Dünya ismi nereden geldi? Kim koydu bu ismi?

Dünya kelimesinin kökleri, yeryüzü, toprak, çamur, zemin, kuru arazi ve ülke gibi birçok anlamı vardır. Jüpiter, antik Roma’nın Hristiyanlık öncesi dinindeki tanrıların güçlü başıydı. Roma’nın efsanevi kurucuları Romulus ve Remus’un da Jüpiter’in oğlu olan savaşçı tanrı Mars’ın çocukları olduğu söyleniyor.

Astronomi, bilim insanları arasında her zaman popüler olmuştur. Güneş sistemimizdeki sekiz gezegen arasından yedisine Yunan veya Roma tanrılarının adı verildi.

Bu kuralın tek istisnasının üzerinde yaşıyoruz. Okumaya devam edin ve Dünya isminin Türkçe ve diğer birçok dillerdeki etimolojisini inceleyeceğiz.

Dünya İsminin Kökenleri – Etimoloji

Dünya’yı Kim Adlandırdı? "Dünya" adı nereden geldi? — *Dünya’yı Kim Adlandırdı? “Dünya” adı nereden geldi?*

Dünya ismi kelimesinin kökleri, “toprak”, “çamur”, “zemin”, “kuru arazi” ve “ülke” gibi birçok anlamı vardır. Dünya ismi; Germence ‘ertho’, Felemenkçe ‘aarde’, Almanca’da ‘erde’ , Danimarka ve İsveç ‘jord’, İngilizce ‘earth’, eski İngilizce “eorþe” Türkçe’de ‘Dünya’ teriminden gelir.

Roma mitolojisinde toprak tanrısını incelediğimizde karşımıza Tellus çıkıyor. Bu sebeple Roma Mitolojisi’nden türetilen bazı sözcüklerde Dünya için Terra kelimesinin kullanıldığını görebiliriz. Yunan Mitolojisi’nde ise karşılığı Gaia ’dır. Bazı dil ve inanışlarda Dünya isminden Gaia olarak bahsedilmektedir.

Dünya isminin Türkçe kökeni

Dünya isminin Türkçe kökenini inceleyelim. Yer kelimesi, Eski Türkçe olarak; yeryüzü, dünya, zemin anlamında kullanılan yér kelimesi kökenlidir. Sözcüğün en eski kullanımı, 8. yüzyıla dayanan Orhun Yazıtları’nda “üze kök teŋri asra yagız yir kılındukda” (üstte mavi gök altta kara yer yaratıldığında) söz öbeği içinde kayıtlara geçmiştir. Yeryüzü kelimesinin yazılı ilk kullanımı ise 1330 senesinde, Âşık Paşa’nın Garibnâme eserinde geçmektedir.

Dünya, Arapçada yeryüzü anlamına gelmektedir. Dünya kelimesinin kökeni Farsçadaki donyâ ve Arapçadaki dunyā sözcüklerine dayanır. Orijinali Arapça olanıdır.

Ancak sadece Türkçe ve Persçe yanı sıra, Paşto, Punjabi, Dari, Hintçe, Bengalce, Ürdü, Yunanca, Kürtçe, Aramice ve hatta Malezya dili, Nepal dili ve Endonezya dilinde de bu şekilde kullanılır. Kelime, aynı zamanda Kur’an ‘da ”dunyā” şeklinde de karşımıza çıkmaktadır.

Dünya isminin İngilizce kökenini inceleyelim.. Yaklaşık MS 1150’ye kadar kullanılan eski İngilizce, modern İngilizce’nin bilinen en eski halidir. Bilim insanlarının “Proto-Germen” dedikleri ana Almanca olarak bilinen bir dilden gelişmiştir. (Bildiğimiz kadarıyla.)

Bugün konuşulan Almanca aynı dil ailesinin bir parçasıdır. “Dünya” ve “eorþe” bu nedenle modern Almanca “Erde” kelimesiyle bağlantılıdır. Bu sadece Alman dilinde ana gezegenimizin adı değil, aynı zamanda kir ve toprağa atıfta bulunmak için de kullanılabilir.

Sevgili Dünyamızın başka dillerde de akrabaları var. Eski Sakson dilinde “ertha“, Eski Frizce de”erthe” ve Hollandaca da “aarde”. Tüm bunlar muhtemelen kaydedilmemiş Proto-Germen teriminden kaynaklanıyor.

Dünya Kelimesinin İlk Ne Zaman Kullanıldığı Bilinmiyor

Dünya ismi nereden geldi? Kim koydu bu ismi?

Buna rağmen, dilbilimciler geri dönüp bu gizemli kelimeyi yeniden inşa edebildiler. Bilimsel metinlerde “ertho” yazılıdır. İnsanların sadece üzerinde yürüdükleri yeri değil, gezegeni bir bütün olarak ifade etmek için “Dünya” veya “Erde” gibi kelimeleri kullanmaya ne zaman başladığını kimse bilmiyor.

1783’te Alman gökbilimci Johann Elert Bode, güneşimizdeki yedinci gezegene (bir Yunan tanrısından sonra) “Uranüs” adını verdi. Plüton artık bir gezegen olarak görülmese de adını 11 yaşındaki Venetia Burney’in 1930’da verdiğini biliyoruz. Ancak Dünya gezegenine şu an ki ismini kim verdi ise de kimliği zamanın kumları arasında kaybolmuştur.

İlginizi çekebilir: En İyi Gökbilimciler Listesi

Yine de Merkür, Venüs, Mars, Jüpiter, Satürn, Uranüs ve Neptün’ün hepsi eski tanrıların gerçek isimleri olarak ortaya çıkarken, “Dünya” nın olmadığı açıktır. Gezegenimize bazen küçük harf “d” ile “dünya” denmesinin nedeni budur. Ancak, Oxford Üniversitesi Stil Kılavuzu’na göre, “Dünya” sözcüğü, kişi “gezegenin adına atıfta bulunurken büyük, ancak yer / toprak vb. atıfta bulunurken küçük harfle yazılmalıdır.

İlginç Bir Bilgi

Şehir efsanesine göre Venetia Burney, Plüton’a Walt Disney’in Mickey Mouse çizgi filmindeki köpeğin adını verdi. Bu çizgi film de köpeğinin, adı “Pluto” olarak değiştirilmeden önce 1931 yılına kadar “Rover”dı. O zaman Burney, uzak cüce gezegen için “Plüton” adını önermişti.

Feride İrem Yılmaz