Panik bozukluğu, beklenmedik tekrarlayan panik atak yaşadığınızda ortaya çıkar. Ruhsal Bozuklukların Tanısal ve İstatiksel el kitabının 5. baskısı panik atak, dakikalar içerisinde ani bir şekilde meydana gelen ve derinleşen korku veya rahatsızlık durumu olarak tanımlar. Panik bozukluğu olan insanlar panik atak geçirme korkusu yaşarlar. Belirli bir nedeni olmayan, aniden boğucu bir dehşet hissettiğinizde panik atak geçiriyor olabilirsiniz. Hızlı kalp atışı, nefes almada güçlük ve terleme gibi fiziksel belirtiler yaşarsınız.
Çoğu insan hayatında bir veya iki kez panik atak geçirmiştir. Amerikan Psikoloji Derneği, her 75 kişiden birinin panik bozukluk yaşayabileceğini belirtmektedir. Panik bozukluğu, bir ayda (veya daha fazla) sürekli yenilenen panik atakların yeniden meydana gelme endişesinden ya da başka bir panik atak geçirme korkusundan meydana gelmektedir. Bu bozukluğun belirtileri oldukça şiddetli ve korkutucu olsa bile tedavi ile iyileştirilebilir. Tedavi aramak, belirtileri azaltmanın ve yaşam kalitenizi artırmanın en önemli kısmıdır.
Panik Bozukluğunun Belirtileri Nelerdir?
Panik bozukluğunun belirtileri genellikle 25 yaşın altındaki gençlerde veya ergen bireylerde görülmeye başlamaktadır. Dört veya daha fazla panik atak geçirdiyseniz veya bir panik atak geçirdikten sonra başka bir panik atak geçirme korkusu yaşıyorsanız, panik atak bozukluğunuz olabilir. Panik ataklar, genellikle hiçbir belirti olmadan aniden başlayan derin bir korkuya neden olur. Bir atak genel olarak 10 ila 20 dakika sürer, ancak olağanüstü durumlarda belirtiler bir saatten fazla sürebilir. Panik atak kişiden kişiye değişebilir ve belirtileri genelde değişkendir.
Panik atağa ilişkin yaygın belirtiler şunlardır:
- Kalp atış hızında artış veya çarpıntı
- Nefes darlığı
- Boğulma hissi
- Baş dönmesi (vertigo)
- Bayılma hissi
- Mide bulantısı
- Terleme veya titreme
- Ruhsal değişimler, çevreye yabancılaşma (gerçeten bağımsız duygular algılama) veya benlik yitimi (kendinden kopma)
- Ellerinizde veya ayaklarınızda oluşan uyuşma veya karıncalanma
- Göğüs ağrısı veya sıkışması
- Her an ölebilecek olma korkusu
Panik atak belirtilerinin genelde kesin bir nedeni yoktur. Tipik olarak belirtileri çevrede bulunan tehlike düzeyiyle ilişkili olmamaktadır. Bu ataklar önceden tahmin edilemediği için işleyişinizi önemli ölçüde etkileyebilirler. Panik atak korkusu veya panik atağın hatırlanması bir başka atakla da sonuçlanabilmektedir.
İlginizi çekebilir: Pozitif Psikoloji
Panik Atak Nasıl Bir Histir?
Panik atak geçiren kişilerden bunları duyabilirsiniz:
Anonim: “Sanki dünyam yıkılıyormuş gibi olan şey küçük bir şey olsa bile dünyanın sonuymuş gibi hissettiriyor.”
Anonim: “Benim için panik atak ağlamadan asla gelmez, Ağlamakla beraber hıçkırık gelir ve kontrol edilemeyen hıçkırık durur. Sonrasında boğazım genelde tıkanır, nefes almakta zorlanırım ve hıçkırıklar vücuduma eziyet eder.”
Nancy:”Uyurken sık sık başıma gelir. Boğuluyormuşum gibi hissederim. Nefes nefese, hızlı kalp çarpıntısıyla uyanırım.”
Diane: “Boğuluyormuşum gibi hissederim. Sanki kötü bir şey olacakmış gibi acilen bulunduğum yerden uzaklaşma gereği hissederim.”
İlginizi çekebilir: Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB)
Panik Bozukluğuna Ne Sebep Olur?
Panik bozukluğun nedeni tam olarak anlaşılmamıştır. Araştırmalar, panik atak bozukluğunun genetik olabileceğini öne sürmektedir. Panik atak bozukluğu, hayatınızda meydana gelen önemli geçişlerle de ilişkili olabilir. Üniversiteden ayrılmak, evlenmek veya çocuk sahibi olmak gibi stres yaratabilecek ve panik atak bozukluğuna yol açabilecek zamanlarda meydana gelebilir.
Kimler Panik Bozukluğuna Yakalanma Riskine Sahiptir?
Panik atak bozukluğunun nedenleri tam olarak anlaşılmasa da, hastalıkla ilgili bilgilere göre, belirli grupların panik atak bozukluğu olma olasılığının daha yüksek olduğunu göstermektedir. Ulusal Ruh Sağlığı Enstitüsüne göre, özellikle kadınların panic atak hastası olma olasılığı erkeklerden iki kat daha fazladır.
Panik Bozukluk Teşhisi Nasıl Konulur?
Panik atak belirtilerini görürseniz, acil tıbbi bir yardım alabilirsiniz. İlk defa panik atak geçirenler kalp krizi geçirdiklerini düşünürler. Acil servisteyken, acil hizmet çalışanları size belirtilerinizin bir kalp krizinden ötürü gerçekleşip gerçekleşmediğini anlamak için birkaç test uygularlar. Benzer belirtilere yol açabilen diğer belirtileri aradan çıkarmak için kan tahlili yapabilirler ve kalp fonksiyonları için Elektrokardiyografi (EKG) uygulayabilirler. Eğer sizdeki belirtilere göre, acil bir durumunuz yoksa birincil sağlık uzmanınıza geri yönlendirilirsiniz. Sağlık uzmanınız panik bozukluk teşhisi koymadan önce diğer tüm tıbbi rahatsızlıkları eleyecektir.
İlginizi çekebilir: Tüm Zamanların En Etkili 5 Psikiyatrik İlacı
Panik Bozukluk Nasıl Tedavi Edilir?
Panik bozukluk tedavisi, belirtilerinizi azaltmaya veya ortadan kaldırmaya odaklanmaktadır. Bu terapi ile bazı durumlarda nitelikli bir personel desteğiyle ilaç tedavi yoluyla başarılır. Terapi genel olarak bilişsel-davranışsal terapiyi içerir. Bu terapi ataklarınızı anlayabilmeniz ve korkunuzu yönlendirebilmeniz için düşüncelerinizi ve davranışlarınızı değiştirmenizi sağlar. Panik bozukluğunu tedavi etmek için kullanılan ilaçlar, bir çeşit antidepresan olan seçici serotonin geri alım önleyicileri içerebilmektedir. Panik bozukluğu için yazılan ilaçlar şunları içerir:
- fluoksetin
- paroksetin
- sertralin
Panik bozukluğunu tedavi etmek için kullanılan diğer ilaçlar şunları içerir:
- Farklı bir çeşit antidepresan olan serotonin-norepinefrin geri alım önleyicileri,
- Nöbet önleyici ilaçlar
- Diazepam veya Klonazepam dahil Benzodiazepinler (genellikle sakinleştirici olarak kullanılır).
- Bir çeşit antidepresan olan ciddi yan etkilerinden dolayı nadiren kullanılan Monoamin Oksidaz
Bu tedavilere ek olarak, belirtilerinizi azaltmak için evde uygulayabileceğiniz birkaç adım şunlardır:
- Düzenli bir program sürdürmek,
- Düzenli olarak egzersiz yapmak,
- Yeterli uyumak,
- Kafein gibi uyarıcı maddelerin tüketiminden kaçınmak.
Uzun Vadeli Görünümü Nedir?
Panik bozukluğu genellikle tedavisi zor olabilen kronik (uzun vadeli) bir durumdur. Bu bozukluğu olan bazı kişiler tedaviye iyi yanıt veremez. Diğerlerinin hiçbir belirtisi yokken, belli süreçlerden geçebilir ve belirtilerinin oldukça yoğun olduğu dönemleri görebilir. Panik atak bozukluğu olan çoğu insan, tedavi sayesinde bazı belirtilerde rahatlama görecektir.
Panik Bozukluğu Nasıl Önlenebilir?
Panik atak bozukluğunun önlenmesi mümkün olmayabilir. Bununla birlikte, alkol ve kafein gibi uyarıcılardan ve yasadışı uyuşturuculardan kaçınarak belirtileri azaltabilirsiniz. Ayrıca, canınızı sıkan bir olayın ardından belirtileri yaşayıp yaşamadığınızı fark etmeniz de sizin için yararlıdır. Yaşadığınız veya maruz kaldığınız bir şeyden rahatsız olursanız, durumunuzu sağlık uzmanına danışın.
Fatma ABİK
Bunlar da ilginizi çekebilir
Antisosyal Kişilik Bozukluğu Nedir? Belirti, Teşhis ve Tedaviler
Fobi Nedir? Fobinin Nedenleri ve Çeşitleri Nelerdir?
Anksiyete: Nedir?, Bozuklukları, Belirtileri, Tedavisi ve Daha Fazlası
Yorumlar 1