Pozitif psikoloji, 1990’lı yıllarda başlayan bir akım olup bu zamana kadar bir hayli önem kazanmış bir araştırma alanı haline gelmiştir. Pozitif psikoloji ne demek diye soracak olursak kısaca; bireylere anlam ve amaç dolu bir yaşam inşa etmelerini sağlayan karakter gücüne ve davranışlarına odaklanan bir psikoloji dalıdır.
İlginizi çekebilir: Psikoloji Nedir?
İçindekiler:
Pozitif Psikolojinin Temelleri
Pozitif Psikoloji Nasıl Uygulanır?
Pozitif psikoloji Nedir?
Pozitif psikoloji, bireylerin hayatlarına anlam ve amaç getirmelerini sağlayarak hayatta kalmanın ötesine geçip kendilerini zenginleştiren karakter gücüne ve davranışlarına odaklanan bir psikoloji dalıdır. Pozitif psikoloji alanındaki teorisyenler ve araştırmacılar, iyi bir hayatın unsurlarını tanımlamaya çalışır. Ayrıca yaşam doyumunu ve iyi olma halini geliştirmek için çeşitli uygulamalar sunup bunları test ederler.
Pozitif Psikolojinin Temelleri
Pozitif psikoloji sadece anlık mutluluğu değil, anlamlılığı ve derin memnuniyeti vurgular. Pozitif psikolojinin kurucusu olarak kabul edilen Martin Seligman, mutlu yaşamın üç yolu olduğunu söyler: Zevk için yaşamak (Hollywood’un mutluluk görüşü), iyi yaşamak (kişisel güçler ve bağlılık odaklı), anlamlı yaşamak. Pozitif yaklaşımı takip eden psikologlar anlam ya da amaç duygusu, “akış” durumları, bazı özel olumlu duygular dahil olmak üzere pozitif yaşamda yer alan davranışları ve deneyimleri araştırır.
Bu yaklaşımın savunucuları, karakter gücünün ve avantajlarının bir listesinin çıkarılması üzerine çalışmıştır. 2004 tarihli Karakter Güçleri ve Avantajları kitabı minnet, umut, mizah vb. güçlü yanlar da dahil olmak üzere cesaret, insanlık, adalet, bilgelik ve bilgi, ölçülülük ve aşkınlık kategorilerini önermiştir.
İlginizi çekebilir: Psikoloji Hangi Amaca Hizmet Eder ve Neyi Amaçlar?
Pozitif psikolojinin, psikolojinin diğer alanlarından farkı nedir?
Psikolojinin diğer alanlarıyla birçok ortak noktası olmasına rağmen pozitif psikoloji, zayıflıklar ve problemlerden ziyade öncelikli olarak zihinsel varlıkları tanımlama ve oluşturma ile ilgilendiği için farklı bir yaklaşım olarak tanımlanır.
Pozitif psikoloji nasıl başladı?
Yaklaşıma öncülük eden psikologlar, 1998’de Amerikan Psikoloji Birliği başkanı olarak pozitif psikoloji kavramını ortaya koyan Martin Seligman başta olmak üzere, Mihaly Csikszentmihalyi ve Christopher Peterson’dır. Fakat alt alanı geliştirenlerin araştırmaları, 1950’lerde “pozitif psikoloji” terimini kullanan Abraham Maslow gibi, hümanist psikologların daha önceki çalışmalarına dayanır.
Pozitif psikolojiye göre iyi bir yaşamın unsurları nelerdir?
Pozitif yaklaşımı benimsemiş psikologlar, iyi oluş halinin ve bütünlüğün birçok faktörünü araştırmış olsa da Martin Seligman’ın önerdiği PERMA modeli beş ögeyi öne çıkarır: Olumlu duygular, bağlılık (örneğin bir projeyle), olumlu ilişkiler, anlam ve başarı. Ancak PERMA, iyi oluş hali üzerine geliştirilen ilk ya da tek model değildir.
Pozitif Psikoloji Nasıl Uygulanır?
Psikologlar kişinin karakter gücünü (cesaret, insanlık ya da adalet gibi) tanımlamayı, iyi ve anlamlı bir yaşama giden yolda, önemli bir adım olarak görür. Bu iyilik halini kendi başınıza geliştirmek için evde yapabileceğiniz egzersizler de vardır. Örneğin, zaman içinde mutluluğu arttırmak için minnettarlık egzersizleri uygulayabilirsiniz. Adından da anlaşılabileceği gibi bu egzersizler, kişinin her gün minnettar olduğu üç şeyi yazması gibi basit eylemleri içerir.
Pozitif psikoloji mutluluk ve bütünlüğe odaklansa da bu, negatif duyguları bir köşeye atmak gibi anlaşılmamalıdır. Bütünleşen insan, aynı zamanda hayattaki belirsiz duyguları da kabullenen insandır.
Pozitif psikolojinin yararları nelerdir?
Araştırmalar, pozitif psikoloji ile ilişkilendirilen egzersizlerin (örneği verilen minnettarlık egzersizi gibi) sosyal ve duygusal iyi oluş halini arttırabileceğini gösterir. Bu da belirli karakter güçlerinin, huşu gibi olumlu duyguların, hayatın anlamı ve amacı gibi diğer özelliklerin geliştirilmesinin, yaşamda nasıl olumlu bir şekilde sonuçlanabileceğinin araştırılmasına yol açar.
Anlam ve amaç neden önemlidir?
Hayattaki anlam duygusunun, diğer olumlu yaşam özellikleri ile bağlantılı olduğu bulunmuştur. Örneğin, bir araştırma hayatlarını yaşamaya değer bulan yaşlıların fiziksel ve zihinsel sağlıklarının daha iyi olduğunu ortaya koymuştur. Ayrıca hayatta bir amaç duygusuna sahip olmanın potansiyel iyilik haline katkılarını gösteren araştırmalar da vardır.
“Akış” nedir?
Mihaly Csikszentmihalyi tarafından ortaya atılan bu terim, insanların sanat ya da spor gibi tutkulu oldukları bir alana dalıp gitme durumunun ödüllendiriciliğini ifade eder. Pozitif psikoloji ‘nin savunucuları akışı, bireyin mutlu hayata ulaşma çabasında, ona yardımcı olan faktörlerden biri olarak görür.
Pozitif psikolojiye getirilen eleştiriler nelerdir?
Pozitif psikoloji ‘nin eleştirildiği kısımlar, önemli negatif deneyimleri hiçe sayarak sadece pozitiflere odaklanması, karakter gücü gibi belirli kavramları yeterince iyi açıklayamaması ve var olan bilimsel kavramları yeniden tanımlamaya çalışmasıdır.
Zehra Güzelhan
Bunlar da ilginizi çekebilir:
Başarısızlık Korkusu: Başarısız Olmaktan Korkmamak Mümkün mü? Musk ve Jobs bunu nasıl başardı?
Yorumlar 9