Sariye DÖNMEZ
Yeni bir araştırmaya göre insan parmak izleri, yalnızca akıllı telefonumuzu düşürmekten kaçınmamıza yardımcı olmakla kalmıyor; Aynı zamanda bilim insanlarının daha iyi protez uzuvlar, robotik ekipman ve sanal gerçeklik ortamları geliştirmelerine de yardımcı olabiliyor. Başka bir ifadeyle parmak uçlarınız kendi kendini düzenleyen bir nem mekanizmasına sahipler.
Primatlar – insanlar, maymunlar da dahil – vücutlarının diğer yerlerine oranla daha yüksek yoğunlukta ter bezleriyle ellerinde ve ayaklarında epidermal çıkıntılar geliştirdiler. Bu epidermal çıkıntılar, nesneleri manipüle ederken daha fazla tutuş sağlamak için cilt neminin hassas bir şekilde düzenlenmesine olanak tanır.
Parmak izleri, pürüzsüz yüzeylerle temas halindeyken sürtünmeyi artırmaya yardımcı olurken pürüzlü yüzeylerde ise tutuş kabiliyetinizi ve dokunsal hassasiyeti artırır. Bununla beraber nem düzenleyici mekanizmaları, sürtünmeyi en üst düzeye çıkarmak için cildin keratin katmanının mümkün olan en iyi şekilde nemlendirilmesini sağlar. Birmingham Üniversitesi’ndeki araştırmacılar, Seul Ulusal Üniversitesi ve Yonsei Üniversitesi de dahil olmak üzere Güney Kore’deki araştırma kurumlarında ortaklarla çalıştılar. Araştırmaya ilişkin bulgularını bugün Proceedings of the National Academy of Sciences’da (PNAS) yayınladılar.
Primatlar ellerinde ve ayaklarında epidermal çıkıntılar geliştirdiler.
Birmingham Üniversitesi’nde Ürün Mühendisliği ve İmalat Profesörü olan ortak yazar Mike Adam konu ile alakalı olarak şu yorumu yaptı:
“Primatlar ellerinde ve ayaklarında epidermal çıkıntılar geliştirdiler. Katı nesnelerle temas sırasında, parmak izi çıkıntıları kavrama ve hassas manipülasyon için önemlidir. Dış kaynaklardan veya ter gözeneklerinden gelen nem seviyeleri sayesinde sürtünme en üst düzeye çıkarılır ve ‘ani kaymayı önler. Ve bu sayede akıllı telefonunuzu yere düşmeden tutabilirsiniz. “
Ardından sözlerine şöyle devam etti;
“Parmak pedi sürtünmesinin etkisini anlamak, daha gerçekçi dokunsal sensörler geliştirmemize yardımcı olacaktır. Örneğin, robotik ve protez uygulamaları ve dokunmatik ekranlar ve sanal gerçeklik ortamları için dokunsal geribildirim sistemleri gibi..
Yine Adam’a göre ;
‘’Ultrasonik yağlama, duyusal ‘dokunsal’ geri bildirim sağlayan dokunmatik ekranlarda yaygın olarak kullanılır, ancak nemli parmak pedlerine kıyasla kullanıcı kuruduğunda etkinliği azalır. Dahası, dokumalar gibi ince dokulu yüzeyleri dokunarak ayırt edebilmek, indüklenen yanal titreşimlere dayanır, ancak kayma sürtünmesinin olmaması, gerçekte neye dokunduğumuzu tanımlama yeteneğimizi engeller.’’
Bununla birlikte, parmak izleri primatlara ve koalalarda kendinelerine özgü bir yapıya sahiptir. Aşırı nemin buharlaşmasını artırma işlevine sahip gibi görünen parmak izleri, tabanlarında tutuşu en üst düzeye çıkaran bir nem rezervuarı sağlar.
Yüksek teknolojili lazer tabanlı görüntüleme teknolojisi ile inceleme
Araştırmacılar, parmak pedleri geçirimsiz yüzeylerle temas ettiğinde, çıkıntılardaki gözeneklerden gelen terin cildi daha yumuşak hale getirdiğini ve dolayısıyla sürtünmeyi önemli ölçüde artırdığını keşfettiler. Bununla beraber, çıkıntıların uyumundaki sonuçta ortaya çıkan artış, ter gözeneklerinin sonunda tıkanmasına neden olur. Bu nedenle, nesneleri tutma kabiliyetimizi azaltacak aşırı nemi önler.
Ayrıca; Yüksek teknolojili lazer tabanlı görüntüleme teknolojisini kullanan bilim insanları, nem regülasyonunun, epidermalin spesifik enine kesit şeklinin bir sonucu olarak, bu ter gözenek tıkanmasının ve aşırı nemin harici ıslanmadan hızlandırılmış buharlaşmasının birleşimi ile açıklanabileceğini de buldular. Adam, bu iki işlevin parmak yastığı başlangıçta ıslak veya kuru olsa da sürtünmeyi en üst düzeye çıkaran parmak izi çıkıntılarında optimum nem miktarının korunmasına neden olacağını söylerken;
“Nemi yönetmeye yönelik bu ikili mekanizma, primatlara kuru ve ıslak koşullarda evrimsel bir avantaj sağladı. Onlara ayılar ve büyük kediler gibi diğer hayvanlar için mevcut olmayan manipülatif ve lokomotif yetenekler sağladı,” diye ekledi.
Kaynak:
Seoung-Mok Yum, In-Keun Baek, Dongpyo Hong, Juhan Kim, Kyunghoon Jung, Seontae Kim, Kihoon Eom, Jeongmin Jang, Seonmyeong Kim, Matlabjon Sattorov, Min-Geol Lee, Sungwan Kim, Michael J. Adams, Gun-Sik Park. Fingerprint ridges allow primates to regulate grip. Proceedings of the National Academy of Sciences, 2020; 202001055 DOI: 10.1073/pnas.2001055117
Sariye Dönmez
İlginizi Çekebilir
Yeni Teknoloji Mars’ın Tuzlu Suyundan Oksijen ve Yakıt Elde Edebilir
Fizikçiler, Suyun İki Farklı Sıvı Formu Olduğunu Keşfetti.
28.000 Yıl Dayanabilen Nükleer Atıklardan Yapılmış Pil Tanıtıldı.
