Bronşit Nedir? Bronşit Belirtileri ve Nedenleri Nelerdir?

Bronşit, bronş denilen, ciğerlerinize hava taşıyan tüplerin yanması ve şişmesi ile oluşur. Rahatsız edici bir öksürük ve balgam ile sonuçlanır.

İki tip bronşit vardır;

Akut bronşit: Bu tür daha yaygındır. Belirtiler bir kaç hafta sürer, fakat sonrasında genellikle sorun yaratmaz.
Kronik bronşit: Bu daha ciddidir. Sürekli olur ve gitmez.

Bronşit Belirtileri

İki tür bronşitin de belirtileri nefes alma sorunları içerir. Bunlar:

Göğüs sıkışıklığı
Belirgin, beyaz, yeşil ve sarı balgam getirebilen öksürük
Nefes darlığı
Nefes alırken hırıltı veya ıslık sesi

Aynı zamanda Akut bronşitin belirtileri:

Vücut ağrıları ve titreme
Bitik hissetme
Düşük ateş
Akan, dolu burun
Boğaz ağrısı

Akut bronşitin öbür belirtileri yok olsa da öksürük, birkaç hafta, bronşlarınız iyileşene ve şişmesi inene kadar sürebilir. Eğer bundan daha uzun sürerse sorununuz başka bir şey olabilir. Eğer yeni bir öksürüğünüz, ateşiniz ya da nefes darlığınız var ise doktorunuzla COVID-19 olup olmadığı hakkında görüşünüz. Kronik bronşitte öksürüğünüz en az 3 ay sürer ve arka arkaya en az 2 yıl geri gelir.

Bronşit Nedenleri

Genellikle, nezle ve gribe neden olan virüsler aynı zamanda akut bronşite neden olur. Bazense bakteriler buna yol açar. İki durumda da vücudunuz bakterilerle savaştığı için bronşlarınız şişer ve daha fazla balgam üretimi sağlar. Bu da hava akışınız için daha küçük yer demektir ve nefes almanızı zorlaştırır.

Kronik bronşitin nedenleri şunları da kapsar:

Kirli hava içerisinde, kimyasal dumanlar ya da toz gibi zamanla ciğerlerinizi rahatsız eden şeyler içinde nefes almak.
Sigara içmek veya uzun süre pasif içicilik.

Bronşitin Risk Faktörleri

Aşağıdaki durumlarda iki tür bronşiti de kapmanıza büyük olanak vardır:

Sigara kullanıyorsanız
Astımınız ve alerjileriniz varsa
Güçsüz bağışıklık sisteminiz varsa. Bu bazen yaşlı yetişkinler ve devam eden hastalıkları olan kişiler için olduğu kadar bebekler ve küçük çocuklar için de geçerlidir. Vücudunuz zaten bu mikroplarla uğraştığı için bir grip bile bunu daha olası hale getirebilir.

Aşağıdaki durumlarda kronik bronşite yakalanma riskiniz daha fazladır:

Sigara kullanan bir kadınsanız. Kadınların erkeklerden daha çok yakalanma riski vardır.
Ailenizde ciğer hastalıkları geçmişi bulunuyorsa.

Doktorumla Ne Zaman Görüşmeliyim?

Doktorunuzla eğer öksürüğünüz aşağıdaki belirtileri gösteriyorsa görüşün:

Kalınlaşan ve karalaşan kan ya da balgam geliyorsa
Geceleri uyutmuyorsa
3 haftadan daha uzun sürüyorsa
Göğüs ağrısına neden oluyorsa
Hırıltı yapıyor ve konuşmayı zorlaştırıyorsa
Kilo kaybına neden oluyorsa

Eğer öksürüğünüz şunları da beraberinde getiriyorsa ayrıca doktorunuzu arayın:

Ağızda tadı kötü bir sıvı bırakma
38 derece üstü ateş
Hırıltı ya da nefes darlığı

75 yaşında veya daha büyükseniz ve devam eden bir öksürüğünüz varsa, gelmeniz gerekip gerekmediğini öğrenmek için doktorunuza danışın. KOAH gibi bir akciğer rahatsızlığınız ve kronik bronşit alevlenmeniz varsa doktorunuzu arayın. Bronşit, nadiren de olsa zatürre’ye yol açabilir. Genellikle başka herhangi bir soruna neden olmaz.

Bronşit Teşhisi

Doktorunuz genellikle fiziksel muayenenize ve belirtilerinize bakarak bronşit olup olmadığınızı söyleyebilir. Size öksürüğünüz hakkında, ne kadar zamandır sürdüğünü ve ne tür balgam yarattığını soracaklardır. Ayrıca ciğerlerinizi dinleyip, hırıltı gibi yanlış bir şeyin olup olmadığına bakacaklardır.

Doktorunuz kronik veya akut bronşit olup olmadığınızı anlamak için birkaç test yapabilir.
Bu testler şunları içerir:

Kanınızdaki oksijen seviyesine bakmak. Bu, ayak veya el parmağınıza takılan bir sensörle görülür.
Akciğer fonksiyon testi yapmak. Bu, amfizem (akciğerlerinizdeki hava keselerinin yok olduğu bir KOAH türü) ve astımı test etmek için spirometre denilen bir cihaza nefes verilerek görülür.
Göğüs röntgeni çekmek. Bu, öksürüğünüze neden olabilecek zatürre ya da diğer hastalıklar içindir.
Kan tahlili yaptırmak. Bu, kanınızda herhangi bir enfeksiyon olup olmadığına bakar ve kanınızdaki oksijen ve karbondiyoksit oranını ölçer.
Bakterilerin neden olduğu hastalıkları göz ardı etmek için mukusunuzu test ettirin. Bu hastalıklardan birisi boğmaca öksürüğüdür, aynı zamanda pertussis olarak da bilinir. Nefes almayı zorlaştıran bir öksürüğe neden olur. Doktorunuz pertussis veya grip olduğunuzu düşünürse test için burnunuza bir çubuk sokacaktır.

Bronşit Tedavileri

Çoğu zaman, akut bronşit birkaç hafta sonra kendiliğinden geçer.

Eğer sizinki bakteri tarafından neden olduysa (ki bu da nadirdir), doktorunuz size antibiyotikler verebilir. Eğer astımınız, alerjiniz ya da hırıltılı bir solunumunuz varsa doktorunuz size astım spreyi verebilir. Bu, hava yollarınızı açıp daha rahat nefes almanızı sağlar.

Akut bronşit belirtilerini yatıştırmak için:

Bol bol su için. Günde 8 ila 12 bardak arası su, mukusunuzu inceleştirmeye ve daha rahat öksürüp atmanıza yardımcı olur.
Bol bol dinlenin.
Reçetesiz ağrı kesiciler alın. Aspirin, ibuprofen ve naproxen acıyı rahatlatır fakat aspirini çocuklara vermekten kaçının. Hem ateş hem de ağrılar için guaifenesin gibi ilaçlar kullanabilirsiniz.
Nemlendirici veya buhar kullanın. Sıcak bir duş da mukusunuzu gevşetmeye yardımcı olur.
Reçetesiz öksürük ilaçları alın. Gün içinde guaifenesin gibi mukusunuzu gevşeticek ve öksürükle atmanıza yardımcı olacak ilaçlar alabilirsiniz. Doktorunuz buna, ekspektoran diyecektir. Herhangi bir öksürük ilacını çocuklara vermeden önce çocuk doktorunuzla görüşürün.

Kronik bronşit tedavisi belirtilerinizi hedefler ve şunları içerir:

Antibiyotik, antienflamatuarlar, ve bronkodilatörler gibi ilaçlar, hava yolunuzu açmaya yarar.
Sıvıyı daha kolay öksürmenize yardımcı olacak bir mukus temizleme cihazı.
Daha iyi nefes alabilmeniz için oksijen terapisi.
Daha iyi nefes almanıza ve daha fazla egzersiz yapmanıza yardımcı olabilecek egzersiz programı Pulmoner rehabilitasyon.

Bronşit Önlemleri

Ani parlayan kronik bronşiti ve akut bronşit kapma şansınızı azaltmak için:

Sigaradan kaçının.
Grip virüsünden bronşit kapabileceğiniz için grip aşısı olun.
Boğmaca aşınızın güncel olduğundan emin olun.
Sık sık ellerinizi yıkayın.
Boya kokusu gibi ciğerlerinizi rahatsız edecek şeylerin yanındayken maske takın.

Arda DOĞRU