Malware (Kötü amaçlı yazılım) adında anlaşılacağı üzere kötü niyetle tasarlanmış herhangi bir yazılımı ifade eder. Malware yazılımlara örnek olarak; virüs, solucan, reklam yazılımlarını, casus yazılımları, fidye yazılımları ve farklı çeşitleri vardır. Hepsi farklı çalışsalar da işin özünde hepsi size veya bilgisayarınıza zarar verir.
Kötü amaçlı yazılımları bilmek ve kendinizi bunlardan koruyabilmek için bilmeniz gereken her şeyi burada anlatıyor olacağız. Malware‘lar, genellikle verilere zarar vermeyi, yok etmeyi veya çalmayı, bilgisayarınızın kontrolünü ele geçirmeyi ve suç faaliyetlerine yardımcı olmayı amaçlar. Pek çok malware türü vardır, bu nedenle hepsini teker teker açıklayacağız.
Malware, bilgisayar tarihinde çok uzun süredir varlar. Bilinen ilk örnek Creeper adlı bir virüsün oluşturduğu 1971 yılına kadar uzanmaktadır. Windows bilgisayarlar senelerdir bu konuda daha açık hedefler ve bunun sebebi Linux veya Mac’lerin daha güvenli olmasından değil bilgisayarların ezici çoğunluğunun Windows işletim sistemini kullanıyor olması ve bu nedenle bilgisayar korsanlarının hedefleri daha çok Windows oluyor. (Tabii ki Linux Mac ve Windows arasındaki güvenlik sabaha kadar tartışılır buradaki değinmek istediğim konu Windows bilgisayarların daha çok hedef olması.)
Malware Yazılımlar Hangileridir, ve Aralarındaki Fark Nedir?
Malware, kötü amaçlı yazılımlar için genel bir tanımdır. Bunlar, en yaygın malware yazılım türleri ve bilgisayarınıza bulaşma olasılığının en yüksek olduğu türleri şu şekilde sıraladık:
Virüs: Çoğu kişi Malware yazılımların hepsine virüs diye tanımlıyor. Ancak gerçekte bir virüs çok yaygın olmasına rağmen, yalnızca bir tür Malware yazılımdır. Virüs, kendini kopyalayabilen malware yazılımdır.
Fidye Yazılım: Fidye yazılımı, son on yılda en güçlü ve yaygın malware biçimlerinden biri haline geldi. Bilgisayardaki tüm dosyaları şifreler ve bunların kilidini açmak için sizden para talep eder.
Solucan: Solucanlar virüse çok benzerler fakat virüsten farklı olarak insan etkileşimi olmadan otomatik olarak yapar.
Casus Yazılım: Bu tür yazılımlar, bilgisayarınızdaki hassas bilgileri bilgisayarınızdan çalar ve sizin bilginiz olmadan başka kişilerle paylaşır.
Adware: Adware biraz karışık bir durum teknik olarak istenmese de tüm reklam yazılımları malware olarak adlandırılamaz. Bazıları gerçekten kötü niyetli olsa da bilgisayarınızda reklam yazılımlarının yasal kullanımları vardır.
Truva atı: Truva atı bir çok malware türünün özelliklerine sahip olabileceğine bir örnektir. Truva atı yüklenip etkinleştirilinceye kadar genellikle zararsız gibi görünmeye devam eder. Virüs, fidye yazılımları, casus yazılımları vs neredeyse hepsi Truva atı olarak adlandırılabilir.
Scarware: Scarware diğer malware yazılımlara eşlik eden bir diğer virüs türüdür. Virüsler ve solucanlar genellikle antivirüs yazılımı kılığına girer ve bilgisayarınıza malware bulaştığını söyleyen açılır pencereler görüntüler. Açılır pencereler bilgisayarınıza bazı programlar indirmenizi ister. Tahmin edebileceğiniz üzere onlar da malware yazılımlardır.
Bilgisayarınızda Malware Olup Olmadığını Nasıl Anlarsınız
Virüsler birbirinden farklıdır dedik ama çoğunun bilgisayarınızdaki etkileri aynıdır. Eğer bilgisayarınıza virüs bulaştığını düşünüyorsanız yapmanız gerekenler:
Bilgisayarınızın Performansında Değişim
En sık karşılaşılan belirtidir genellikle bilgisayar aniden önceki kullanımlara göre daha yavaş çalışmaya başlar veya sabit sürücünün daha sık döndüğünü fark ederseniz bilgisayarınıza virüs bulaşmış olabilir.
Bilgisayarın Sık Sık Çökmesi
Yavaşlamaya benzer şekilde sık sık çökmeler başladıysa bilgisayarınıza malware bulaşmış olabilir. Genellikle yazılımların amacı bu değildir ama kötü tasarlanmış yazılımların bir yan etkisidir.
Rastgele Pop-up Reklamlar Görmeye Başladıysanız
Genel olarak bilgisayarınızı kullanırken çok fazla pop-up reklam görmemelisiniz. Bu nedenle pop-up görmeye başladıysanız %99 olasılıkla bilgisayarınıza virüs bulaşmıştır.
Daha Önce Yüklemediğiniz Programlarla Karşılaşıyorsanız
Bilgisayarınızda çalışan yeni programlar keşfederseniz tekrardan %99 gibi bir ihtimalle bilgisayarınıza virüs bulaşmıştır ya da küçük kardeşinizin bilgisayarınızı kullanmıştır. Genelde bunları bilgisayarı açtığınızda aynı skype,discord gibi açıldığını görürsünüz.
E-posta Adresinize Bilmediğiniz Yer/Kişilerden E-posta Geliyorsa?
Kişisel verilerinizin başka kişilere sızdırıldığını söylemiştik bu da ona bir örnek olarak verilebilir. Genellikle reklamdırlar veya tıkladığınızda bilgisayarınıza malware yazılımların bulaşmasını sağlar.
Malware Yazılımlardan Bilgisayarınızı Nasıl Koruyabilirsiniz?
Temel önlemleri alır, riskin farkında olursanız ve bilinen bir antivirüs programı çalıştırırsanız endişelenecek çok bir şey yok fakat teknoloji her geçen gün ilerliyor ve bilgisayar korsanları yeni yollar buluyor. Kendinizi güvende tutmak için vereceğimiz ipuçlarını izleyebilirsiniz:
Bilgisayarınızı Güncel Tutun.
Bilgisayarınızı en son sürümüne güncellediğinizden emin olun genellikle eski sürümlere virüs bulaşma ihtimali artıyor. Genel olarak güncellemelerin amacı zaten bu tür yazılımlara önlem almak fakat gelin görün ki çoğumuz bilgisayarlarımızı güncellemiyor veya orijinal Windows bile kullanmıyoruz.
Anti-Virüs Programları Yükleyin ve Aktif Olarak Kullanın.
Başta değinmiştim fakat gene söyleyeceğim güvenilir bir anti-virüs programı yükleyin ve düzenli olarak tarama yapın. Anti-virüs programınızı seçerken dikkatli olun solucan çıkabilir!
Gördüğünüz Her Şeye Tıklamayın/İndirmeyin!
Dediğim gibi size gönderilen bir bağlantının güvenli olup olmadığını bilemezsiniz bu yüzden bir bağlantıya tıklamadan önce iyice düşünün ve okuyun bazen birkaç harf değiştirerek (facebook yerine facepook gibi) yemlenebilirsiniz. İnternette indirdiğiniz şeylerin güvenli olup olmadığını da bilemezsiniz dikkatli olun normalde ücretli olan bir uygulama eğer ücretsiz olarak size sunuluyorsa orada bir bit yeniği olabilir.
Bunlar da ilginizi çekebilir:
Yapay Zekâ 10 Farklı Şekilde Bu Şaşırtıcı Yetenekleri Gösterdi!
Yorumlar 2