Antik Çağ’da Mezopotamya: Mezopotamya’nın Ünlü Liderleri

Mezopotamya, öncelikle Sümer bölgesinde MÖ 4. bin yılda meydana gelen iki gelişme nedeniyle “medeniyetin beşiği” olarak bilinir. Mezopotamya, tek bir medeniyetten çok, birden fazla imparatorluk ve medeniyet üreten bir bölgeydi. Bu makalede, Hammurabi, Nebukadnezar, Kiros ve Darius gibi Antik Mezopotamya’nın ünlü krallarının tarihini gelin hep birlikte inceleyeceğiz. İşte, önemli Mezopotamya hükümdarlarından bazıları:

Mezopotamya Kralları — *Antik Çağ’da Mezopotamya: Mezopotamya Hükümdarlarının Listesi*

Sümerler

Gılgamış (yak. M.Ö 2650) – Gılgamış, Sümer Şehir Devleti Uruk’un beşinci kralıdır. Muhtemelen MÖ 2800 ile 2500 arasındaki bir zaman aralığında ülkeyi yönetmiştir. Mezopotamya mitolojisinin önemli bir kahramanıdır. Akadca yazılan epik şiir olan Gılgamış Destanı sonradan kaleme alınmış efsane ve hikayelerde insanüstü güce haiz bir yarı tanrı olarak resmedilir.

Akkad İmparatorluğu

Büyük Sargon (Hükümdarlık dönemi, MÖ 2334 – MÖ 2279) – Büyük Sargon (nam-ı diğer Akkadlı Sargon), tarihin ilk imparatorluğu olan Akkad İmparatorluğu’nun kurucusudur. Sargon, MÖ 2350 yılında bir savaştan yenik dönen kralına darbe düzenleyerek tahta geçmiştir. Sümerlere ait birçok şehir devletini fethetmiş ve hepsini tek bir bayrak altında birleştirmiştir.
Naram-Sin (Hükümdarlık dönemi, MÖ 2254-2218) – Akkad İmparatorluğu, Naram Sin’in krallık ettiği dönemde gücünün zirvesine ulaştı. Tanrılığını ilan eden ilk Mezopotamya lideridir. Büyük Sargon’un torunudur.

Babil İmparatorluğu

Hammurabi (Hükümdarlık dönemi, M.Ö. 1792 – 1752) – Hammurabi, Babil’in altıncı kralı ve Birinci Babil İmparatorluğu’nun kurucusudur. Tesis etmiş olduğu yazılı kanunlar ile (Hammurabi Kanunları) nam salmıştır.
Nabopolassar (Hükümdarlık dönemi, yak. M.Ö. 658 – 605) – Nabopolassar, Medlerle ittifak kurarak Ninova’yı fethetmiş ve Asur İmparatorluğu’nu dağıtmıştır. Böylece İkinci Babil İmparatorluğu’nu (yeni Babil) kurmuş ve bu imparatorluğa yirmi yıl hükümdarlık etmiştir.
II. Nebukadnezar (Hükümdarlık dönemi, yak. M.Ö 634 – 562) – İkinci Nebukadnezar, Yehuda ve Kudüs Krallıklarını fethederek Babil İmparatorluğu’nun sınırlarını genişletti. Meşhur ‘Babil’in Asma Bahçeleri’ onun döneminde inşa edildi. Yahudilerin krallıklarını fethetmiş ve onları topluca sürgüne göndermiştir. Asurlular ile ittifak kuran Mısır firavunu II. Necho’yu Karkamış Savaşı’nda yenilgiye uğratan II. Nebukadnezar, ilerleyişini sürdürerek Suriye ve Filistin topraklarını hakimiyet altına aldı.

Asur İmparatorluğu

I. Şamsi-Ahad (Hükümdarlık dönemi, M.Ö 1813 -1791) – Şamsi-Ahad, kuzey Mezopotamya civarındaki birçok kent devletini fethederek bu bölgede politik bütünlüğü sağladı. Harikulade bir lider ve organizatördür. Birinci Asur İmparatorluğu’nun kurucusudur.
III. Tiglat-Pileser (Hükümdarlık dönemi, M.Ö. 746 – 727) Üçüncü Tiglat-Pilaser, Asur İmparatorluğu’na birçok yenilik getirmiştir. Bu yenilikler arasında yeni askeri ve politik sistemler de vardır. Dünyanın ilk profesyonel daimi ordusunu kurmuş ve Asur İmparatorluğu’nun sınırlarına birçok yeni toprak eklemiştir.
Sanherib (Hükümdarlık dönemi, M.Ö. 705 – 681) – Sanherib, Babil Kentini Asur İmparatorluğu’nun topraklarına katmıştır. Aynı zamanda Asur Kenti Ninova’yı yeniden inşa ettirerek bu kenti Antik Çağ’ın en görkemli şehirlerinden birine dönüştürmüştür.
Asurbanipal (Hükümdarlık dönemi, M.Ö. 668 – 627) – Aşurbanipal, Asur İmparatorluğu’nun son güçlü kralıdır. Ninova Şehri’nde dev bir kütüphane inşa ettirmiştir. Bu kütüphane, otuz binin üzerinde kil tablete ev sahipliği yapmıştır. Asur’u tam 42 yıl boyunca yönetmiş, onun ölümüyle imparatorluk gerileme dönemine girmiştir.

Pers İmparatorluğu

Büyük Kiros (Hükümdarlık dönemi, M.Ö. 580 – 530) – II. Kiros, Medleri yıkıp Babil’i fethederek Pers İmparatorluğunu (Ahamen Hanedanlığı olarak da bilinir) kurdu. İnsan haklarına inanan Kiros, fethettiği topraklardaki halklara inanç ve ibadet özgürlükleri tanıdı. Sürgünde yaşayan Yahudilerin evlerine, Kudüs’e dönmelerine olanak tanıdı.
I. Darius (Hükümdarlık dönemi, M.Ö. 550 – 486) – Pers İmparatorluğu, Birinci Daryus’un (diğer adıyla Büyük Daryus) hakimiyetinde gücünün zirvesine ulaştı. Darius, Satraplık sistemini inşa etti. Bu sistemde İmparatorluk, küçük yönetim birimlerine (satraplıklar) ayrılmıştı ve her bölge yerel bir soylunun (satrap) yönetimine bırakılmıştı. Yunan-Pers Savaşları’nı başlatarak Yunanistan’ı işgal etse de Maraton Muharebesi’nde yenilgiye uğrayıp geri çekilmek zorunda kalmıştır.
I. Serhas (Hükümdarlık dönemi, M.Ö 519 – 465) – Serhas, Ahameniş İmparatorluğu’nun Pers kralıydı. Perslerin dördüncü kralıdır. Yunanistan’a büyük bir orduyla sefer düzenleyerek İkinci Yunan-Pers Savaşı’nı başlatmış ve meşhur Termopylae Muharebesi sonunda Spartalıları mağlup ederek Atina’yı kontrolü altına almıştır. Ne var ki donanması Salamis Deniz Muharebesi’nde imha edilince İran’a geri çekilmek zorunda kalmıştır.