Bibaktım
Sonuç yok
Tüm Sonuçları Görüntüle
  • Bilim
    • Uzay
    • Arkeoloji
    • Ekoloji
    • Enerji
    • Evrim
    • Mühendislik
  • Teknoloji
    • Yazılım
    • Mobil
    • Kripto Para
    • Oyun Konsolları
  • Eğlence
    • Sinema
    • Dizi
    • Televizyon
    • Müzik
  • Spor
    • Basketbol
    • E-spor
    • Futbol
  • Sağlık
    • Aile ve İlişkiler
    • Beslenme
    • Cilt Bakımı
    • Cinsel Sağlık
    • Fitness
    • Hamilelik & Ebeveynlik
    • Meditasyon
    • Psikoloji
  • Kültür & Sanat
    • Kültürler
    • Tarih
    • Biyografi
  • Astroloji
  • Seyahat
    • Afrika
    • Kuzey Amerika
    • Güney Amerika
    • Asya
    • Avrupa
    • Okyanuslar
    • Şehirler
  • Macera
    • Dağcılık
    • Kampçılık
  • Ekonomi & İş
    • Girişimcilik
    • Yatırım
    • Meslekler
    • Kişisel Gelişim
  • Ev & Bahçe
    • Dekorasyon
    • Bahçe
    • Yeşil Çevre
  • Bilim
    • Uzay
    • Arkeoloji
    • Ekoloji
    • Enerji
    • Evrim
    • Mühendislik
  • Teknoloji
    • Yazılım
    • Mobil
    • Kripto Para
    • Oyun Konsolları
  • Eğlence
    • Sinema
    • Dizi
    • Televizyon
    • Müzik
  • Spor
    • Basketbol
    • E-spor
    • Futbol
  • Sağlık
    • Aile ve İlişkiler
    • Beslenme
    • Cilt Bakımı
    • Cinsel Sağlık
    • Fitness
    • Hamilelik & Ebeveynlik
    • Meditasyon
    • Psikoloji
  • Kültür & Sanat
    • Kültürler
    • Tarih
    • Biyografi
  • Astroloji
  • Seyahat
    • Afrika
    • Kuzey Amerika
    • Güney Amerika
    • Asya
    • Avrupa
    • Okyanuslar
    • Şehirler
  • Macera
    • Dağcılık
    • Kampçılık
  • Ekonomi & İş
    • Girişimcilik
    • Yatırım
    • Meslekler
    • Kişisel Gelişim
  • Ev & Bahçe
    • Dekorasyon
    • Bahçe
    • Yeşil Çevre
Sonuç yok
Tüm Sonuçları Görüntüle
Bibaktım
Sonuç yok
Tüm Sonuçları Görüntüle
Anasayfa Hızlı

Tuz: Tuzun Büyüleyici Tarihi

Bibaktım   Bibaktım
13 Eylül 2021
Okuma Süresi: 5 dakika
1
Tuz: Tuzun Büyüleyici Tarihi - Tuzun İlk Keşfinden Bugüne

Tuz, Medeniyetleri Şekillendirdi, İmparatorlukları Yükseltip Yok Olmasına Nasıl Sebep Oldu?

Sofra tuzu olarak bildiğimiz bu basit mineralin, medeniyetleri nasıl şekillendirdiği ve imparatorlukların yükselmesine ve yok olImasına nasıl sebep olduğuna dair ilginç bir yazı.

Roma ordusu, askerler, atlar ve diğer besi hayvanları için tuza ihtiyaç duyuyordu. Hatta askerlerin maaşının tuz ile ödendiği dönemler bile olmuştu ki İngilizcedeki “salary” yani maaş kelimesi” ve “worth his salt” (aldığı ücreti hak etmek) de buradan gelmektedir. -Mark Kurlansky

Tuz: Tuzun Büyüleyici Tarihi - Tuzun İlk Keşfinden Bugüne
Halle, Saksonya-Anhalt’ta tuz üretimi (1670)

PatIamış mısırımızı, elimizi korkak alıştırmadan tuzlarken çok azımız aslında p∂tIayıcı ve tehIikeli iki maddeyi tükettiğimizi fark eder. Tabi ki bu durum sodyumu ve kloru ayrı ayrı düşündüğümüzde geçerli. Fakat bir araya geldiklerinde, insan vücudunun en önemli yapıtaşlarından biri olan sodyum klorürü, nam-ı diğer sofra tuzunu, oluştururlar.

İlgili Konular

Somme Muharebesi: Dünyanın En Ölümcül Savaşlarından Biri

Birinci Dünya Savaşı: Nedenleri, Gelişimi ve Sonuçları

Kleopatra’nın Gerçek Yüzü Nasıldı ve Ten Rengi Neydi?

Bu mineral sadece insan vücudunun kimyasıyla da sınırlı değildir, aksine insanlık tarihi boyunca boy göstermiştir. Tuz, ilk uluslararası ticareti yapılan ve para biriminin eski bir formu olarak kullanılmış bir üründür. Ayrıca, yiyecekleri bozulmadan saklayabilme özelliğinin keşfedilmesi tuza olan ilginin daha da artmasına sebep olmuştur.

Mark Kurlansky’nin 5. kitabı olan “Tuz: İnsanlığın Tuzlu Tarihi” bu konuda yazılmış oldukça çarpıcı bir kitaptır. Tuzun tarih boyunca yolculuğunu takip ederek sayfaları çevirmenin aydınlatıcı olduğu kadar da eğitici olduğu bir gerçek. Hikâye bizi tuzun elde edildiği deniz suyunu barındıran Antik Çin’den yola çıkarıp, eti bozulmadan saklamayı bambaşka bir boyuta taşıyan ve insan mumyalama seviyesine kadar getiren Mısır’ın Nil Deltası’na götürüyor ki burası tuzun, güçle eş değer tutulduğu Antik Roma’ya kadar ulaştığı yerdir.

Tuzun bu öyküsü, imparatorluğunu tuz üzerine kuran bir grup zengin, eski ve az bilinen insanlar olan Keltler’den; Amerika’nın Bağımsızlık S∂v∂şı’na nasıl sebep olduğuna; tuz sanayisinin nasıl çevresel felaketlere sebep olduğundan, tuz üzerinden alınan vergilerin nasıl yalnızca büyük işletmelere fayda sağladığına kadar birçok olayla devam etmektedir. İşte tuzun damga vurduğu tarihsel olaylara birkaç örnek:

Tuzun Büyüleyici Tarihi

Keltler, antik dönemin gelişmiş toplumlarından olmalarına rağmen bu başarının tuzdan geldiği pek bilinmez.

Tuz: Tuzun Büyüleyici Tarihi - Tuzun İlk Keşfinden Bugüne
Tuz: Tuzun Büyüleyici Tarihi – Tuzun İlk Keşfinden Bugüne

Uzun yıllar önce, Avusturya sınırlarındaki bir dağ madeninde, balık gibi tuzlanmış ve mükemmel bir şekilde korunmuş bir c∈set bulunmuştu. “Tuz kalesi” anlamına gelen Salzburg kasabasına yakın bir yerde ve renkli kıyafetler giyinmiş şekilde bulunan c∈sedin, M.Ö. 400 yıllarına dayanan eski bir tuz madencisi olduğu tahmin ediliyordu. Bu iyi korunmuş c∈sedin, daha sonra eski bir Kelt olduğu kanıtlandı.

Reklam

Yunan ve Roma tarihçileri tarafından kendilerine Yunanca tuz anlamına gelen ‘hal’ ismi verilen Keltler, parlak kumaşlar içinde devasa, ürkütücü adamlar olarak tanımlanıyorlardı. Kültürlerinin koruyucuları Druidler yazılı kayıt tutmadıkları için onlar hakkında çok az şey biliyoruz. Ama tuz konusunda öncü oldukları bir gerçek.

Madencilerin böylesine ‘tuzlu’ zamanında, Kelt bölgesi Avrupa’nın büyük bölgelerini kapsıyordu. Keltler, tuzlanmış jambon da dâhil olmak üzere tuz ve tuzlu mal ticareti yaparak çok zengin oldular.

Ayrıca Keltler, bu değerli minerali çıkarmak için yenilikçi teknikler geliştirmekten de sorumluydular. Örneğin, demir yerine bronz maden aletleri kullanmanın avantajını ilk olarak Keltler keşfettiler. Bronzun paslanmayacağını kim düşünebilirdi ki? Görünüşe göre Keltler!

Ama ne yazık ki bu başarılı mucitlerin, zeki tüccarların, mühendislerin ve zorlu s∂vaşçıların da tarihteki rolleri değişti ve sonunda MÖ 50’de Julius Caesar’ın öncülüğündeki Roma tarafından kuşatılarak egemenlik altına alındılar ve zamanla Romalılaştırıldılar.

İngiltere’nin, ticareti kısıtlayarak tuz fabrikalarını sabote etmeye kalkışması Amerikan Bağımsızlık S∂v∂şı’nı tetikledi.

Tuz: Tuzun Büyüleyici Tarihi - Tuzun İlk Keşfinden Bugüne
Tuz, Medeniyetleri Şekillendirdi, İmparatorlukları Yükseltip Yok OImasına Nasıl Sebep Oldu?

Roma İmparatorluğu’nun çöküşünden sonra, Venedik ve Cenova tuz ticaretinde etkili olmaya devam etti. Sonrasında, Hindistan’a ve Yeni Dünya’ya giden yeni ticaret yolları ortaya çıktı. Fakat Amerika’nın serbest balıkçıları zamanla daha az tuz ithal etmeye ihtiyaç duydular çünkü artık kendi tuzlarını elde edebiliyorlardı.

Tabii ki, İngilizler bağımsız sōmürgeler istemedi. Bu nedenle, yerel işletmelere zarar vermek için “İngiliz tuzunu” daha ucuz hale getirdiler. Ayrıca tuz vergilerini artırmaya devam ettiler ve piyasayı daha fazla kontrol etmek için birçok ceza yöntemi uyguladılar. Tartışmalar çatışmalara dönüştü ve sonunda 1775’te Amerikan Bağımsızlık S∂v∂şı patIak verdi.

İsyancıları daha da zayıflatmak için İngiltere, sōmürgelere tuz ihracatını tamamen kesti fakat sonunda sōmürgeler galip geldi. Amerika 1783’te bağımsız bir ulus olarak kabul edildi. Tüm bu olayların başlangıcı ise yine tuz oldu.

Tuz yeni Amerika’da da önemli bir rol oynamaya devam etti. Sōmürgelerinin bağımsızlığını tanımasına rağmen, İngiltere başlangıçta ABD ticaretini kısıtladı ve bununla da kalmayıp Amerika’da yeni oluşturulan tüm tuz fabrikalarını yok ∈tmeye çalıştı.

Ama sōmürgeler sanıldığından daha zeki çıktılar. Tuz taşınmasını kolaylaştırmak için gizli tuzlalar ve kanallar inşa ettiler. 1815’te s∂v∂ş sona erdiğinde, tuz tesislerinin yakınındaki kasabalar refah ve büyüme merkezleri haline geldi.

Deniz suyundan elde edilen tuz, evlerin batmasına ve demiryolu raylarının çökmesine neden oldu ancak sonuçta ortaya çıkan vergi, küçük işletmelerin çökmesine; büyük işletmelerin ise güçlenmesine sebep oldu.

Tuz: Tuzun Büyüleyici Tarihi - Tuzun İlk Keşfinden Bugüne
Tuzun Büyüleyici Tarihi. 1880 dolaylarında bir tuz bloğunun içi. Onondaga Histori’nin İzniyle

İngiltere’deki kuzeybatısında bulunan Cheshire’da, Roma fethinden önce bile tuzlu su kaynaklarından tuz elde ediliyordu. Yüz yıllar sonra, bu özel tuz türü, kendine has özel bir lezzeti olan “Liverpool tuzu” haline geldi.

Liverpool tuzunun bu şöhreti bölgesel sanayide bir patIama yarattı, ancak aşırı üretim ve nakliye çevreye zarar verdi. 1880’de tüm İngiliz tuzunun yaklaşık %90’ı Cheshire bölgesinden geliyordu.

Cheshire’daki hava sürekli olarak kömür dumanından dolayı simsiyahtı. Zamanla kasabaların tüm bölümlerini yutan devasa obruklar ortaya çıktı. Çayırlar ve meralar yok oIdu. 18. yüzyılın sonlarına doğru, Northwich yakınlarında aniden 100 dönümden büyük bir göl ortaya çıktı. Sebep olduğu obruk, demiryolu hatlarını ve köprüleri altüst etti. Su şebekeleri, kanalizasyon hatları ve gaz boruları sürekli kırılmaya devam etti.

1891’de Cheshire, tuz endüstrisinin yarattığı tüm zararı telafi etmek için sabit bir vergi oluşturdu. Bu vergi, birçok küçük ölçekli üreticiyi s∂k∂t bırakarak onları işsiz kalmaya zorlarken, bunu karşılayabilen büyük şirketler piyasaya hâkim olmaya başladı.

Fransa ve İngiltere gibi, endüstrideki tarihi şampiyonlar yerlerini, günümüzde hala yeni piyasanın liderleri olan Amerika Birleşik Devletleri, Almanya ve Çin gibi daha endüstriyel odaklı aktörlere bıraktılar.

Şeyma Yanık

Paylaşım240X150Paylaşım42GönderPaylaşım
Bibaktım

Bibaktım

Dünyanın dört bir yanından eğlenceden bilime, sağlıktan seyahate özel hikayeler, uzman analizleri ve birçok konu hakkında bilgi edinmek için Bibaktım.

İlgiliHaberler

Dünyanın En ÖIümcüI S∂v∂şIarından Birinin Hikayesi Somme Muh∂rebesi
Tarih

Somme Muharebesi: Dünyanın En Ölümcül Savaşlarından Biri

8 Eylül 2023
Müttefik birlikler Gelibolu
Tarih

Birinci Dünya Savaşı: Nedenleri, Gelişimi ve Sonuçları

8 Eylül 2023
Kleopatra'nın Gerçek Yüzü Nasıldı ve Ten Rengi Neydi?
Tarih

Kleopatra’nın Gerçek Yüzü Nasıldı ve Ten Rengi Neydi?

21 Ağustos 2023
Kızılderililer | Kızılderililerin Tarihi ve Zaman Çizelgesi
Tarih

Kızılderililer Kimdir, Tarihi Hakkında Tüm Detaylar

17 Ağustos 2023
Bizans İmparatorluğu
Tarih

Bizans İmparatorluğu Nasıl Kuruldu, Nasıl Yönetildi ve Nasıl Yıkıldı?

17 Ağustos 2023
Timur Kimdir?
Tarih

Timur: Orta Asya’nın Türk-Moğol Hükümdarı

9 Ağustos 2023
Sıradaki Haber
İmkansız Gibi Görülüyor Ama İnsan Gözbebeği Boyutunu Değiştirebilir

İmkansız Gibi Görülüyor Ama İnsan Gözbebeği Boyutunu Değiştirebilir

Bu Yedi Katlı Otel Sadece On İki Günde İnşa Edildi.

Bu Yedi Katlı Otel Sadece On İki Günde İnşa Edildi.

Yorumlar 1

  1. Geri bildirim: Tuz; Buzu ve Karı Nasıl Eritir? | Beyinsizler.net

Bir cevap yazın Cevabı iptal et

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Trend Haberler

  • Domates Çeşitleri ve İsimleri

    Domates Çeşitleri ve İsimleri: En Yaygın 6 Domates Türü ve Özellikleri

    945 PAYLAŞIM!
    Paylaşım 378 X 236
  • En Ünlü Fizikçiler ve Buluşları Listesi

    4915 PAYLAŞIM!
    Paylaşım 1966 X 1229
  • Mitolojik Karakterler – İşte, Mitoloji Karakter Listesi

    2839 PAYLAŞIM!
    Paylaşım 1136 X 710
  • Bilim İnsanları ve Buluşları

    6861 PAYLAŞIM!
    Paylaşım 2744 X 1715
  • En Ünlü Ressamlar Listesi: Gelmiş Geçmiş En Ünlü 10 Ressam

    8855 PAYLAŞIM!
    Paylaşım 3542 X 2214
  • Microsoft Ölülerle Konuşmanızı Sağlayabilecek Sohbet Robot’unun Patentini Aldı

    2026 PAYLAŞIM!
    Paylaşım 810 X 507
  • Pablo Picasso Kimdir? Eserleri, Tarzı ve Kübizm Sanatının Öncüsü

    1505 PAYLAŞIM!
    Paylaşım 602 X 376
  • Hakkımızda
  • Reklam
  • Gizlilik politikası
  • Şartlar ve Koşullar
  • Sorumluluk Reddi
  • Yayın İlkeleri
  • Künye
  • İletişim

© 2023 Beyger Medya

Sonuç yok
Tüm Sonuçları Görüntüle
  • Bilim
    • Uzay
    • Arkeoloji
    • Ekoloji
    • Enerji
    • Evrim
    • Mühendislik
  • Teknoloji
    • Yazılım
    • Mobil
    • Kripto Para
    • Oyun Konsolları
  • Eğlence
    • Sinema
    • Dizi
    • Televizyon
    • Müzik
  • Spor
    • Basketbol
    • E-spor
    • Futbol
  • Sağlık
    • Aile ve İlişkiler
    • Beslenme
    • Cilt Bakımı
    • Cinsel Sağlık
    • Fitness
    • Hamilelik & Ebeveynlik
    • Meditasyon
    • Psikoloji
  • Kültür & Sanat
    • Kültürler
    • Tarih
    • Biyografi
  • Astroloji
  • Seyahat
    • Afrika
    • Kuzey Amerika
    • Güney Amerika
    • Asya
    • Avrupa
    • Okyanuslar
    • Şehirler
  • Macera
    • Dağcılık
    • Kampçılık
  • Ekonomi & İş
    • Girişimcilik
    • Yatırım
    • Meslekler
    • Kişisel Gelişim
  • Ev & Bahçe
    • Dekorasyon
    • Bahçe
    • Yeşil Çevre

© 2023 Beyger Medya