Takma dişler, kaybedlen dişlerin yenilenmesini tetikleyen bir antikorun keşfi sayesinde geçmişte kalabilir. Bu antikor, USAG-1 adlı bir genin aktive olmasını engelleyerek belirli büyüme faktörlerinin kullanılabilirliğini arttırabilir.
İnsanların kaybedlen dişlerinin yerine bir dizi inci beyazı diş çıkarmalarına yardımcı olmak için kullanılabilir.
Çalışmalarını Science Advances dergisinde yayınlayan bir araştırma ekibi, bazı dişlerini geliştiremeyen farelerde görülen ve diş agenezisine neden olan bir genetik bozukluğu nasıl değiştirdiklerini anlattı. (Diş aganezisi: travma veya çürükler nedeniyle sürekli dişlerin dökülmesi )
Dahası, bu soydaki hamile farelere USAG-1 antikoru enjekte etmek, yavruları arasında normal diş gelişimi ile sonuçlandı. Ve antikorun tek bir dozu, normal farelerde tamamen yeni bir dişin büyümesine neden oldu.
Araştırmacılar, her ikisi de diş gelişiminde rol oynayan BMP ve Wnt olarak bilinen iki sinyal molekülünü engellediği için USAG-1 genini hedeflemeye karar verdiler. Ancak bu bileşiklerin bedende başka organlara da etkisi olduğundan, bunlara müdahale etmenin birçok ciddi yan etkiye sebep olabileceğine dair uyarılar yapıyorlar.
Deneyleri sırasında ekip, USAG-1’in hem BMP hem de Wnt ile etkileşime girme yeteneğini değiştiren bir dizi farklı monoklonal antikoru test etti; ancak bunlardan birkaçı ciddi doğum kusurlarına sebep oldu. Sonunda, genin BMP ile bağlanmasını engelleyen ancak Wnt üzerinde hiçbir etkisi olmayan bir antikoru keşfettiler.
Böylece, herhangi bir istenmeyen etki yaratmadan diş büyümesini uyarabildiler. Bu bulguya dayanarak yazarlar, USAG-1’in BMP’ye bağlanarak dişlerin büyümesini engellediği ve böylece aktivitesini azalttığı sonucuna vardılar.
Çalışmanın yazarı Katsu Takahashi yaptığı açıklamada;
“USAG-1’in bastırılmasının diş büyümesine fayda sağladığını biliyorduk. Bilmediğimiz şey bunun yeterli olup olmayacağıydı” dedi. Yine de ekibin vardığı sonuçlar, genin aktivitesini engellemenin yeni dişlerin büyümesi için BMP’de yeterli bir artışa izin verdiğini gösteriyor.
Bu teknik insanlar üzerinde denenmeye hiç hazır olmasa da, araştırmacılar antikoru gelincikler üzerinde test etti. Bu hayvanlar insanlara benzer diş modellerine sahiptir ve insanlar gibi önce süt dişi, sonra normal diş çıkarmaktadırlar.
Sonuçlar, bu tedavinin gelincikler için de aynı derecede etkili olduğunu ve tek bir antikor dozunun bütün bir dişin oluşumunu tetiklediğini gösterdi. Bu durum, tekniğin insanlar için de işe yarayabileceğini göstermektedir.
Ancak güvenlik endişeleri dolayısıyla bu tekniğin insanlar üzerinde denenmesi pek olası görünmüyor. Araştırmacılar şimdilik deneyi domuzlar ve köpekler gibi diğer memeliler üzerinde tekrarlamayı planladıklarını söylüyorlar.
Eylül Ustaoğlu
Yorumlar 1