William Shakespeare, Londra 1605 tarihli Barut Komplosu ve ertesi yıl onu takip eden Hıyarcıklı (bubonik) veba salgını sırasında ‘Kral Lear’, ‘Macbeth’ ve ‘Antony and Cleopatra’yı üretti. (Barut komplosu nedir?: Barut komplosu, bir grup yönetim karşıtı İngiliz Katolik tarafından, İngiltere Kralı I. James ve diğer aristokratları öldürmek için 5 Kasım 1605’te yapılan Parlamento Binası’nı havaya uçurma girişimidir.)
William Shakespeare, ticaretini zor koşullar altında yürütme görevine yabancı değildi. Hıyarcıklı veba 1592’de ve 1603’te tekrar ortaya çıktığında Londra’da çalışıyordu. Bu ölümcül bir salgındı ve 30.000’den fazla şehir sakini ölümüne neden oldu. Ancak Shakespeare, bu noktada engebeli arazide nasıl gezinileceğini biliyordu. Yalnızca o yıl içinde üç büyük trajedisini, Kral Lear, Macbeth ve Antony ve Kleopatra ‘yı tamamlamasına, ne kraliyet ayaklanmasının tehditleri ne de zayıflatıcı bir hastalık engel değildi.
Barut Komplosu, ‘Macbeth’ ve ‘Kral Lear’ı etkiledi
Kasım 1605’te yetkililer, Kral James ve Lordlar Kamarası’na suikast girişimlerinin bir parçası olarak Londra’daki Westminster Sarayı’nın altında üç düzine varil barut buldular.
Shakespeare bilgin James Shapiro’nun The Year of Lear’da belirttiği gibi, “Barut Komplosu” ndaki komplocular yakalanmış olsa da, yargılamaları ve infazları, anarşi ile fırçanın unutulmaz hatırlatıcısını 1606’ya taşıdı. Ve ünlü oyun yazarının çıktısını renklendirdi.
Bu, Kral Lear’ı, kızlarının gerçek doğasına kör bir kralın kasvetli hikayesini ve özellikle de İskoçya tahtını ele geçirme tutkusuyla deliliğe sürüklenen bir asilzadeyi anlatan Macbeth’i içeriyordu.
Shakespeare, muhtemelen veba sırasında izole edilmişken ‘Antonius ve Kleopatra’yı yazdı.
O yaz, Shakespeare, akranları, son dönemdeki monarşiyle ilgili olaylardan ve kara ölümün tatsız dönüşle rahatsız olmuşlardı.
603 salgını, bir hafta içinde 30’dan fazla ölüm kaydedildiğinde tiyatrolatın kapatan mahremiyet konseyinden bir direktif getirmişti. Londra 1606’nın Temmuz ayına kadar bu zayiat seviyeleriyle yeniden karşı karşıya kalırken, Ozan, mekanı Dünya Tiyatrosunu kapatmak zorunda kaldı.
Bu ona topluluğu ile birlikte King’s Men ile turne performansları yaparak kaybedilen geliri telafi etme fırsatı sağlıyordu. Aynı zamanda söz ustasının düşünceleri ve kalemiyle yalnız başına oturması için zaman kazandırdı.
Kanıtlar, Shakespeare ‘in, Julius Caesar’ın Roma İmparatorluğu entrikalarının halefi olan Antony ve Kleopatra’yı bu dönemde bitirdiğini ve muhtemelen yılın sonlarında tiyatrosu yeniden açıldığında ortaya çıkacağını gösteriyor. (Halefi ne demek: Birinin ardından gelip onun orununa geçen kimse. Yani makamı devralma da diyebiliriz.)
Görünürde izole bir halde çalıştığı halde veba Shakespeare ‘i görünmez kabzasında tuzağa düşürmekle tehdit ediyordu. Shapiro, Londra’daki Silver Street’teki ev sahibesi Marie Mountjoy’un Ekim 1606’da hastalığa nasıl yenik düştüğünü ve yazarın kısa bir süre sonra binayı terk etmesine neden olduğunu anlatıyor.
Oyunlarında bu güncel olaylardan bahseder
Oyunlarında bulunabilecek ipuçları olmasına rağmen, hiçbir kişisel mektup bırakmayan Ozan’ın refahını, her zaman var olan tehlikelerin nasıl etkilediğini bilmek imkansızdır. Lear, kralın kızı Goneril’e yaptığı hakaret yoluyla vebanın korkunç belirtilerinin uygun bir tanımını yaptı; “Sen bir çıban, bir salgın, kabartmalı bir karbonkül, Bozuk kanımda.” (Furonkül / Karbonkül ne demek: Çıban olarakta bilinen bir deri enfeksiyondur. Bakteriler, kıl kökü ve yağ bezi kanalına girerek, basit bir enfeksiyondan yaşamı tehdit edecek kadar şiddetli klinik tablolara yol açabilirler.)
Macbeth veba ile bağlantılı “Ölü adamın zili” nden yakınırken oyun; ayrıca Barut Komplosu’nun beyni tarafından kullanılan “gerçek gibi yalan söyleyen şeytanın iddiası” na atıfta bulunarak çift sese açık bir selam verdi.
Sonuç olarak, her zamanki gibi işlerini sürdürmeye çabaladıkları bir zamandı. Ancak Shakespeare bunu büyük ününe layık bir şekilde, korkuyu, belirsizliği İngiliz dilinin en büyük yazılı eserlerinden bazılarına akıttı.
Feride İrem Yılmaz
İlginizi çekebilir: William Shakespeare – Kimdir, Hayatı ve Sözleri
Yorumlar 7