Yapılan bir çalışma, ülkeleri birbirine bağlayan su altı kablolarının aylarca devre dışı kalabileceği konusunda uyarıyor.
Güneş, Solar Rüzgarı olarak bilinen manyetik sis parçacıklarını her zaman Dünya’ya yağdırır. Genellikle, gezegenimizin manyetik kalkanı, bu elektrik rüzgarının Dünya’ya veya onun etrafına herhangi bir zarar vermesini engeller.
Bunun yerine bu parçacıkları kutuplara doğru fırlatır ve arkalarında hoş bir aurora bırakır.
Ama bazen, her yüzyılda bir, bu rüzgarlar bir güneş fırtınasına dönüşür ve SIGCOMM 2021 veri iletişim konferansında sunulan yeni araştırmaya göre, bu tür olağanüstü uzay havanın sonuçları modern yaşam tarzımız için bir felaket olabilir.
Irvine’deki California Üniversitesi’nde yardımcı doçent olan Sangeetha Abdu Jyothi yeni makalesinde, bir güneş fırtınasının dünyayı, toplumun geniş kesimlerini haftalarca veya aylarca çevrimdışı tutan bir “internet kıyametine” sürükleyebileceğini yazdı. (Makale henüz hakemli bir dergide görünmedi)
Abdu Jyothi WIRED’e verdiği demeçte “Beni bu konuda gerçekten düşündüren şey, pandemi ile dünyanın ne kadar hazırlıksız olduğunu görmek oldu. Bununla etkili bir şekilde başa çıkacak bir protokol yoktu ve internet esnekliği ile aynı bir durumdu”. Ve ek olarak “Altyapımız geniş ölçekli bir güneş durumu için hazır değil.” dedi
Sorunun bir kısmı, aşırı güneş fırtınalarının (koronal kütle püskürmeleri olarak da adlandırılır) nispeten nadir olmasıdır; Abdu Jyothi’nin makalesine göre bilim insanları, aşırı uzay havasının Dünya’yı doğrudan etkileme olasılığının on yılda %1.6 ile %12 arasında olduğunu tahmin ediyor.
Yakın tarihte, biri 1859’da ve diğeri 1921’de olmak üzere bu türden sadece iki tane fırtına kaydedildi. Carrington Olayı olarak bilinen daha önceki olay, Dünya’da o kadar şiddetli bir Jeomanyetik bozukluk yarattı ki, telgraf telleri yandı ve genellikle sadece gezegenin kutuplarının görülebilen Auroralar, Kolombiya ekvatorunun yakınında tespit edildi.
Küçük fırtanalar da büyük etkiler oluşturabilir; bunlardan bir tanesi Mart 1989’da Kanada’nın tüm Quebec eyaletini dokuz saat boyunca kararttı.
Abdu Jyothi, o zamandan beri insan uygarlığının küresel internete çok daha fazla bağımlı hale geldiğini ve büyük bir jeomanyetik fırtınanın bu yeni altyapı üzerindeki potansiyel etkilerinin büyük ölçüde incelenmediğini söyledi. Yeni makalesinde, bu altyapıdaki en büyük güvenlik açıklarını belirlemeye çalıştı.
İyi haber şu ki, makaleye göre fiber optik kabloların kendileri jeomanyetik olarak indüklenen akımlardan etkilenmediği için yerel ve bölgesel internet bağlantılarının hasar görme riski düşük.
Ancak, kıtaları birbirine bağlayan uzun denizaltı internet kabloları için durum farklı. Bu kablolar, yaklaşık 30 ila 90 mil (50 ila 150 kilometre) aralıklarla yerleştirilmiş optik sinyali artırmak için donatılmıştır.
Bu çeviriciler jeomanyetik akımlara karşı güçsüzdür ve makaleye göre bir çevirici bile çevrimdışı olursa tüm kablolar işe yaramaz hale gelebilir.
Abdu Jyothi makalesine, belirli bir bölgede yeterli denizaltı kablosu arızalanırsa, tüm kıtaların birbirinden kopabileceğini yazdı. Dahası, ABD ve Birleşik Krallık gibi yüksek enlemlerdeki ülkeler, düşük enlemlerdeki ülkelere kıyasla güneş havasına karşı çok daha hassastır.
Felaket bir jeomanyetik fırtına durumunda, internet ağından muhtemelen ilk önce kesilecek olan ülkeler yüksek enlemde bulunanlardır. Sualtı altyapısını onarmanın ne kadar süreceğini tahmin etmek zordur, ancak Abdu Jyothi, haftalar veya aylar süren büyük ölçekli internet kesintilerinin mümkün olduğunu öne sürüyor.
Bu arada milyonlarca insan geçim kaynaklarını kaybedebilir.
Abdu Jyothi makalesinde şunları da yazdı, “ABD’de bir günlük internet kesintisinin ekonomide etkisinin 7 milyar doların üzerinde olduğu tahmin ediliyor. Peki bu internet ağı günlerce hatta aylarca işlevsiz kalırsa?”
Eğer bu sorunun cevabını öğrenmek istemiyorsak, küresel internet altyapısı genişledikçe, şebeke operatörlerinin aşırı güneş havası tehdidini ciddiye almaya başlaması gerekiyor. Abdu Jyothi, büyük ölçekli ağ arızalarının etkilerine odaklanan dayanıklılık testleri geliştirirken, daha düşük enlemlerde daha fazla kablo döşemenin iyi bir başlangıç olduğunu söyledi.
Bir sonraki büyük güneş fırtınası yıldızımızın dışında patladığında, Dünya’daki insanların güneş fırtınasının gelişine hazırlanmak için yaklaşık 13 saati olacak, diye ekledi. O an kaçınılmaz olarak geldiğinde en iyi şekilde yararlanmaya hazır olmamızı umalım.
Meryem Sena Babacan
