Tripofobi: Gözlerinizi kapatın ve çilek, bal peteği ve kabarcıklı gözleme hamurunun resimlerini hayal edin. Aklınıza yazın son günlerinden kalma nefis yiyecekler mi geliyor, yoksa kafanızda bir korku filmi parıltısı mı var? Tripofobiden muzdarip binlerce kişiden biriyseniz, burada yayınladığımız iki görüntü size rahatsız etmiş olabilir.
Kısacası, tripofobi, sıkışık deliklerin korkusu veya tiksintisidir. Bu sorundan müzdarip olan kişiler nilüfer tohumu kabuğunun yoğun noktalı başı gibi bir şeye bakarken mide bulantısı yaşayabilir veya kabarcıklarla dolu bir küvetin karşısında hasta, terli veya panik halinde hissedebilirler. İsim, deliklere olan bu tiksintinin bir tür köklü, psikolojik temelli korku olduğunu öne sürse de Zihinsel Bozuklukların Tanısal ve İstatistiksel El Kitabı (DSM) tarafından resmen tanınmadığı için gerçek bir “fobi” olarak nitelendirilip nitelendirilmediği konusunda bazı tartışmalar var.
Tripofobi Nedir?
Essex Üniversitesi psikoloji bölümünde fahri profesör olan Arnold Wilkins e-osta yoluyla “Tripofobi diğer fobiler gibi değildir” diye yazıyor. Görsel stres olarak bilinen bir konuda dünyanın önde gelen araştırmacılarından biridir. “İnsanların etkilendiği tek bir şey yok ve bunun nedeni ile ilgili net bir açıklama yok. Bu, bir fobiden çok bir tepkidir.”
İlginizi çekebilir: Psikoloji Nedir?
Fobiler tipik olarak korkunun ayırt edici belirtisi ile karakterize edilirken, tripofobi çoğunlukla tiksinti belirtisi etrafında dönüyor gibi görünüyor. Ve bu insanların tiksindiği şey, mercan, nilüfer tohumu ve hatta kahve içindeki baloncuklar. Temelde delik kümesine sahip olabilecek herhangi bir şey.
2018 tarihli bir incelemeye göre, kadınların tripofobi geliştirme olasılığı daha yüksek görünüyor ve en yaygın eş tanıları majör depresif bozukluk ve yaygın anksiyete bozukluğudur. [İlginizi çekebilir: Anksiyete Bozuklukları]
Diğer Tripofobi Belirtileri şunları içerebilir:
- Çaresizlik, tiksinti veya korku
- Tüylerin diken diken olması, kaşıntılı cilt veya ciltte gezinme hissi
- Baş dönmesi, titreme, nefes darlığı
- Terleme, vücut titremesi, hızlı kalp atışı
- Baş ağrısı
- Mide bulantısı ya da kusma
Tripofobi konusu Wilkins’in hayatına beklenmedik bir şekilde girdi
Meslektaşı Dr. Geoff Cole, 13 yaşından beri yaşadığı tripofobi deneyimlerini anlatarak dikkatini çekti. (mide bulantısına neden olamaya başlayarak bir metal dükkanı projesinde bir madeni paraya küçük delikler açmayı içeriyordu).
Wilkins, “Görüntülerden görsel rahatsızlığı araştırıyordum ve rahatsızlığın, görüntülerin doğadan sahnelerin ne kadar farklı olduğuna dair matematiksel ölçümlerle tahmin edilebileceğini keşfetmiştim” diyor. “Daha sonra bana tripofobiden bahseden ve kendisinin de tripofobik olduğunu iddia eden Dr. Geoff Cole tarafından ziyaret edildim. Tripofobik görüntülerin diğer rahatsız edici ve doğal olmayan görüntülerle ortak istatistiklere sahip olabileceğini düşündüm ve bu da kanıtlandı.”
2013’te Wilkins ve Cole, tripofobi üzerine, zehirli hayvanlar arasında bulunan ve beynin bazı evrimsel bölümlerinin çıldırmasına neden olan belirli bir görsel özelliğin sonucu olabileceğini öne süren bir makale yayınladılar. Katılımcılarının yaklaşık yüzde 16’sının tripofobik reaksiyonlar bildirdiğini buldular.
Delik Korkusu
Florida Gulf Coast Üniversitesi’nde psikoloji bölümünde yardımcı doçent olan R.Nathan Pipitone, “Tripofobi ilgisi bende, 2013’te Cole ve Wilkins’in ‘Delik Korkusu‘ başlıklı makalesini okumakla başladı. . “Konu, insanlarda evrimsel olarak ilgili tepkileri ortaya çıkaran uyaranlara olan ilgimle bağlantılı. Benimle araştırma yapmakla ilgilenen bir öğrenciye bundan bahsettikten sonra, 2015 yılında birlikte bir araştırma projesi yürütmeye karar verdik.”
2017’de Pipitone, Wilkins ve Cole’un yorumları da dahil olmak üzere “tripofobik görüntülere fizyolojik tepkiler ve daha fazla ölçek geçerliliği” başlıklı makaleyi yayınladı. ve Wilkins (2013) gösteriyor ki, bu görüntüler tehlikeli hayvanlarla benzer uzaysal frekans profillerini paylaşıyor. ”
Pipitone, “Benim için en şaşırtıcı bulgu, insanların tripofobik uyaranlara verdikleri çok çeşitli tepkilerdir” diyor. “Görsel algı modalitelerimiz yüksek oranda korunmuştur ve genellikle hepimizin görmekten rahatsız veya hoş bulduğumuz şeyler konusunda pek çok fikir birliği vardır. Tamamen tripofobiden muzdarip insanlar bu görüntüleri izlerken aşırı derecede rahatsızlık yaşarlar (bunlardan birkaçıyla tanıştım) , yine de tripofobi olmayanlar için, bakmak neredeyse hoş olabilir.
Ama Neden Delik Desenleri?
2017’de, Kent Üniversitesi’ndeki araştırmacılar, bazı insanların delik modellerini gözlemlerken yaşadıkları nahoş duyguları açıklamak için başka bir teori geliştirdiler. Yazarlar, “kümelerden hoşlanmanın, parazitlerin ve bulaşıcı hastalıkların varlığına ilişkin ipuçlarına benzeyen bir uyarıcı sınıfına karşı evrimsel olarak hazırlanmış bir yanıt olduğunu” öne sürdüler. Başka bir deyişle, tripofobikler kızamık, kızamıkçık, kızıl, çiçek hastalığı, keneler ve uyuz gibi yuvarlak şekilli kümelere neden olan parazitlerden ve hastalıklardan nefret ederler.
Araştırmacılar bu tepkinin normalde uyarlanabilir bir tepki olduğunu belirtirken, tripofobili insanlar doğal eğilimin “abartılı ve aşırı genelleştirilmiş bir versiyonunu” yaşarlar.
Pipitone, bir kişinin tripofobisine neden olan gerçekte ne olursa olsun, tripofobik tepkilerdeki çeşitliliğin insan bireyselliğinin somut örnekleri ve hatta başkalarının algılarına karşı daha fazla empati ve duyarlılık ihtiyacı olduğuna inandığını söylüyor.
“Sırf görüntülere karşı olumsuz bir tepki göstermediğiniz için başkalarının da aynı tepkiyi vereceği anlamına gelmez” diyor.
İnsanların çoğunluğu tripofobiye sahip olmadığından, bazılarında görülen tepkinin haklı olmadığını hissedebilirler. Günümüz dünyasında, diğer insanların öznel gerçekliğinin bizimkinden nasıl farklı olabileceğine daha fazla odaklanmamız gerekiyor. Bu bize birçok yönden yardımcı olacaktır.”
Tripofobi Tedavisi Var Mı?
Tripofobi tedavisi veya tripofobiye özgü bir tedavi yoktur, ancak tripofobinin semptomlarını azaltmaya yardımcı olabilecek fobileri olanlara yardım etmenin yolları vardır.
- Maruz kalma terapisi, zamanla korkunun azalması umuduyla kişiyi en çok korktuğu şeye “maruz bırkır”.
- Bilişsel davranışçı terapi, bir terapistle birlikte tripofobiye neden olabilecek düşüncelerini ve davranışlarını “değiştirmek” için çalışmasıdır.
- Derin nefes alma gibi gevşeme teknikleri de tripofobinin neden olduğu tiksinti, korku veya endişeyi azaltmaya yardımcı olabilir.
- Depresyon veya anksiyete tedavisi için kullanılan ilaçlar da semptomları azaltabilir.
İlginizi çekebilir: Depresyon Nedir ve Bu Konuda Ne Yapabilirim?
İlginizi çekebilir: Anksiyete: Bozuklukları, Belirtileri, Tedavisi ve Daha Fazlası
Feride İrem Yılmaz
Yorumlar 1