İngiliz filozof John Locke, felsefede modern deneyciliğin ve politik liberalizmin temellerini atan kişidir. Kısaca klasik liberalizmin babası olarak tanınır.
Aşağıdaki menüden John Locke hakkındaki tüm detaylara hızlıca ulaşabilirsiniz.
Kimdir? | Çocukluğu ve Gençliği | Eğitimi | Yazıları ve Düşünceleri | Bıraktığı Etki Nedir?
HIZLI BİLGİLER
İSİM
john Locke
DOĞUM GÜNÜ
29 Ağustos 1632
ÖLÜM TARİHİ
28 Ekim 1704 – 72 yaşında
EĞİTİM
Christ Church (1652–1675), Oxford Üniversitesi, Westminster Okulu
İLGİ ALANLARI
Eğitim , Ekonomi , Epistemoloji , Metafizik , Siyaset felsefesi , Zihin felsefesi
ÜNÜ
Klasik Liberalizmin Babası
DOĞUM YERİ
Wrington, İngiltere
ÖLÜM YERİ
Essex, Birleşik Krallık
John Locke Kimdir?
John Locke, eğitim hayatına İngiltere’nin en köklü ve en prestijli okullarından biri olan Westminster Okulu’nda başladı. Ardından, yine prestijli bir eğitim kurumu olan Oxford Üniversitesi’ne bağlı İsa Kilisesi’nde eğitim gördü. Oxford’da gördüğü tıp öğrenimi, onun hayatında kilit rol oynadı. Siyaset, bilgi, eğitim felsefesi gibi alanlarda verdiği eserlerle çağdaş batı felsefesinin kuruculuğunu üstlendi.
Çocukluğu ve Gençliği
Meşhur bir filozof, aynı zamanda hekim olan John Locke, 29 Ağustos 1632’de, İngiltere’nin Somerset vilayetine bağlı bir köy olan Wrington’da doğdu. Babası hem bir avukat hem de İngiliz iç savaşında ülkesine hizmet etmiş bir askerdi.
Annesi de babası da Püritan mezhebinden olan Locke, bu inançlar çerçevesinde büyüdü. Babasının İngiliz hükümetine sunduğu büyük hizmetler sayesinde de oldukça seçkin bir eğitim gördü.
Eğitimi
1647’de Londra Westminster Okulu’nda eğitimine başlayan John Locke, gösterdiği üstün akademik performansı sayesinde sayılı öğrenciye tanınan bir imtiyaz olan Kraliyet Bursu’na layık görüldü. Bu sayede 1652’de, yine seçkin bir eğitim kurumu olan Oxford İsa Kilisesi’nde eğitimine devam etti.
Oxford’un belki de en prestijli okulu olan İsa Kilisesi’nde Locke; özellikle mantık, metafizik ile klasik diller üzerine çalıştı Mezun olduktan iki yıl sonra İsa Kilisesi’ne yüksek lisans için geri döndü. Kısa süre sonra da burada eğitmen olarak çalışmaya başladı.
1668’de John Locke, bir bilim akademisi olan Kraliyet Derneği’ne seçildi. Daha sonra burada tıp eğitimi gördü.
Tıp eğitiminin ilk yıllarında Locke, Shaftsbury Kontu’nun oğlu olan Lord Ashley ile tanıştı. Arkadaşlıkları kalıcı bir dostluğa dönüştü. Ayrıca Ashley, Locke’u Londra’ya taşınıp onun hususi hekimliğini üstlenmeye ikna etti. Babasının ölümüyle Lord Shaftsbury ünvanını kazanan Ashley’in prestiji arttıkça, Locke’un sorumlulukları da genişledi. Hem özel teşebbüslerinde hem de politik mevzularda Shaftsbury’e asistanlık etti. Shaftsbury şansölyeliğe yükseldikten sonra Locke da onun temsilci sekreteri olarak görev aldı.
Yazıları ve Düşünceleri
John Locke ’un profesyonel kariyeri ve siyasi düşünceleri üzerinde Shaftsbury’nin etkisi büyük oldu. Shaftsbury, Whig partisinin kurucularından biriydi. Whig partisi meşrutiyetçi partiydi; kraliyetin anayasa ve meclis ile denetlenmesi gerektiğini savunuyordu. İç savaşın henüz sonlanıp suların kısaca durulduğu bu zamanda siyasi alanda egemenlik sağlamış Tory’lerin baş muhalifleriydiler. Shaftsbury’nin güç ve yönetim konusundaki fikirleri, Locke’un politik düşünce sisteminin de temellerini attı.
Ses getiren eseri “Yönetim Üzerine İki İnceleme”sinde doğal haklar ve toplumsal sözleşme gibi konularda ortaya koyduğu devrimci fikirler sadece İngiltere’de büyük yankı yapmakla kalmadı; daha sonra meydana gelecek olan Amerikan ve Fransız devrimlerine de şekil verdi.
İngiltere’de devrim rüzgarları esmeye başladığı an Locke, hükümetin hedef tahtasına oturtuldu. John Locke, bugün Rye House Suikasti olarak anılan, Kral II. Charles’a yönelik başarısız suikast girişiminden yargılandı. Bu suikastte parmağının olmadığını bugün bize tarihsel veriler gösterse de 1683 yılında İngiltere’yi terk etmek zorunda bırakıldı.
Hollanda’da sürgündeyken “İnsan Anlığı Üzerine bir İnceleme” isimli meşhur eserini kaleme aldı. İnsan bilgisinin doğasını inceleyen bu dört ciltlik eser, entelektüel camiada büyük yankı buldu.
Bu eserini, 1688’de İngiltere’ye döndükten sonra yayınlandı. Şimdi Kral II. James, muhaliflerin sürgün yeri olan Hollanda’dan gelen askeri gemilerle devrilmiş ve ülkeden kaçarak ayrılmıştı; artık ülkeyi muhalifler, yani Whig’ler yönetiyordu. Daha sonradan 1688 Muhteşem Devrimi(Glorious Revolution) olarak adlandırılacak bu olayla birlikte İngiliz yönetimi tamamen değişmiş ve politik güç kraldan meclise kaymıştı. Muhalif sürgün Locke, şimdi memleketinde çoğu kişi için kahraman Locke olmuştu.
Bıraktığı Etki Nedir?
Yazdığı iki incelemeden sonra İngiltere’ye dönen John Locke, burada yazılarını yayınlamaya devam etti: “Hoşgörü Üstüne Bir Mektup”, “Hıristiyan İnancının Aklîliği” ve “Eğitim Üzerine Düşünceler”, bu dönem kaleme aldığı yazılardandır.
Whig Partisi’nin gözünde bir kahraman olan Locke, ilerleyen yaşlarında da siyasetle ilgilenmeye devam etti. İngiltere’nin Kuzey Amerika’daki topraklarını denetlemesi için kurulmuş olan ancak uzun süredir faal olmayan Ticaret Kurulu’nun yeniden tesisini sağladı ve kendisi de bu kurulun değerli bir üyesi olarak görev yaptı.
John Locke, son yıllarını geçirdiği Essex vilayetinde, 28 Ekim 1704’te öldü.
Locke’un Batı düşüncesini o denli şiddetli etkilemiştir ki ölümünden bu yana asırlar geçmiş olmasına rağmen hala tartışmaların merkezinde yer alır: Kilise ve Devlet’in ayrılması, inanç özgürlüğü ve hürriyet üzerine öne sürdüğü devrimci fikirler sadece Voltaire gibi Avrupalı aydınlanmacıların düşünsel zeminini oluşturmakla kalmadı; ABD’nin kurucuları olan Alexander Hamilton ve Thomas Jefferson’ın fikirlerini de şekillendirdi.
Onur Yürür
İlginizi Çekebilir
Marcus Aurelius (121–180) Biyografi
Isaac Newton (1643-1727) Biyografi
Yorumlar 4