Çin Seddi 500 yıl önce Çin’in kuzeyinde inşa edilmiş bir koruma duvarıdır. Uzunluğu yaklaşık 2400 ila 8000 km arası hesaplansa da 2012’de Çin Devleti Kültürel Miras Yönetmeliği tarafından gerçekleştirilmiş arkeolojik incelemede setin uzunluğunun hesaplanan uzunluğun iki katından daha fazlası, 21.196 kilometre civarı olduğu hesaplandı.
Çin Seddi hakkında ne kadar çok şey biliyorsunuz? Neden yapıldı, gerçekten setin içinde cesetler var mı, uzaydan görülebiliyor mu? Çin Seddi kitabının yazarı John Man kurgularla gerçekleri ayırıyor.
İlginizi çekebilir: Çin Seddi – Nerededir?, Tarihi, Yapısı ve Uzunluğu
1. Çin Seddi aydan gözükmüyor
“İster İnan İster İnanma” karikatürleriyle meşhur olmuş Robert Ripley, Çin Seddi’ni “insanlığın en muazzam işi” olarak tanımlamış ve çıplak gözle aydan bile görülebildiğini savunmuştur. İlk insanın aya çıkmasından 30 yıl önce yapılmış bu iddia tabi ki de herhangi bir gözleme veya kanıta dayanmıyordu. Fakat halk arasında yaygınlaştığı için bir nevi kabul gördü. Hatta “Çin’de Bilim ve Uygarlık” adlı kitabın yazarı meşhur sinolojist Joseph Needham “Çin Seddinin Mars’taki astronotlardan tarafından dahi çıplak gözle seçilebilecek tek insan işi olduğu düşünülüyor” diye belirtmişti.
Astronotlar bu iddianın yanlış olduğunu söylemelerine rağmen “Ay tarafından görülebiliyor” iddiası hala bir çok insan tarafından “doğru” olarak kabul ediliyor. Hakikat ise 2003 yılında gerçekleştirilen ilk Çin uzay uçuşunda Yang Lwei’nin hiçbir şey görmediğini söylemesiyle kesin olarak belirtildi.
2. Çinliler duvara “Çin Seddi” demiyorlar
Duvar için kullanılan Çince terim her şehrin kendine özel bir duvarı olduğu çok eski bir zamandan geliyor. Bu yüzden duvar ve şehir kelimesi için tek bir terim kullandılar. Hala da tek bir terim kullanıyorlar. Oxford Union Basını’nın standart el sözlüğünde bahsedilen Çince terim; Cheng: “1. şehir”, 2. şehir duvarı”. Tabi ki Çin Seddi sıradan bir şehir duvarından daha fazlası. Bu yüzden Çinliler bunun için “Çin” yerine “uzun” sıfatını eklemişler. Bu yüzden Çince de “Çin Seddi” teriminin karşılığı, cháng chéng yani Uzun Şehirdir ve Uzun Duvar veya Uzun Şehirler ya da Uzun Duvarlar şeklinde çoğuldur. Bu çelişkinin içinden çıkmanın bir yolu var: aklınızdan bir duvar hayal edin, uzatın o duvarı, duvar tarlalar ve askeri üsler yerleştirin işte bu kadar. Setler eşittir Uzun Şehirler.
3. Çin seddi düşündüğünüz kadar eski olmayabilir
Bir çok insan Çin Seddi’nin Çin köylerinin ilk birleştiği yıl olan M.Ö 221 yıllarında yani 2000 yıl öncesinde yapıldığını düşünüyor. Gerçek ise o kadar eskiden kalan nerdeyse her şey toprak yığınından başka bir şey değil. Ming Hanedanlığı (1358-1644) tarafından inşa edilmiş olan Çin Seddi hakkında ki bu yaygın fikir duvarın taş ve mazgallı siperlerle yapılmasından dolayı ortaya çıkmıştır. Aslında Çin Seddinin tarihi 500 yıldan daha eski değildir.
4. Bir Setten daha fazlası mevcut
Aslında bir değil birden çok set mevcut. Parçalar haline inşa edilmişler ve sadece bir kaçı turistleri çekebilecek bir ihtişama sahip.
Çin Seddini yapmak ne kadar sürdü
Çin seddi tek bir duvardan ziyade bir dizi kale duvarı ve savunma duvarından oluşuyor. İlk duvar M.Ö. 221 de Çin’in ilk imparatoru olan Qin Shi Huang bu savunma duvarlarını tek bir bariyere dönüştürüp daha da uzatmayı amaçlamadan 4 yüzyıl önce dikilmiştir. 13,000 millik duvarın kesintili olarak inşaatı iki bin yıldan daha fazla sürede yapıldı. Şu an hala ayakta olan duvarların çoğu Ming Hanedanlığı tarafından inşa edildi. Duvar istilacıları uzaktan tutmak için yapılmış olsa da Cengiz Han böyle muazzam bir duvarda bile kusurlar olduğunu göstermiş ve tüm Moğol ordusunu tek bir taraftan içeriye sokmuş.
Bunu biliyor muydunuz?
Çin Seddinin uzun ömürlü olmasını oldukça sıra dışı olan yapışkan pirinç unuyla yapılmış harcına borçludur. Bu “yapışkan pirinç” beton kadar güçlü ve su geçirmez olup tuğlaları o kadar iyi birbirine tutturmuş ki bunca yıldır aralarında herhangi bir bitki bitememiş.
5. Bu bir duvar değil
Beijingin etrafındaki Ming hanedanlığı tarafından taş ve tuğla ile yapılmış kısımları yerini toprağa bırakıyor. Bazıları kısımları deve hörgücüne benzeyecek şekilde tahribata uğradı. Bazı kısımlarının banktan farkı kalmadı. Bazı kısımları ise hiç kalmadı. Fakat Basit bir duvar veya banktan başka sete dair birçok şey var: Kaleler, kışlalar, gözcü kuleleri, işaret kuleleri setin ana hatlarında mevcut.
6. Moğolları püskürtmek için yapılmadı
Çin seddinin yapılması ilk imparator tarafından MÖ. 210 yılında kararlaştırıldı. Moğolların yükselişi ise MS. 800 civarındadır. O zamanlar asıl tehdit, muhtemelen Hunların atası olan Xiongnu’ydu. Moğollarla çatışma ise 14 yüzyılın sonlarında, Moğollar Ming tarafından Çin’den kovulunca başladı.
7. Duvarın yapısında cesetler yok
Duvarın inşaatında görev alan işçilerin duvarın içine gömüldüğü hakkında antik söylentiler mevcut. Bu iftiralar muhtemelen Han Hanedanlığının baş tarihçisi Sima Qian tarafından ortaya atıldı. Fakat bu iftiranın aksine duvarda hiçbir kemiğe rastlanmadı. Herhangi bir yazılı veya arkeolojik kanıt bulunamadı.
8. Hiçbir bir istilayı durdurmadı
Set, kuzey kabileleri tarafından rahatça aşılabiliyor ve etrafında dolaşılabiliyordu. 1449 yılında setin güney taraflarındaki Ming hanedanlığı Moğollara karşı yenilgiye uğradı. Çin Seddi’nin inşası da anca barış zamanlarında bitti. 1644’te ise bir Ming hanedanı generali doğu kapısını Moğollara açınca bu sefer istilacıları alt etme işi Mançulara düştü.
9. Aynı hizada beş atlıya yetecek kadar geniş değil
Duvarın sadece Beijing’in etrafındaki kısımları hem yol hem duvar olarak inşa edildi. Özellikle Simatai kısmı olmak üzere Ming duvarının diğer kısımları yalnızca tek bir insan genişliğinde, Batı taraflarında ise çoğunlukla yürüyüş yolu dahi yok. Atlar ve askerler duvar kenarından yürümek zorundalar.
10. Aslında Marco Polo da gördü
Marco Polo hiç dile getirmemiş olsa da aslında duvarı gördü. Dile getirmediği içinde Çin’e hayatı boyunca hiç uğramadığı düşünülüyor. Onun zamanında (13 yüzyılın sonlarında) Çin’in tamamı Moğolların eline geçti. Moğollar 50 sene öncesinde Cengiz Han’ın emri altında kuzey Çini yerle bir ettiği için duvar pek bir gereksizdi. Moğollar savaş zamanında duvarı hiçe saydıkları için barış zamanında da duvar hakkında bir şey yazmamışlar. Marco ise Beijing’ten Shangdu’daki Kubilay Han’ın sarayına doğru yolculuğunda defalarca geçmiş olması lazım ama o sıralarda duvarı dikkate almak için herhangi bir sebep yoktu.
İlginizi çekebilir: Marco Polo Kimdir? Marco Polo’nun Biyografisi
Muhammet Emin BEDİR
Bunlar da ilginizi çekebilir
Tarihin En Tuhaf ve Gerçek Olaylarından Biri “Dans Salgını”
Mezopotamya – Nerede?, Kültürü, Tarihi ve Mirası Hakkında Her Şey
Yorumlar 1