İnsanların genellikle en çok merak ettikleri şey astronotların uzayda nasıl tuvalete gittikleri olsa da aslında duş almak da bir o kadar zordur. Kendi duşunuzu ve onu bu kadar güzel kılan iki şeyi düşünün: bolca sıcak su ve yerçekimi.
Sıcak suyun uzay ortamında yetersiz olması mantıklıdır, peki ya yerçekimi neden önemlidir? Dünya’daki yerçekimi olmadan, su başlığınızdan başlayarak giderinize doğru yol alan köpüklü su her tarafa yayılır. Uluslararası Uzay İstasyonundaki yerçekimi, Dünya yüzeyindeki yerçekiminin (mikro yerçekimi olarak adlandırılır) yaklaşık yüzde 90’ı kadardır, bu nedenle mühendisler astronotları temiz tutmak için zeki olmak zorunda kaldılar.
NASA’nın ilk günlerinde Gemini ve Apollo görevlerindeki astronotların çok az seçeneği vardı. Havlu, sabun ve suyla sünger banyosu yapabilirlerdi ama bu minik kapsüllerdeki su çok sınırlıydı. Bu astronotlar giysilerini de değiştirmediler 1960’larda Dünya’ya döndüklerinde kıyafetleri kokuşmuştu.
Uzay istasyonu Skylab yörüngede iken;
Bir çeşit duş vardı Astronotlar çökmüş bir tüpün içine adım atıyor ve ayaklarını “alttan” bağlıyorlardı (mikro yerçekimi olduğunda üst ve alt neredeyse hiç fark etmez). Daha sonra tüpü etraflarına çekip “tepeden” tutturuyorlardı. Sıvı sabunu üzerlerine sürdükten sonra hortum ve duş başlığından gelen 2,8 litre basınçlı suyla durulanıyorlardı. Sonra bir havluyla kurulamak ve herhangi bir şeyi kısa devre yaptırmadan önce her bir su damlasını kurutmak zorundaydılar. Baştan sona süreç iki saat sürüyordu, bu yüzden birçok astronot pas geçiyordu. Döndüklerinde yine kokuşmuşlardı, ama değiştirebilecekleri daha birçok kıyafetleri vardı.
Uzay mekiği döneminde astronotlar, Gemini ve Apollo ekiplerinin yaptığı gibi sünger banyosu sistemini kullandılar. Ancak bugün Dünya’nın yörüngesinde bulunan Uluslararası Uzay İstasyonu, duş sistemini geliştirdi.
Tüm su küçük paketlerde saklanır ve cilde bulaşan su damlaları halinde yapışır. Astronotlar temizlemek için durulanmayan sabun, kese ve şampuandan biraz su kullanarak temizlenirler. Skylab’da olduğu gibi, kullandıkları suyu bir havlu yardımı ile kurutulmaktadır.
Geride kalan nem Çevresel Kontrol ve Yaşam Destek Sistemi tarafından tutulur ve geri dönüştürülür. Nem derken her türlü nemi kastediyoruz. Sistem, duştan nefes almaya ve idrara kadar her damla suyu geri alıyor. Ardından temizliyor ve yeniden kullanıyor.
İşte Bu İlginç!
Uzay hijyeninden bahsederken, astronot Samantha Cristoforetti sıfır yerçekimli diş fırçalamayla ilgili bazı sırlarını paylaştı. “Diş fırçası ve diş macunumuz var, böylece dişlerimizi fırçalayabiliyoruz. Fakat sonra bir ağız dolusu naneli köpük ve tükürmek için lavabo olmaması işleri zorlaştırıyor. Pek çok astronot diş macununu yutuyor ama ben bir havluya tükürmeyi tercih ediyorum.” diyor.
Feride İrem Yılmaz
Bunlar da ilginizi çekebilir
Çin’in “Uzay Rüyası”: Ay’a ve Ötesine Uzun Bir Yürüyüş
İlk Uzay Oteli 2025 Yılında İnşaata Başlayacak: 300 Konuğa Ev Sahipliği Yapacak
Yorumlar 1