Sergei Krikalev, 1958 yılında Leningrad’da (şimdiki adıyla Sankt-Peterburg) doğmuştur. 1981 yılında Leningrad Mekanik Enstitüsü’nden makine mühendisi olarak mezun olmuştur. 1985 yılında kozmonot seçilmiş ve 1986 yılında temel eğitimini tamamlamıştır. Bir süre Buran Uzay Mekiği programına atanan Krikalev, 1988 yılında ilk uzun süreli uçuşu için Mir uzay istasyonunda eğitime başlamıştır. Bu eğitim, en az altı uzay yürüyüşü, yeni bir modülün kurulumu, yeni Manned Maneuvering Unit (MMU) denemesi ve ikinci ortak Sovyet-Fransız bilim misyonunu içermektedir.
Uzayda bir devrimin tanığı Sergei Krikalev: Sovyetler Birliği’nden Rusya’ya geçişin hikayesi. Bu makalede, uzayda 803 gün kalan ve dünyada neler olduğunu merak eden Sergei Krikalev hakkındaki ilginç öyküsünü okuyun:
Sergei Krikalev’in Uzay Maceraları
Krikalev, ilk uzay uçuşunu 26 Kasım 1988’de Soyuz TM-7 ile gerçekleştirmiştir. Uçuş mühendisi olarak görev yapan Krikalev, komutan Aleksandr Volkov ve Fransız astronot Jean-Loup Chrétien ile birlikte Mir uzay istasyonuna gitmiştir. Bu uçuş sırasında Krikalev, beş uzay yürüyüşü yapmış ve toplamda 151 gün 11 saat 9 dakika uzayda kalmıştır.
Krikalev’in ikinci uzay uçuşu 18 Mayıs 1991’de Soyuz TM-12 ile başlamıştır. Bu sefer komutan Anatoly Artsebarsky ve İngiliz astronot Helen Sharman ile birlikte Mir’e gitmiştir. Sharman sekiz gün sonra dönmüş, ancak Krikalev ve Artsebarsky beş ay boyunca istasyonda kalmıştır. Bu süre zarfında Sovyetler Birliği’nin dağılmasıyla ilgili haberler almaya başlamışlardır.
Ağustos ayında Gorbachev’e karşı yapılan darbe girişimi sonrasında istasyondan ayrılması gereken Kazak kozmonot Toktar Aubakirov’un yerine geçmesi istenen Krikalev, bunu kabul etmiştir. Böylece uçuş süresi iki katına çıkmıştır. Ekim ayında Artsebarsky ve üç Avusturyalı astronotla birlikte dönecek olan Krikalev’in yerine geçmesi gereken Alman kozmonot Klaus-Dietrich Flade de eğitimini tamamlamamıştır. Bu nedenle Krikalev’in uçuş süresi bir kez daha uzamıştır.
25 Aralık 1991’de Gorbachev istifa etmiş ve ertesi gün Sovyetler Birliği resmen dağılmıştır. Ancak Krikalev hala uzayda kalmaya devam etmiştir.
Peki Neden Uzayda Kaldı?
Artık temsil ettiği ülke kalmayan Krikalev, uzayda 16 kez Dünya’nın etrafında dönmekte ve yeni oluşan Rusya Federasyonu ile iletişim kurmaya çalışmaktadır. Uzayda kaldığı süre boyunca doğduğu şehir Leningrad’ın adı Sankt-Peterburg olarak değişmiştir. Krikalev’in uzayda kalmasının nedenleri arasında Kazakistan’ın Baikonur Uzay Üssü’nü kontrol altına alması ve yüksek ücret talep etmesi, Sovyet rublesinin değer kaybetmesi ve Rusya’nın uzay programına yeterli bütçeyi ayıramaması gösterilmektedir. Bazı kaynaklar ise Krikalev’in uzayda kalmasının siyasi bir karar olduğunu ve Rusya’nın Mir’i terk etmek istemediğini iddia etmektedir.
Krikalev’in uzayda kaldığı süre boyunca ailesi ve arkadaşları onu desteklemeye çalışmıştır. Eşi Elena, oğlu Igor ve kızı Yelena ile düzenli olarak video konferans yapmıştır. Ayrıca radyo amatörleri de Krikalev ile iletişim kurmuş ve ona haberler vermiştir. Krikalev ise uzayda kaldığı süre boyunca istasyonun bakımını yapmış, bilimsel deneyler gerçekleştirmiş ve üç uzay yürüyüşü daha yapmıştır. Uzayda geçirdiği zamanın kendisine zarar vermediğini, aksine yeni deneyimler kazandırdığını söylemiştir.
Sergei Krikalev’in Dönüşü
Krikalev’in uzayda kalışı 10 Mart 1992’de sona ermiştir. Soyuz TM-13 ile Mir’den ayrılan Krikalev, Kazak kozmonot Toktar Aubakirov ve Avusturyalı astronot Franz Viehböck ile birlikte Dünya’ya dönmüştür. Uzayda toplam 311 gün 20 saat 1 dakika kalan Krikalev, bu süreyle bir seferde en uzun süre uzayda kalan kişi rekorunu kırmıştır. Ayrıca “son Sovyet vatandaşı” olarak da tarihe geçmiştir.
Krikalev’in Dünya’ya dönüşü büyük bir ilgiyle karşılanmıştır. Rusya Devlet Başkanı Boris Yeltsin onu ödüllendirmiş, Fransa Cumhurbaşkanı François Mitterrand onu davet etmiştir. Ayrıca Amerikan televizyon kanalları da onunla röportaj yapmak istemiştir. Krikalev ise tüm bu ilgiye rağmen mütevazı bir tavır sergilemiş ve uzaya dönme arzusunu dile getirmiştir.
Sergei Krikalev’in Sonraki Uzay Uçuşları
Krikalev, Dünya’ya döndükten sonra kozmonotluk kariyerine devam etmiştir. 1992 yılında NASA tarafından bir uzay mekiği uçuşuna katılması için seçilmiştir. 1994 yılında STS-60 misyonuyla Discovery uzay mekiğiyle ilk uçuşunu yapmıştır. Bu uçuş sırasında Rusya’nın ilk uydusu Priroda’yı fırlatmıştır.
1998 yılında STS-88 misyonuyla Endeavour uzay mekiğiyle ikinci uçuşunu yapmıştır. Bu uçuş sırasında Uluslararası Uzay İstasyonu’nun (ISS) ilk iki modülü olan Zarya ve Unity’yi birleştirmiştir. Ayrıca iki uzay yürüyüşü daha yapmıştır.
2000 yılında Soyuz TM-31 ile ISS’in ilk mürettebatı olan Expedition 1’e katılmıştır. Komutan William Shepherd ve uçuş mühendisi Yuri Gidzenko ile birlikte 141 gün boyunca istasyonda kalmıştır. Bu süre zarfında istasyonun inşasına ve işletmesine katkıda bulunmuştur. Ayrıca, bilimsel araştırmalar yapmış ve STS-97 ve STS-98 misyonlarıyla gelen uzay mekiklerini karşılamıştır. 2001 yılında Discovery uzay mekiğiyle Dünya’ya dönmüştür.
2005 yılında Soyuz TMA-6 ile ISS’in on birinci mürettebatı olan Expedition 11’e katılmıştır. Komutan John Phillips ile birlikte 179 gün boyunca istasyonda kalmıştır. Bu süre zarfında istasyonun bakımını yapmış, dört uzay yürüyüşü daha yapmış ve STS-114 misyonuyla gelen Discovery uzay mekiğini karşılamıştır. 2005 yılında Soyuz TMA-6 ile Dünya’ya dönmüştür.
Krikalev, altı uzay uçuşu sonunda toplam 803 gün 9 saat 39 dakika uzayda kalmıştır. Bu süreyle Gennady Padalka ve Yuri Malenchenko’dan sonra en çok uzayda kalan üçüncü kişi olmuştur. Ayrıca sekiz uzay yürüyüşü yaparak toplam 41 saat 8 dakika uzayda yürümüştür.
Sergei Krikalev’in Sonraki Kariyeri
Krikalev, 2007 yılında kozmonotluktan emekli olmuştur. Daha sonra Uzay Şirketi Energia’nın başkan yardımcısı olarak çalışmaya başlamıştır. 2009-2014 yılları arasında Yuri Gagarin Kozmonot Eğitim Merkezi’nin başkanlığını yapmıştır. Halen Rusya Uzay Ajansı Roscosmos’un danışmanı olarak görev yapmaktadır.
Krikalev, Rusya’nın en saygın kozmonotlarından biri olarak kabul edilmektedir. Sovyetler Birliği’nin dağılması sırasında uzayda kaldığı için tarihi bir figür haline gelmiştir. Ayrıca uzaya katkılarından dolayı Rusya Kahramanı ve Sovyetler Birliği Kahramanı madalyalarına layık görülmüştür.
Yorumlar 1