Kitap okumayı seviyor musunuz? Peki ya kitap almayı? Eğer evinizde okumadığınız kitap yığınları varsa, siz de Tsundoku sendromu hastalığına yakalanmış olabilirsiniz. Tsundoku, Japonca’da ‘okunmamış kitaplar yığını’ anlamına gelen bir kelime olup, aynı zamanda kitap bağımlılığı olarak da bilinen bir psikolojik durumu ifade eder.
Kitap okumak birçok insan için keyifli ve faydalı bir aktivitedir. Kitap okumak hem zihinsel hem de fiziksel sağlığımıza katkıda bulunur. Ancak bazı insanlar kitap okumak yerine kitap almakla meşgul olurlar. Sürekli yeni kitaplar satın alıp bunları okumadan evlerinde biriktiren bu insanlara “tsundoku” hastaları denir. Peki tsundoku sendromu nedir, neden olur ve nasıl üstesinden gelinir? Bu makalede bu soruların cevaplarını arayacağız.
Tsundoku Nedir?
Tsundoku, Japonca kökenli bir kelimedir ve istiflemek anlamına gelen “tsunade”, bir süreliğine terk etmek anlamındaki “oku” ve okumak manasına gelen “doku” kelimelerinin kombine edilmesiyle elde edilmiştir. Tsundoku kelimesi Türkçe’ye “bir kitabı satın aldıktan sonra okumadan bırakma, genellikle böyle okunmamış diğer kitaplarla birlikte yığma eylemi” şeklinde çevrilebilir.
Tsundoku hastalığı olan bireyler okumak için kitap satın alıp, aldığı kitapları okumaz ve daha sonra evinde yerlerde, raflarda ve çeşitli mobilyalarda depolar. Sıklıkla tsundoku ile karıştırılan bibliomania ise obsesif kompulsif bozuklukta görülebilen zihinsel bir belirtidir. Bibliomania hastalarının kitap sahibi olmak için güçlü bir istekleri vardır. Bu kişiler kitapları satın almadan, hatta bazıları çalmadan rahat edemez ve kendilerini mutsuz hissederler. Finansal ya da ailevi sorunlara rağmen, evde bunları koyacak yer sıkıntısı olsa bile kitap satın almaya devam ederler.
Tsundoku Neden Olur?
Kitaplığında okunmamış çok sayıda eski kitap bulunmasına rağmen daha fazla kitap satın alma ile karakterize tsundoku hastası bireyler, bu davranışlarının nedenini tam olarak açıklayamazlar. Tsundoku hastalığında kişinin içinde gizlenmiş daha derin sebepler vardır. Tsundoku olan bireylerin sürekli yeni kitap alma sebepleri şunları içerir:
- İlgili kitabı bir daha asla bulamayacağından korkarlar. Kişi okumaya değer ve ilginç kitaplar bulduğunda hemen almayı tercih eder. Çünkü daha sonra kitabı satın almaya geldiğinde onları bir daha bulamayacağından korkar.
- Kitap almak kendilerine iyi hissettirir. Kişi yeni bir kitap aldığında dopamin adlı mutluluk hormonu salgılar. Bu hormon kişiyi rahatlatır ve ödüllendirilmiş hissettirir. Ancak bu his geçicidir ve kişi tekrar aynı hissi yaşamak için yeni kitaplar almaya devam eder.
- Kitap almak kendilerine prestij kazandırır. Kişi çok sayıda kitaba sahip olmanın kendisini daha kültürlü, zeki ve saygın göstereceğini düşünür. Kitaplarını sosyal medyada paylaşarak veya misafirlerine göstererek kendisini övünç duyacak biri olarak sunar. Kitap almak kişinin kendine güvenini artırır ve başkalarının takdirini kazanacağını umar.
- Kitap almak kendilerine bir amaç verir. Kişi kitap alarak hayatına bir anlam katmaya çalışır. Kitaplar kişiye yeni ufuklar açar, yeni bilgiler öğretir ve yeni deneyimler yaşatır. Kişi kitap alarak kendisini geliştireceğini ve hayallerine ulaşacağını düşünür.
Tsundoku Belirtileri Nelerdir?
Tsundoku hastalığı olan bireylerin bazı ortak belirtileri vardır. Bu belirtiler şunlardır:
- Okumak için aldığı kitapları okumadan biriktirir. Evde okunmamış kitap yığınları oluşur. Bu kitaplar yer kaplar, tozlanır ve dağınıklığa neden olur.
- Okumak için aldığı kitapları unutur veya hatırlamaz. Kişi aldığı kitapların isimlerini, konularını veya nerede sakladığını bilemez. Aynı kitabı birden fazla kez alabilir.
- Okumak için aldığı kitapları başkalarıyla paylaşmaz veya ödünç vermez. Kişi kitaplarını kendi malı olarak görür ve onlardan ayrılmak istemez. Kitaplarını kaybedeceği veya zarar göreceği korkusuyla başkalarına vermez.
- Okumak için aldığı kitapları satın almaya devam eder. Kişi yeni çıkan kitaplara, indirimli kitaplara veya ilgisini çeken kitaplara karşı koyamaz. Bütçesini aşsa veya ihtiyacı olmasa bile kitap almaktan vazgeçemez.
- Okumak için aldığı kitapları satın almaktan dolayı suçluluk duyar. Kişi aldığı kitapları okumadığı için kendisini kötü hisseder. Kitap almak yerine başka şeyler yapması gerektiğini düşünür. Ancak bu duygu onu durdurmaya yetmez.
Tsundoku Nasıl Üstesinden Gelinir?
Tsundoku hastalığı olan bireylerin bu durumdan kurtulması için bazı adımlar atması gerekir. Bu adımlar şunlardır:
- Sorunu kabul etmek. Kişi ilk olarak tsundoku hastası olduğunu kabul etmeli ve bunun bir sorun olduğunu fark etmelidir. Sorunu inkar etmek veya görmezden gelmek kişinin iyileşmesini engeller.
- Nedenlerini anlamak. Kişi ikinci olarak tsundoku hastalığının altında yatan nedenleri anlamaya çalışmalıdır. Kitap almak kendisine ne gibi duygular yaşattığını, hangi ihtiyaçlarını karşıladığını ve hangi sorunlardan kaçtığını sorgulamalıdır.
- Alternatifler bulmak. Kişi üçüncü olarak tsundoku hastalığının yerine geçecek daha sağlıklı ve faydalı alternatifler bulmalıdır. Kitap almak yerine kitap okumak, kütüphaneden ödünç almak, arkadaşlarıyla takas yapmak veya online platformlardan faydalanmak gibi seçenekler değerlendirilebilir.
- Hedefler belirlemek. Kişi dördüncü olarak tsundoku hastalığından kurtulmak için somut ve ulaşılabilir hedefler belirlemelidir. Örneğin, ayda kaç kitap alacağını, kaç kitap okuyacağını, kaç kitabı elden çıkaracağını veya başkalarına vereceğini planlamalıdır. Bu hedefleri yazarak veya bir takvimde işaretleyerek kendisini motive etmeli ve takip etmeli.
- Destek almak. Kişi beşinci olarak tsundoku hastalığı ile mücadele etmek için profesyonel veya sosyal destek almalıdır. Bir psikolog veya psikiyatrist ile görüşerek tsundoku hastalığının altında yatan psikolojik nedenleri çözmeye çalışmalıdır. Ayrıca aile, arkadaş veya kitap kulübü gibi sosyal çevresinden de destek isteyerek kitap okuma alışkanlığı geliştirmeye çalışmalıdır.
Tsundoku hastalığı, okumak için aldığı kitapları okumadan biriktiren kişilerin yaşadığı bir tür istifleme bozukluğudur. Bu hastalık kişinin hem maddi hem de manevi açıdan zarar görmesine neden olabilir. Tsundoku hastalığından kurtulmak için kişinin sorunu kabul etmesi, nedenlerini anlaması, alternatifler bulması, hedefler belirlemesi ve destek alması gerekir. Bu şekilde kişi hem kitap okumanın hem de kitap almanın keyfini yaşayabilir.
