Birleşik Krallık’taki bilim insanları, “Mars’taki örümcekler” olarak bilinen garip uzaylı kalıplarının ardında ne olduğunu bulmaya çalışmak için büyük bir kuru buz parçasıyla oynadılar.
Kızıl Gezegen’in güney kutbunun uydu görüntülerinde görülebilen bu desenler elbette gerçek örümcekler değil; ancak Mars yüzeyine oyulmuş dallanan, siyah şekiller yeterince ürkütücü görünüyor.
Araştırmacılar, şekilleri yirmi yıldan fazla bir süre önce keşfettikten sonra onları “araneiformlar” (“örümcek benzeri” anlamına geliyor) olarak adlandırdılar.
3,300 fit (1 kilometre) çapa kadar olan devasa şekiller Dünya’daki hiçbir şeye benzemiyor. Ancak, Scientific Reports dergisinde 19 Mart’ta yayınlanan yeni bir çalışmada, bilim insanları, bir karbondioksit buzu (kuru buz olarak da adlandırılır) ve Mars atmosferini simüle eden bir makine kullanarak, laboratuvarlarında örümceklerin küçültülmüş bir versiyonunu başarıyla oluşturdular.
Soğuk buz, çok daha sıcak bir Mars benzeri tortu yatağıyla temas ettiğinde, buzun bir kısmı anında katıdan gaza dönüştü (süblimasyon adı verilen bir işlem) ve kaçan gazın buzun içinden ittiği yerde örümcek çatlakları oluşturdu.
Gezegen bilimcisi olan araştırma yazarı Lauren McKeown yaptığı açıklamada;
“Bu araştırma, Mars’taki kutup manzarasını değiştirdiği düşünülen bir yüzey süreci için ilk deneysel kanıtı sunuyor” dedi. “Deneyler, Mars’ta yörüngeden gözlemlediğimiz örümcek desenlerinin, kuru buzun katıdan gaza dönüştürülmesiyle oyulabileceğini doğrudan gösteriyor.”
NASA’ya göre Mars atmosferi % 95’ten fazla karbondioksit (CO2) içeriyor. Kışın gezegenin kutuplarında oluşan buz ve donun büyük bir kısmı da CO2’den oluşuyor.
2003 yılında yapılan bir çalışmada araştırmacılar; Mars’taki örümceklerin ilkbaharda, güneş ışığı CO2 buzunun yarı saydam katmanına girip altındaki zemini ısıttığında oluşabileceğini varsaydılar. Bu ısıtma, buzun tabanından süblimleşmesine ve sonunda çatlayana kadar buzun altında basınç oluşturmasına neden olur.
Yakın zamana kadar bilim insanlarının;
Atmosferik koşulların çok farklı olduğu Dünya’da bu hipotezi test etmenin hiçbir yolu yoktu. Ancak yeni çalışmada araştırmacılar, Açık Üniversite Mars Simülasyon Odası adlı bir cihazı kullanarak burada Dünya üzerinde küçük bir Mars parçası yaptılar.
Ekip, odanın içine farklı boyutlarda tortu taneleri yerleştirdi. Ardından tahılların üzerine bir kuru buz bloğu asmak için yerel bir pasajda göreceğiniz bir kıskaç makinesine benzeyen sistem kullandı.
Ekip, odayı Mars’ın atmosferik koşullarını taklit edecek şekilde ayarladı. Ardından kuru buz bloğunu tahılların üzerine yavaşça indirdi.
Deneyler örümcek süblimasyon hipotezinin geçerli olduğunu kanıtladı. Tortu taneciklerinin boyutundan bağımsız olarak, kuru buz her zaman onlarla temas halinde süblimleşti.
Kaçan gaz, yol boyunca örümcek bacağı benzeri çatlaklar oluşturarak yukarı doğru itildi.
Araştırmacılara göre; örümcek bacakları, taneler daha ince olduğunda daha fazla, daha iri olduğunda ise daha az dallara ayrıldı.
Kesin olmamakla birlikte, bu deneyler, Mars’taki örümceklerin nasıl oluşmuş olabileceklerini gösteren ilk fiziksel kanıtı sağlıyor. Bu durum gerçekten de harika değil mi ?
Oğuzhan Saçkıran
Bunlar da ilginizi çekebilir
Bir örümceğin ağı, kendinden 50 kat büyük avı nasıl kaldırır?
Yeni Teknoloji Mars’ın Tuzlu Suyundan Oksijen ve Yakıt Elde Edebilir
Bilim adamları, Grönland buzunun altındaki bitkileri keşfettiklerinde şaşkına döndü
