John Lennon, 20. yüzyılın en önemli ve etkili müzisyenlerinden biri olarak kabul edilir. Beatles grubunun kurucusu, ortak söz yazarı, ortak vokalisti ve ritim gitaristi olarak dünya çapında ün kazandı. Ayrıca savaş karşıtı aktivist, multimedya sanatçısı ve barış simgesi olarak da tanındı. Hayatı boyunca müziğini, düşüncelerini ve duygularını cesurca ifade etti. 1980 yılında bir suikast sonucu öldürüldüğünde milyonlarca insanı yasa boğdu.
Bu makalede John Lennon kimdir, John Lennon’un hayatı, müzik kariyeri, Beatles grubuyla olan ilişkisi, Yoko Ono ile evliliği ve savaş karşıtı aktivizmini ele alacağız. Ayrıca John Lennon’un ölümünü, mirasını ve etkisini değerlendireceğiz.
John Lennon’un Hayatı
John Winston Lennon, 9 Ekim 1940 tarihinde Liverpool’da dünyaya geldi. Babası Alfred Lennon, denizciydi ve ailesini terk etti. Annesi Julia Stanley ise müzikal bir yeteneğe sahipti ve John’a ilk gitarını aldı. John küçük yaşta müziğe ilgi duymaya başladı ve skiffle adı verilen bir müzik türüyle tanıştı. Skiffle, Amerikan folk ve blues müziğinden etkilenen basit ve hızlı bir müzik türüydü.
John 1956 yılında The Quarrymen adlı bir skiffle grubu kurdu. Bu grupta tanıştığı Paul McCartney ile arkadaş oldu ve onu gruba davet etti. Daha sonra McCartney’nin arkadaşı George Harrison da gruba katıldı. Bu üçlü Beatles’ın temelini oluşturdu. Grup daha sonra farklı isimlerle sahne aldı ve sonunda 1960 yılında Beatles adını aldı.
John Lennon, Beatles grubunun de facto lideriydi ve şarkı sözü yazma konusunda McCartney ile ortaklık kurdu. İlk başlarda rock and roll ve pop müziğinden etkilenen şarkılar yazdılar. Daha sonra müziklerine deneysel ve yenilikçi unsurlar kattılar. John Lennon’un şarkıları genellikle isyankâr, zeki ve duygusal özellikler taşıyordu.
John Lennon’un hayatında önemli bir dönüm noktası 1966 yılında Japon multimedya sanatçısı Yoko Ono ile tanışması oldu. Ono ile olan ilişkisi hem kişisel hem de sanatsal açıdan John’u etkiledi. Ono ile evlenmek isteyen John, ilk eşi Cynthia Powell’dan boşandı ve oğlu Julian’la olan bağını zayıflattı. Ono ile birlikte yeni sanat projelerine girişti ve savaş karşıtı hareketlere katıldı.
John Lennon’un Beatles grubundan ayrılma süreci 1969 yılında başladı. Grup içindeki anlaşmazlıklar, yaratıcı farklılıklar ve yönetim sorunları nedeniyle John gruptan memnun değildi. Ayrıca Ono ile daha fazla vakit geçirmek istiyordu. John 1969 yılında Plastic Ono Band adlı yeni bir grup kurdu ve Beatles’tan ayrılacağını açıkladı. Ancak bu haber 1970 yılına kadar kamuoyuna duyurulmadı.
John Lennon’un Beatles’tan ayrılması hem kendisi hem de hayranları için zor bir süreçti. John solo kariyerine başladı ve ilk albümü John Lennon/Plastic Ono Band’i 1970 yılında yayınladı. Bu albümde John, çocukluğundan, Beatles’tan ve Ono ile olan ilişkisinden bahsetti. Albümdeki şarkılar oldukça kişisel ve çıplaktı.
John Lennon’un en ünlü solo albümü ise 1971 yılında yayınladığı Imagine oldu. Bu albümde John, barış, sevgi ve hayal gücü temalarını işledi. Albümün başlık şarkısı Imagine, John’un en sevilen ve en çok bilinen şarkısı oldu. Şarkı, savaşsız, dinler arası ve eşitlikçi bir dünya hayal etti.
John Lennon 1971 yılında Yoko Ono ile birlikte New York’a taşındı. Burada Vietnam Savaşı’na karşı protesto gösterilerine katıldı ve barış için şarkılar yazdı. Ancak bu durum ABD hükümetinin hoşuna gitmedi ve John’u sınır dışı etmeye çalıştı. John bu süreçte müzik yapmaya devam etti ve 1972 yılında Some Time in New York City adlı bir albüm yayınladı.
John Lennon ve Yoko Ono 1973 yılında bir süreliğine ayrıldılar. Bu dönemde John, Los Angeles’a gitti ve alkol bağımlılığı ile mücadele etti. Bu döneme “kayıp hafta sonu” adı verildi. John bu süreçte Harry Nilsson, Elton John ve David Bowie gibi sanatçılarla işbirliği yaptı. 1974 yılında Walls and Bridges adlı bir albüm yayınladı.
John Lennon ve Yoko Ono 1975 yılında tekrar bir araya geldiler ve oğulları Sean doğdu. John bu dönemde müzik kariyerine ara verdi ve evde baba olarak kalmaya karar verdi. Beş yıl boyunca yeni bir albüm yayınlamadı.
John Lennon 1980 yılında müziğe geri dönmeye karar verdi ve Yoko Ono ile birlikte Double Fantasy adlı bir albüm yayınladı. Bu albümde John, aile hayatından, mutluluğundan ve gelecek planlarından bahsetti. Albüm hem eleştirmenler hem de hayranlar tarafından beğenildi.
Ancak John Lennon’un müzik kariyeri çok kısa sürdü. Albümün yayınlanmasından üç hafta sonra, 8 Aralık 1980 tarihinde, New York’taki evinin önünde bir Beatles hayranı olan Mark David Chapman tarafından vurularak öldürüldü. John’un ölümü dünya çapında büyük bir şok ve üzüntü yarattı. Milyonlarca insan sokaklara çıkarak John’u andı ve barış için dua etti.
John Lennon’un Müzik Kariyeri
John Lennon’un müzik kariyeri Beatles grubuyla başladı ve solo olarak devam etti. Beatles grubuyla birlikte rock and roll, pop, folk rock, psychedelic rock, hard rock gibi farklı müzik türlerini denedi ve yenilikçi şarkılar yazdı. Solo kariyerinde ise daha kişisel, politik ve deneysel şarkılara imza attı.
John Lennon’un Beatles grubuyla yazdığı bazı önemli şarkılar şunlardır:
Help!: Bu şarkı 1965 yılında Beatles’ın aynı adlı albümünde yer aldı. Şarkının sözleri John Lennon tarafından yazıldı ve şarkının kendisini yardım isteyen bir kişi olarak tasvir ettiği söylendi.
In My Life: Bu şarkı 1965 yılında Beatles’ın Rubber Soul albümünde yer aldı. Şarkının sözleri John Lennon tarafından yazıldı ve şarkının hayatındaki önemli insanları anlattığı söylendi.
Strawberry Fields Forever: Bu şarkı 1967 yılında Beatles’ın Magical Mystery Tour albümünde yer aldı. Şarkının sözleri ve müziği John Lennon tarafından yazıldı ve şarkıda çocukluğunda oynadığı bir yer olan Strawberry Field adlı yetimhaneyi anlattığı söylendi. Şarkıda psychedelic rock ve deneysel müzik unsurları kullanıldı.
All You Need Is Love: Bu şarkı 1967 yılında Beatles’ın Yellow Submarine albümünde yer aldı. Şarkının sözleri ve müziği John Lennon tarafından yazıldı ve şarkı barış ve sevgi mesajı verdi. Şarkı, dünyanın ilk canlı uydu yayını olan Our World programında Beatles tarafından seslendirildi.
Revolution: Bu şarkı 1968 yılında Beatles’ın The Beatles (White Album) albümünde yer aldı. Şarkının sözleri ve müziği John Lennon tarafından yazıldı ve şarkıda politik ve sosyal değişim konularına değindi. Şarkının iki farklı versiyonu vardı: Revolution 1 ve Revolution 9. Revolution 1 daha yavaş ve akustik bir şarkıydı, Revolution 9 ise deneysel ve gürültülü bir şarkıydı.
Come Together: Bu şarkı 1969 yılında Beatles’ın Abbey Road albümünde yer aldı. Şarkının sözleri ve müziği John Lennon tarafından yazıldı ve şarkının her bir bölümü farklı bir karakteri tanımladığı söylendi. Şarkının başlangıcındaki “Shoot me” ifadesi silah sesi efektiyle desteklendi.
John Lennon Solo Şarkıları
John Lennon’un solo kariyerinde yazdığı bazı önemli şarkılar şunlardır:
Give Peace a Chance: Bu şarkı 1969 yılında Plastic Ono Band’in ilk single’ı olarak yayınlandı. Şarkının sözleri John Lennon ve Yoko Ono tarafından yazıldı ve şarkının barış için bir marş olduğu söylendi. Şarkı, John Lennon ve Yoko Ono’nun Montreal’deki Bed-in for Peace adlı savaş karşıtı gösterisinde kaydedildi.
Instant Karma!: Bu şarkı 1970 yılında Plastic Ono Band’in ikinci single’ı olarak yayınlandı. Şarkının sözleri ve müziği John Lennon tarafından yazıldı ve şarkının karma felsefesine gönderme yaptığı söylendi. Şarkının adında ünlem işareti kullanılması dikkat çekiciydi.
Imagine: Bu şarkı 1971 yılında John Lennon’un aynı adlı solo albümünde yer aldı. Şarkının sözleri John Lennon tarafından, müziği ise John Lennon ve Yoko Ono tarafından yazıldı. Şarkının savaşsız, dinler arası ve eşitlikçi bir dünya hayal ettiği söylendi. Şarkının piyano melodisi çok beğenildi.
Happy Xmas (War Is Over): Bu şarkı 1971 yılında Plastic Ono Band’in üçüncü single’ı olarak yayınlandı. Şarkının sözleri John Lennon ve Yoko Ono tarafından yazıldı ve şarkının Noel zamanında barış dileği ilettiği söylendi. Şarkıda bir çocuk korosu da yer aldı.
Mind Games: Bu şarkı 1973 yılında John Lennon’un aynı adlı solo albümünde yer aldı. Şarkının sözleri ve müziği John Lennon tarafından yazıldı ve şarkının zihin oyunları ve hayal gücü konularına değindiği söylendi.
Whatever Gets You thru the Night: Bu şarkı 1974 yılında John Lennon’un Walls and Bridges albümünde yer aldı. Şarkının sözleri ve müziği John Lennon tarafından yazıldı ve şarkının dans müziği tarzında olduğu söylendi. Şarkıda Elton John da vokal yaptı.
9 Dream: Bu şarkı 1974 yılında John Lennon’un Walls and Bridges albümünde yer aldı. Şarkının sözleri ve müziği John Lennon tarafından yazıldı ve şarkının rüya gibi bir atmosferi olduğu söylendi. Şarkının nakaratında “Ah! böwakawa poussé, poussé” gibi anlamsız sözcükler kullanıldı.
Stand by Me: Bu şarkı 1975 yılında John Lennon’un Rock ‘n’ Roll albümünde yer aldı. Şarkının sözleri ve müziği Ben E. King, Jerry Leiber ve Mike Stoller tarafından yazıldı ve şarkının orijinali 1961 yılında Ben E. King tarafından seslendirildi. John Lennon bu şarkıyı kendi tarzına uygun olarak yorumladı.
(Just Like) Starting Over: Bu şarkı 1980 yılında John Lennon’un Double Fantasy albümünde yer aldı. Şarkının sözleri ve müziği John Lennon tarafından yazıldı ve şarkının Yoko Ono ile olan ilişkisini yeniden başlatmak istediğini anlattığı söylendi. Şarkının rock and roll tarzında olduğu söylendi.
Woman: Bu şarkı 1980 yılında John Lennon’un Double Fantasy albümünde yer aldı. Şarkının sözleri ve müziği John Lennon tarafından yazıldı ve şarkının Yoko Ono’ya bir aşk mektubu olduğu söylendi. Şarkının başında John Lennon “Bu şarkı tüm kadınlar için, özellikle de benimki için” dedi.
Watching the Wheels: Bu şarkı 1980 yılında John Lennon’un Double Fantasy albümünde yer aldı. Şarkının sözleri ve müziği John Lennon tarafından yazıldı ve şarkının müzik kariyerine ara verip evde kalmayı seçtiğini anlattığı söylendi. Şarkıda John Lennon, insanların onu anlamadığını ve kendisinin mutlu olduğunu söyledi.
John Lennon’un Beatles Grubuyla Olan İlişkisi
John Lennon, Beatles grubunun kurucusu, ortak söz yazarı, ortak vokalisti ve ritim gitaristi olarak grubun en önemli üyelerinden biriydi. John Lennon, Beatles grubunun müzikal tarzını ve imajını büyük ölçüde etkiledi. John Lennon’un müziği, Beatles’ın erken döneminde rock and roll ve pop müziğinden, sonraki dönemlerde ise psychedelic rock ve deneysel müzikten etkilendi.
John Lennon, Beatles grubunda Paul McCartney ile birlikte şarkı yazma ortaklığı kurdu. Bu ortaklık tarihteki en başarılı şarkı yazma ortaklığı olarak kabul edilir. John Lennon ve Paul McCartney arasında yaratıcı bir rekabet vardı ve bu rekabet onları daha iyi şarkılar yazmaya teşvik etti. John Lennon ve Paul McCartney’nin şarkı yazma tarzları birbirinden farklıydı. John Lennon daha isyankâr, zeki ve duygusal şarkılar yazarken, Paul McCartney daha melodik, romantik ve optimistik şarkılar yazıyordu.
John Lennon, Beatles grubunda George Harrison ile de yakın arkadaştı. George Harrison da John Lennon gibi gitar çalıyordu ve onun gitar tekniğinden etkileniyordu. John Lennon ve George Harrison arasında da yaratıcı bir rekabet vardı. George Harrison da şarkı yazmaya başladığında John Lennon onun şarkılarını beğenmediğini söyledi. Ancak zamanla George Harrison’ın şarkılarına saygı duymaya başladı.
Lennon, Beatles grubunda Ringo Starr ile de iyi anlaşıyordu. Ringo Starr gruba sonradan katıldığı için John Lennon onu tam olarak kabul etmediğini söyledi. Ancak Ringo Starr’ın davul çalma yeteneğini takdir ediyordu. John Lennon ve Ringo Starr arasında da yaratıcı bir rekabet vardı. Ringo Starr da şarkı yazmaya başladığında John Lennon onun şarkılarını beğenmediğini söyledi. Ancak zamanla Ringo Starr’ın şarkılarına saygı duymaya başladı.
John Lennon’un Beatles grubundan ayrılma süreci 1969 yılında başladı. Grup içindeki anlaşmazlıklar, yaratıcı farklılıklar ve yönetim sorunları nedeniyle John gruptan memnun değildi. Ayrıca Yoko Ono ile daha fazla vakit geçirmek istiyordu. John 1969 yılında Plastic Ono Band adlı yeni bir grup kurdu ve Beatles’tan ayrılacağını açıkladı. Ancak bu haber 1970 yılına kadar kamuoyuna duyurulmadı.
John Lennon’un Beatles’tan ayrılması hem kendisi hem de hayranları için zor bir süreçti. John solo kariyerine başladığında eski grup arkadaşlarıyla arası bozuldu ve onlarla tartışmalara girdi. John bazı şarkılarında Beatles’ın eleştirilerini dile getirdi. Örneğin God adlı şarkısında “Beatles yok artık” dedi. Ancak zamanla John eski grup arkadaşlarıyla barıştı ve onlarla yeniden çalışmayı düşündü. Ancak bu plan gerçekleşmeden John öldürüldü.
John Lennon’un Yoko Ono ile Evliliği ve Savaş Karşıtı Aktivizmi
John Lennon’un hayatında önemli bir dönüm noktası 1966 yılında Japon multimedya sanatçısı Yoko Ono ile tanışması oldu. Ono ile olan ilişkisi hem kişisel hem de sanatsal açıdan John’u etkiledi. Ono ile evlenmek isteyen John, ilk eşi Cynthia Powell’dan boşandı ve oğlu Julian’la olan bağını zayıflattı. Ono ile birlikte yeni sanat projelerine girişti ve savaş karşıtı hareketlere katıldı.
John Lennon ve Yoko Ono 1969 yılında evlendiler. Evliliklerinin ilk gününde Amsterdam’da bir otel odasında Bed-in for Peace adlı bir savaş karşıtı gösteri düzenlediler. Bu gösteride John ve Yoko yataklarında oturarak gazetecilerle konuştular ve barış mesajları verdiler. Bu gösteriyi Montreal’de tekrarladılar ve burada Give Peace a Chance adlı şarkıyı kaydettiler.
John Lennon ve Yoko Ono 1971 yılında New York’a taşındılar. Burada Vietnam Savaşı’na karşı protesto gösterilerine katıldılar ve barış için şarkılar yazdılar. Örneğin Happy Xmas (War Is Over) adlı şarkıda “Savaş bitti, eğer istersen” dediler. Ancak bu durum ABD hükümetinin hoşuna gitmedi ve John’u sınır dışı etmeye çalıştı. John bu süreçte müzik yapmaya devam etti ve Imagine adlı şarkısında barışçıl bir dünya hayal etti.
John Lennon ve Yoko Ono 1973 yılında bir süreliğine ayrıldılar. Bu dönemde John, Los Angeles’a gitti ve alkol bağımlılığı ile mücadele etti. Bu döneme “kayıp hafta sonu” adı verildi. John bu süreçte Harry Nilsson, Elton John ve David Bowie gibi sanatçılarla işbirliği yaptı.
John Lennon ve Yoko Ono 1975 yılında tekrar bir araya geldiler ve oğulları Sean doğdu. John bu dönemde müzik kariyerine ara verdi ve evde baba olarak kalmaya karar verdi. Beş yıl boyunca yeni bir albüm yayınlamadı.
Lennon 1980 yılında müziğe geri dönmeye karar verdi ve Yoko Ono ile birlikte Double Fantasy adlı bir albüm yayınladı. Bu albümde John, aile hayatından, mutluluğundan ve gelecek planlarından bahsetti. Albüm hem eleştirmenler hem de hayranlar tarafından beğenildi.
Ancak John Lennon’un müzik kariyeri çok kısa sürdü. Albümün yayınlanmasından üç hafta sonra, 8 Aralık 1980 tarihinde, New York’taki evinin önünde bir Beatles hayranı olan Mark David Chapman tarafından vurularak öldürüldü. John’un ölümü dünya çapında büyük bir şok ve üzüntü yarattı. Milyonlarca insan sokaklara çıkarak John’u andı ve barış için dua etti.
John Lennon’un Ölümü, Mirası ve Etkisi
John Lennon’un ölümü, 20. yüzyılın en trajik ve şok edici olaylarından biri olarak kabul edilir. John Lennon, müzik kariyerinin zirvesindeyken ve hayatından memnunken öldürüldü. John’u öldüren Mark David Chapman, bir Beatles hayranıydı ve John’un kendisine ilham verdiğini söyledi. Chapman, John’u öldürdükten sonra yakalandı ve ömür boyu hapse mahkum edildi.
Lennon’un ölümü, dünya çapında büyük bir yas ve tepki yarattı. John’un hayranları, arkadaşları, ailesi ve eski grup arkadaşları onu anmak için çeşitli etkinlikler düzenlediler. John’un cenazesi yapılmadı ve külleri New York’taki Central Park’ta dağıtıldı. Central Park’ta John’un anısına Strawberry Fields adlı bir anıt yapıldı.
John Lennon’un mirası, müzik tarihinin en önemli ve etkili miraslarından biridir. Lennon, Beatles grubuyla ve solo kariyeriyle rock müziğinin gelişimine büyük katkıda bulundu. John Lennon’un yazdığı şarkılar, milyonlarca insan tarafından sevildi ve saygı duyuldu. John Lennon’un şarkıları, savaş karşıtı hareketin ve karşı kültürün marşları haline geldi.
John Lennon’un etkisi, müzik dünyasının yanı sıra sanat, edebiyat, sinema, moda ve politika gibi alanlarda da hissedildi. John Lennon, sanatını cesurca ifade eden ve toplumsal sorunlara duyarlı olan bir sanatçı olarak örnek alındı. John Lennon’un hayatı ve eserleri hakkında çok sayıda kitap, film, belgesel ve sergi yapıldı.
John Lennon’un ölümünden sonra Yoko Ono, onun mirasını korumak ve yaymak için çalıştı. Yoko Ono, John Lennon’un şarkılarını yeniden yayınladı, arşivlerini açtı ve hayırseverlik faaliyetlerine katıldı. Yoko Ono ayrıca her yıl 9 Ekim’de Lennon’un doğum gününde barış için mum yakılmasını istedi.
John Lennon’un oğulları Julian ve Sean da müzik kariyerine devam ettiler. Julian Lennon 1984 yılında ilk albümü Valotte’yi yayınladı ve başarılı oldu. Sean Lennon ise 1998 yılında ilk albümü Into the Sun’u yayınladı ve babasının tarzını takip etti.
John Lennon’un hayatı ve müziği bugün hala ilgi çekiyor ve etkiliyor. John Lennon’un şarkıları hala radyolarda çalınıyor, filmlerde kullanılıyor ve yeni nesillere aktarılıyor. John Lennon’un mesajları hala güncel ve önemli. John Lennon’un sözleriyle bitirelim: “Hayal kurabilirsiniz.”
