Tarihteki en kötü Roma imparatoru olarak bilinen Neron çok iyi örnek sayılmaz. Yine de hayatına biraz daha daldığımız zaman bu görüşümüzü değiştirebilecek birtakım bulgulara rastlıyoruz.
Mesela ya kaynaklarda ona karşı yazan insanların belirli bir sebebi varsa?
Ya bizim onun kişiliğini analiz ederken kullandığımız kaynaklar ona karşı olanların yazdığı kaynaklarsa?
Ona karşı yapılan suçlamalara göz atalım:
Suçlamalar
Küstahlık, şehvet, gözü peklik, kibir ve acımasızlık ilk başta gençliğin birtakım hataları olarak kişiliğinde yavaşça ve sessizce ortaya çıkıyor. Tabi o zamanlar bu tür kötülükler onun yaşından dolayı olduğundan şüphe etmiyordu. Karanlık çöktüğü zaman şapkasını alıyor ve dolaşmaya çıkıyordu. Yurtların bulunduğu yerlerde geziniyor ve başkalarına zarar vererek eğleniyordu. Lüks ziyafetlere gidenleri dövüyor ve karşılık verirlerse dikiş gerektirecek şekilde yaralıyordu. Dükkanları soyuyor ve yağmalıyor daha sonra kendi evinde açtığı dükkanında açık arttırmayla satıyor ve gelirleri başkalarıyla paylaşıyordu. Gözünü, hatta hayatını kaybedecek kavgalara girişiyordu. Bir keresinde ise senatörün karısına elini uzattığı ölesiye dövülmüştü. —Suetonius
Neden Neron ’u savunan tek bir kaynağımız yok?
İmparator Neron ’nun kötü bir kral olmadan önce de korkunç insan olduğuna dair ilk ve en bilinen suçlama budur. Roma ‘nın Antik tarihçilerinden Suetonius, onun kişiliğini açıklarken hiç güzel bir söz söylediği görülmemiştir.
İmparator Neron sadece kötü olarak değil, çılgın, şehvetli, kibirli ve acımasız olarak da anlatılıyor. Yani pek arkadaş olunası bir insan değil.
En azından görünüşe göre. Burada ki olay ne diye sorarsanız? Suetonius haricinde Cassius Dio ve Tacitus gibi diğer ünlü tarihçilerin hepsi aristokrattılar. İmparator Neron ’nun politikaları yüksek zümrenin değil en alt sınıfın ihtiyaçlarına göre şekilleniyordu. Bu bilgiyi Neron ’nun senatoya olan nefretiyle beraber düşünürseniz biyografilerde ki düşmanlığın sebebine rahatlıkla ulaşabilirsiniz.
Örneğin İmparator Neron yüksek zümre yani üst sınıflar için vergileri arttırmıştı ki fakirlere yemek dağıtımları yapılabilsin. Bu bahsettiğimiz tarihsel bir olgu. Peki aristokratlar bunu nasıl manipüle etti? Gayet basit: yemek dağıtımlarını yapmadılar ve Neron ’nun bu parayı pahalı partiler düzenlemek amacıyla aldığını söylediler.
Tabi ki diyebilirsiniz ki neden Neron ’u savunan bir tek kaynağımız yok? Cevap yine basit: O zamanlarda eğitim alıp okuma yazma bilen tek insanlar aristokratlardı. Bu yüzden herhangi bir demirci veya çiftçi kralı sevse bile bu memnuniyetlerini diğer nesillere aktaramıyorlar çünkü yazamıyorlardı.
Yine aristokrat olan antik tarihçi Josephus’un (37-100) birçok tarihçinin Neron ’nun hayatına dair birçok bilgiyi değiştirdiğini yazmasına şaşırabilirsiniz. Tabi yine Josephus’un Neron hakkında iyi şeyler yazdığı düşünülmesin.
İmparator Neron ’nun hayatını yazan nice tarihçiler var. Bazıları ondan faydalandığı için pek hoş olmayan gerçekleri yazmadığı gibi bazıları ise nefretinden dolayı suç sayılabilecek şekilde küstahça ithamlarda bulunuyor. Ben de İmparator Neron hakkında bu yalanlar konusunda hiç endişelenmiyorum çünkü onlar Neron’nun daha önceki zamanlarına dair yazılarında tarihin gerçeklerini koruyamadılar. — Josephus
Zaman geçtikçe sonunda Neron ’u savunan 16. Yüzyıldan bir kaynakla karşılaştık. İtalyan matematikçi Gerolamo Cadano, kral Neron ’u onu düşük sınıfların kurtarıcısı ve yüksek zümrenin gereksiz ayrıcalıklarına karşı düşman olarak takdim eden bir savunma yazmış.
. . .
Büyük Roma Yangını
Bir başka en çok bilinen suçlamalardan bir tanesi ise Neron ’un büyük bir yangınla (Büyük Roma Yangını – MS. 64) tüm Roma’yı yok etmeye çalışması. Aristokrat olan Cassius Dio bu olayı şu şekilde yazmış:
İmparator Neron tüm şehrin sonunu getirmeyi diledi, belki de hayatı boyunca bu amacı gerçekleştirmeye çalıştı. Fakirlere yardım ederken onların evlerinin yanıcı maddelerden yapıldığını fark etti. İlk kez insanlar mallarının kül olduğunu duyunca mallarının yandığının farkına vardı. Çocuklar, kadınlar, erkekler ve saçlarına ak düşmüş insanlar bağırıyor, feryat ediyorlardı. Dumanlar ve bağırmalar arasında kimse bir şey yapamıyordu. Bu süreçte insanlar mallarını kurtarmaya çalışırken birçoğu da başkalarının mallarını çalmak için dükkanlara giriyorlardı. Bir yere gitmek veya bir yerde durmak… ikisi de imkansızdı. Birçoğu dumandan boğuldu veya kalıntıların altında ezildi; kısacası, böyle bir musibet hiç olası değildi. Bu durum bir gün değil, günlerce gecelerce sürdü. Birçok ev korunmadığı için yıkıldı ve birçoğu da ateşe verildi — Cassius Dio
Şimdi bir şeyi kesin olarak biliyoruz. Büyük Roma Yangını oldu ve günlerce sürdü. Fakat Cassius Dio’nun aksine bu yangının sebebinden emin olamayız.
İmparator Neron ’un bu yangını başlatmayı emretmesi olası değil. Aslında yangın sırasında Neron, Cassius Dio’nun dediğinin aksine lir çalgısı çalmıyordu. Büyük olasılıkla başka bir şehirdeydi. Roma’ya vardığı zaman ise barınak, yemek ve ilaç sağlamaya başladı.
İlginçtir ki Neron ’u yangından dolayı suçlamayan tek aristokrat Tacitus. Tacitus yangının sebebinden olmadığını söylüyor ama sebebi Neron mu değil mi oda söyleyemez.
Tacitus, İmparator Neron ’un yangının Hristiyanların üzerine attığını ve onları günah keçisi olarak kullandığını yazmış. Modern tarihçiler bu suçlamayı reddediyor ama emin olamayız bu konuda. Her şey bir kenara İtalyan bilgin Dimitri Landeschi yangının Hristiyanların sebep olabileceğini söylüyor. Tabi ki de hepsi değil, sadece bir grup yobaz insan.
Landeschi, Hristiyanların birçok aristokratla anlaşıp Neron ’u tahtından indirmek için iş birliği yaptığını düşünüyor. Yangın bir amaçla mükemmeldi: Roma’dan nefret eden ateş sever manyak bir krala karşı bundan daha iyi bir suçlama yapılamazdı.
. . .
Neron ‘un annesini öldürdüğü savunuluyor
Yine de İmparator Neron hakkında Suteonius ve Cassius Dio’dan daha güvenilir olan Tacitus’un dediklerini boş geçmeyelim. Tacitus, Neron ’un işlediği düşünülen bir başka suçu daha ele almıştı. Agrippina’nın ölümü. Tarihçiler evlenmemesi gereken kadın olan Poppaea ile evlenmek için Neron ’un annesini öldürdüğünü savunuyorlar.
Caius Vipstanus ve Caius Fonteius konsolos oldukları yılda Neron planlanmış bir suçu daha fazla ertelemedi. Gücünün büyüklüğü onun cesaretini arttırmıştı ve Poppaea’ya olan aşkı günden güne daha da alevleniyordu. Kadının Neron ’un annesi Agrippina yaşadığı sürece evlilik umudu olmadığı için kralı bitmek bilmez azarlamalar ile suçluyor ve ona başkalarının hükmü altında olan basit bir yönetici olarak çağırıyordu. —Tacitus
Yine de birtakım çelişkiler mevcut. İmparator Neron güya MS. 59’da Agrippina’yı Poppae ile evlenmek için öldürdü. Peki o zaman neden milattan sonra 62 yılında evlendi. Madem “aşkı günden güne daha da alevleniyordu”, neden evlilik için üç yıl bekledi?
Agrippina öldü. Bu kesin bir şey. Ama onu öldüren Neron muydu?
Günümüz tarihçilerinden Anthony A. Barrett, Tacitus’un İmparator Neron ’un neden annesini öldürmüş olabileceğine dair bir açıklama bulamadığı için Poppaea’yı sebep gösterdiğini savunuyor.
Agrippina gibi bir tehlikenin ortadan kalkmasını isteyen Poppaea’nın bu cinayette fitneci olması mümkün.
Bu anne cinayetinin meselesi hala çözülmüş değil.
***
Sonuç
İmparator Neron yüzyıllar boyunca zalim ve acımasız insan olarak anlatıldı. Muhtemelen bir aziz de değildi fakat onun düşük sınıflara olan ilgisi ve sanata ve tiyatroya aşkı göz ardı edilemez.
Daha öncelerde İmparator Neron ’u berbat bir insan olarak tanıtmak için tarihi manipüle eden birçok aristokrat tarihçi gördük. Suetonius ve Cassius Dio gibi bazıları iddialarını abartırken Tacitus gibileri ise tarihi açıdan bir tık daha doğru yazmaya çalıştılar.
Kim bilir, daha kaç tarihi figür bu şekilde manipüle edildi?
Kaynakça
- Suotenius, On İki Caesar
- Dio Cassius, Roma Tarihi
- Tacitus, Yıllıklar
- Barrett, Anthony A.; Fantham, Elaine; Yardley, John C. (12 July 2016). Kral Neron: Antik Kaynaklara Rehber. Princeton Üniversitesi Yayınevi.
İlginizi çekebilir: Kazaklar Kimdir, Kazaklar’ın Tarihi Hakkında Detaylı Bilgi
İlginizi çekebilir: 300 Spartalı Efsanesinin Arkasındaki Gerçek Hikaye! Bildiğiniz Gibi Değil.
Yorumlar 3