En yetenekli alet işçisi unvanını yıllar boyunca elinde bulunduran kuş türü kargalardı. Ancak araştırmalar, Goffin kakadu’larının aslında teknolojik olarak rakiplerinden üstün olabileceğini gösteriyor. Kakadu’ların vahşi doğada deniz mangolarının yumuşak etli kısmına ulaşabilmek için üçlü alet takımı yaptıkları gözlendi.
Goffin kakaduları, Endonezya Tanimbar Adaları’nda yaşayan orta boyda bir papağan türüdür ve kısa bir zaman önce laboratuvar deneyleriyle türün alet kullanabilme gibi bir becerisinin olduğu kanıtlandı.
Büyük bir kuş kafesinde geçici bir süre tuttukları 15 kakaduyla yaptıkları gözlemlerini Current Biology dergisinde yazan yazarlar, kakaduların bu becerilerini vahşi doğada sonradan mı kazandıklarını yoksa bu beceriye doğuştan mı sahip olduklarını anlamaya çalıştılar.
Kafesteyken kakadulara insanlar için zehirli olsa da kakadular tarafından çok sevilen sert kabuklu deniz mangoları verildi. İki örneğin hemen ince dalları minik aletler haline getirip mango kabuklarını açmaya çalıştıkları görüldü.
Yazarlar, kakaduların mangonun etli kısmına ulaşabilmek için sırayla kullandıkları bu üç aleti nasıl yaptıklarını anlattı. Örneğin “ince aletler” dış kabuğu delmek için, “dayanıklı aletler” açtıkları çatlakları genişletmek için kullanılıyordu. Son olarak ise “orta boy aletler” de meyvenin etli kısmını çıkarabilme işine yarıyordu.
Araştırma yazarlarından Alice Auersperg, “Goffin kakadularının bu alet takımları çatal-bιçak takımlarını andırıyor,” diye belirtiyor. “Bu dinamik davranışlar, üretimin karışık yapısı ve aletlerin kullanımı şu ana kadar vahşi doğada gözlenmiş en sofistike yenilikçi teknoloji örneği olabilir.”
İlginçtir ki sadece yaşlı kakadular bu alet takımı üretme becerisine sahipler. Bu da alet takımlarının doğuştan bir yetenek olmayıp sonradan kazanılan bir beceri olduğunu gösteriyor. Araştırmacılar, bu becerinin fırsat ve yenilikler sayesinde kazanılmış bir beceri olabileceğini söylüyor.
Araştırmacılar kuşları gözlerken usta alet üreticilerini taklit etmeye çalışan kimi daha genç bireyler keşfetti. Araştırmacılar aynı zamanda adadaki ağaçların altında kakaduların aletlerini içinde bırakıp gittikleri âtıl durumda deniz mangoları da buldu.
Kargalar kompleks bulmacalar çözebilme yeteneklerini şimdiye dek pek çok kez kanıtlamış olsa da araştırmacılar “spesifik bir amaca ulaşmak için alet kullanmanın insan ve primatlara özel bir durum sayıldığını” belirttiler. Örneğin şempanzelerin termit yuvalarına girebilmek için çeşitli aletler kullandıkları bilinir ancak daha önce hiç “alet takımı” kullanan bir kuş çeşidi görülmemişti.
Yeni kaledonya kargalarının aynı işlev için birçok alet kullandıkları gözlenmiş olsa da Goffin kakaduları “tek bir amaç için çeşitli aletleri çeşitli şekillerde kullanıyor. Bu, aynı hareketi çeşitli aletlerle tekrarlamaktan çok daha kompleks.” diyor araştırmacı yazar Doktor Mark O’Hara.
Goffin kakadularının bu dikkat çekici davranışlarını yazarlar “elleri olmayan bir türde kaydedilmiş şimdiye kadarki en kompleks alet kullanımı örneği” olarak ilan ettiler.
Doğa Deren Aydın
