Bu ay, Amerika’da yaşayan iki çocuk, Naegleria fowleri adındaki tek hücreli organizmaya maruz kaldıktan sonra yaşamını yitirdi. Naegleria fowleri genellikle tatlı su göllerinde ya da göletlerde bulunur ve beyin hücrelerine saldırır. İki çocuğun, yüzerken burunlarına kirli su k∂çarak enfekte olduğu ve böylelikle öIümcüI amipin beyinlerine ulaşmış olabileceği tahmin ediliyor.
California eyaletinin Tehama bölgesinde yaşayan yedi yaşındaki David Pruitt, Haziran ayının otuzunda hastaneye kaldırıldı ve Ağustosun yedisinde tüm uğraşlara rağmen yaşamını yitirdi. On gün sonra ise, ikinci çocuk (ismi belirtilmedi) Kuzey Carolina eyaletinde hayatını k∂ybetti.
Kuzey Carolina Sağlık ve İnsan Kaynakları Departmanı’nın (NCDHHS) yayınladığı bildiriye göre; ‘’ Çocuk, Ağustos ayının başlarında Kuzey Carolina’nın merkezinde yer alan konutlarında bulunan bir gölette yüzdükten sonra hastalandı.’’ Amerika Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezi (CDC) tarafından yapılan laboratuvar testinin ardından, öIümcüI hastalığa gerçekten de N. fowleri’nin sebep olduğu ortaya çıktı.
Sıklıkla beyin yiyen amip (amoeboflagellate excavate) olarak anılan öIümcüI mikroorganizma, aslında serbest yaşayan bir amip türüdür. Bunun anlamı, amipin şekil değiştirebilir bir organizma olduğu ve flagella adı verilen bir veya daha fazla kırb∂ç benzeri uzantılara olduğudur. Genellikle ılık tatlı su kütlelerinde bulunur ve 46 °C’ye kadar yüksek sıcaklıkları tercih eder.
N.fowleri, yutulduğunda tamamen zararsızdır fakat vücuda burundan girdiğinde çok ciddi zararlara yol açar. Beyne ulaştığı anda, nöronlar dahil birçok beyin hücresini yok eder ve sonucunda Primer amipli meningoensefalit (PAM) adı verilen bir enfeksiyona yol açar. Ne yazık ki PAM büyük çoğunlukla öIümcüIdür ve bu enfeksiyonun henüz etkili bir tedavisi yoktur.
Amerika Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezi’ne göre, PAM son derece nadir görülen bir enfeksiyondur. Amerika’da 2010-2019 yılları arasında yalnızca 34 olay rapor edilmiştir. Karşılaştırma yapıldığında, ülkede 2000-2010 yılları arasında 34.000 boğulma sonucu öIüm gerçekleşmiştir. Bu sonuca göre N.fowleri insanlar için kayda değer bir tehdit teşkil etmemektedir.
CDC’nin yaptığı açıklamaya göre ‘’ Amerika’da her yıl yüz milyonlarca insan yüzme mekanlarına gidiyor ve yalnızca 0-8 insanda enfeksiyon görülüyor.’’ ‘’Milyonlarca insanın, ılık tatlı su kaynaklarında, hatta öIen çocuklarla aynı suda yüzmelerine rağmen neden belirli insanların bu amip ile enfekte oldukları halen bilinmiyor.’’
Bu bilinmezden ötürü, yüzücüleri beyin yiyen amipten korumak için herhangi bir güvenlik yönergesi veya kamu politikası geliştirmek zor oluyor. NCDHHS insanlara, nehirlerde veya göletlerde yüzerken burunlarını kapalı tutarak ve başlarını suyun üstünde tutarak burunlarına giren su miktarını en aza indirmeye çalışmalarını tavsiye ediyor.
Gülay KÖROĞLU
