Tarih boyunca, insanlar çeşitli nedenlerle lanet hikayelerini destekledi. Spor fanları için, lanetler favori takımlarının yenilgisini açıklayabiliyordu. Eğer öIüm nedeni yanlış anlaşılmış ise lanetler buna bir açıklama getirebiliyordu.
İmparator devletlerde, lanetler sōmūrgeleştirme ve eserleri ç∂Im∂ nedeniyle cez∂I∂ndırılma kΘrkυsυnυ açığa çıkarabiliyordu. Ve bazen, lanetler sadece birilerinin hikaye ortaya atma isteği ile ortaya çıkabiliyordu.
İşte tarihteki birkaç önemli lanet:
1. King Tut’un Laneti (ve diğer mumya lanetleri)
Şubat 1923’te İngiliz arkeoloji takımı M.Ö. 14. yüzyılda yaşamış olan Mısır firavunu Tutankhamon veya Kral Tut’un mezarını açtı. İki ay sonra takımın sponsoru bakteri enfeksiyonu sonucu öIünce, İngiliz gazeteleri herhangi bir kaynağa dayanmadan öIümünün Kral Tut’un laneti sonucu oluştuğunu iddia etti.
Ne zaman bu ekipten birileri öIse, basın tekrar laneti gündeme taşıdı. Kral Tut’un laneti ve diğer mumya lanetleri Avrupalı ve Amerikalılar tarafından ortaya atıldı.
Birçok paha biçilemez eser bu dönemde yine onlar tarafında çalındı. Titanik 1912’de battığı zaman, birkaç gazete bunun nedeninin bir mumya laneti olduğu ileri sürdü.
Ne kadar kişinin bu lanetleri ciddiye aldığı bilinmese de, bu hikayeler The Mummy (1932) gibi birçok kοrkυ filmine ve onun benzerlerine, aynı zamanda Mummy’s Boys (1936) ve Abbott and Costello Meet the Mummy (1955) gibi komedi filmlerine ilham oldu.
2. Polonya Kral Mezarının laneti
1973 yılında bir grup arkeolog Krakov, Polonya’da 15. yüzyılda yaşamış olan Polonya kralı IV. Kazimierz Jagiellon’un mezarını açtı. King Tut’un mezarı hikayesinde olduğu gibi Avrupa medyası olayı abarttı.
Projede yer alan araştırmacılar iddialara göre mezarı açmalarının laneti ortaya çıkaracığını söylereyerek şakalar yaptı. Kısa bir süre sonra bazı grup üyelerinin öImesi üzerine, medya bu öIümleri lanet ile ilişkilendirdi.
Daha sonra, uzmanlar mezarda solunması durumunda ciğer hastalıklarına yol açan zehirli bir mantarın izlerine rastladı. ÖIüm nedenleri bu şekilde açıklanmış oldu.
3. Hope Elmasının Laneti
1660 yılında, Fransız elmas taciri Jean-Baptiste Tavernier, Hindistan’dan kaynağı belli olmayan büyük bir elmas satın aldı. Ancak 20. yüzyılda Amerika’da ve Avrupa’da Tavernier’in bu elması Hindu bir tanrıçanın heykelinden çaldığı söylentileri ortaya çıktı. Bu hikayeyi yayan gazeteciler ve mücevherciler bu elmasın sahibine lanet getirdiğini iddia etti.
1839 yılında, bu elmas söylentilere göre Londra’da yaşayan Hollandalı bir koleksiyoner olan Henry Philip Hope’ a ulaştı. Modern ismini burada aldı- Hope Elması. Bu tarihten kısa bir süre sonra Avrupa ve Amerika medyası Hope Elması’nın lanet taşıdığı söylentilerini yaydı. Fransız elmas taciri Pierre Cartier bu hikayeleri elmasın değerini arttırmak için kullandı.
1910 yılında Amerikalı bir mirasçı olan Evelyn Walsh McLean’e sattı. ÖIümünden sonra Amerikan Elmas Şirketi’ne devrolan elmas bir süre sergilendi. Sonra 1958 yılında Smithsonian Enstitüsüne bağışlandı. Hala burada korunmaktadır.
4. Tippecanoe laneti (Tecumseh’in Laneti)
20.yüzyılda Amerikan medyası başkanların öIümleriyle ilgili bir düzen keşfetti. William Henry Harrison’dan başlayarak John F. Kennedy’e kadar giden dönemde, her 20 yılda bir seçilen başkanın görevde öIümü gerçekleşiyordu. ÖIümü ilk gerçekleşen başkan Harrison 1840 yılında seçilmişti.
ÖIen diğer başkanların isimleri; Abraham Lincoln 1860’ta seçildi (ve 1864’te), James A. Garfield 1880’de seçildi, William McKinley 1900’de seçildi, Warren G. Harding 1920 ‘de seçildi, Franklin D.Roosevelt 1940’ta seçildi (1932,1936 ve 1944 yıllarında da başkanlık yaptı), ve John F. Kennedy (JFK) 1960’ta seçildi. Harrison ve JFK ’nin arasında bu düzene uymadan öIen tek başkan Zachary Taylor oldu. 1948’de seçilim 1950 yılında öIdü.
1930’lu yıllarda, Ripley İnanır ya da İnanmaz! ( Ripley’s Believe it or Not!) dergisi bu düzenin Shawnee şefi Tecumseh tarafından 1811 yılında Tippecanoe S∂v∂şı’nda Harrison’un birliklerinin kendi birliklerini yok etmesi üzerine Harrison ve ondan sonra gelen başkanlara ettiği bir lanet sonucu oluştuğunu iddia etti. (Tecumseh bundan iki yıl sonra yine Harrison’un birliklerine karşı yapılan bir s∂v∂şta hayatını kaybetti.)
Bu hikaye büyük ihtimalle Kızılderili olmayan Amerikalılar tarafından ortaya atıldı. Amerikan kitap ve filmlerinde yer alan tarihi mezarlıkların rahatsız edince ortaya çıkan diğer lanetlerle benzerlikler gösteriyor.
5. Macbeth’in Laneti
Tiyatro dünyasında birçok batıl inanç vardır. Aktörlere bol şans dilemenin kötü şans getirileceğine inanıldığı için insanlar bol şans yerine “break a leg” kelimesini kullanır. Ayrıca Macbeth kelimesini Shakespeare oyunu dışında başka yerlerde kullanmanın da kötü şans getireceğine inanılır. İddialara göre bunun nedeni bu oyunun tarihi boyunca gelişen talihsiz olaylardır.
Ancak gerçekte bu hikayeler uydurulmuş veya seçici kanıt toplamanın sonucudur. Bu oyun hakkındaki efsaneler 1870’lerde doğan İngiliz karikatürist ve eleştirmen olan Max Beerbohm ile başladığı görülüyor. Bu tarih Macbeth’in ilk oynanmaya başlamasından neredeyse 300 yıl sonradır.
Beerbohm oyunun çok popüler olmasından hoşnut olmadığı için, Lady Machbeth’i oynayacak olan ilk aktrisin oyunun açılış gecesi gelmeden öIdüğünü iddia etti.
Bundan sonra, bu hikaye oyunun lanetli olduğu ve içinde bulunanlara kötü şans getirdiği efsanesinin bir p∂rç∂sı oldu. Macbeth’in 400 yıllık tarihi boyunca meydana gelen gerçek k∂z∂l∂r da oldu. Fakat bu ka∂z∂l∂r diğer oyunlarda gerçekleşen k∂z∂l∂rd∂n daha çok öne çıktı. Çünkü Macbeth’in bir laneti olduğuna inanılıyordu.
6. Keçi Billy’nin Chicago Cub’lara Laneti
Tiyatro’da olduğu gibi spor dünyasında da birçok batıl inanç vardır. En ünlülerinden birisi ise Chicago Cubs takımı üzerinde olan “Keçi Billy’nin Laneti” dir. 1945 yılında bir meyhane sahibi olan William “Keçi Billy” Sianis’in iddialara göre evcil keçisini Murphy’i Chicago’daki Wrigley Field stadında Detroit Tigers’a karşı olan Dünya şampiyonluğu karşılaşmasına getirmesine izin verilmedi.
Bunun üzerine Sianis Cubs’lara lanet etti. Bundan sonra ne bu karşılaşmayı ne de herhangi bir dünya şampiyonasını kazanamayacaklarını söyledi. Bu tarhiten önce Cubs’lar dünya şampiyonasını 1907 ve 1908 yılında iki kere kazanmıştı.
1945 yılındaki şampiyonayı kaybedince bu lanet güven kazandı. 2016 yılında yüz yıldan uzun bir süre sonra Cubs’lar dünya şampiyonasını kazanınca Amerikan medyası lanetin bozulduğunu söyledi.
Keçi Billy’nin laneti Boston Red Sox’un 1919 yılında Babe Ruth’u satması ile başlayan ve 2004 yılındaki şampiyonayı kazanmasıyla sona eren Bambino’nun Laneti ile benzerlik gösterir.
Ayrıca rapçi Lil B, Kevin Durant üzerine 2011 yılında bir tweet ile ettiği laneti 2017 yılında başka bir tweet ile kaldırmıştır.
Golden State Warriors aynı yıl NBA finallerini kazanması ve Kevin Durant’in MVP olması üzerine spor medyası şaka yollu olarak (veya gerçekten?) Lil B’nin laneti kaldırarak yardım ettiğini söyledi.
Çevirmen: Ali BAYSAL
