Bal mumu gibi olan bir ambergrise (Balina kusmuğu veya Balina dışkısı) baktığınızda, böyle bir sahilde değerli bir kalıntının bulunacağını düşünemeyebilirsiniz, ancak Yemen’deki bir balıkçı ekibinin yakın zamanda keşfettiği ambergis, yüzen bir altın gibidir.
Okyanusta sallanan 127 kilogramlık (280 pound) kadar büyük bir yığın olarak gördüler. Kıyıya döndükten sonra olağanüstü avları yaklaşık 1,5 milyon dolar değerinde olduğu tahmin edildi.
Yemen’de çalışan 35 kişilik bir balıkçı ekibi, yaklaşık 1,5 milyon dolarlık balina kusmuğu yakaladıklarında hayatlarının bulgusunu elde ettiler.
Balina kusmuğu amber olarak da bilinir ve sadece ispermeçet balinalarının sindirim sistemlerinde bulunan kokulu bir maddedir. İngiltere’nin Doğa Tarihi Müzesi’ne göre, madde ne kadar nadir olduğu için genellikle ” deniz hazinesi ” ve “yüzen altın” olarak adlandırılıyor.
Ambergris, özellikle parfümlerin kokularının daha uzun süre dayanmasını sağlayan kullanımı açısından değerlidir. Bu madde nadir bulunan bir buluntuydu. The India Times’a göre balıkçı teknesi, Aden Körfezi’nde balık tutarken bir ispermeçet balinasının karkasını(yapı iskeletini) sürükledi . Mürettebat, onu kıyıya geri çekerken, maddenin yaydığı güçlü deniz dışkısı kokusu nedeniyle balinanın midesinde amber olabileceğini belirledi.
Balinayı parçalara ayırdıklarında, karnında 127 kiloluk bir ambergris parçası buldular. The India Times’ın haberine göre 35 balıkçı, Birleşik Arap Emirlikleri’nden bir alıcıya 1,5 milyon dolara amber iri parça sattı ve kârı eşit olarak paylaştı. Balıkçılardan biri BBC’ye verdiği demeçte, “Koku çok hoş değildi, ama çok paraya değdi” dedi. Şimdi ise asıl soru şu: Neden bu kadar değerli?
Ambergris nedir? Neden bu kadar değerlidir?
Ambergris, mürekkep balığı yemeyi seven amberbalıkları (Physeter macrocephalus) için özel bir üründür. Mürekkep balığının çoğu yumuşak ve lezzetlidir ancak sert gagalarını yiyemeyen balina kusar. Bazen bu sert parçalar bağırsakta birikebilir ve ambergris oluşumunun balinanın bağırsağını yaralanmalardan koruduğu da düşünülür.
Ambergris’in sonra nereye gittiği tam olarak belli değildir. Bazıları, ambergrisin balinanın sindirim sistemine geri dönebileceğini ve büyük bir balina topu gibi okyanusa salındığını düşünmektedir. Bununla birlikte, bazen kocaman yığınların mavi balinanın büyük bir dışkı olarak dışarı atılması da mümkündür.
Bu fikir yeterince kötü değilmiş gibi, ambergris yığınlarının bağırsakta bir tıkanıklık haline gelmesi, kalın bağırsakta sıkışması ve son olarak zavallı balinanın dışkı kanalını kapatması da olasıdır. Bu son olayda, yüzen bir ambergris kütlesinin, balinanın gövdesinden ayrışırken serbest bırakıldığı söyleniyor. Sadece balina gövdesinden %5 daha az oranda bulunduğu söyleniyor.
Öyleyse, bu gırtlaktan gelen altın küresi için üç potansiyel geçiş yolu var, ama onu bu kadar değerli yapan şey nedir? Bir başka yol, daha az tercih edilir, bilinmeyen bir plajda ambergris kütlesini seçmenin en kolay yollarından biri kokusudur. Oldukça iğrenç gelir, dışkı gibi kokar, ancak olgunlaştığında misk kokusuna dönüştüğü söylenir.
Kulağa harika gelmeyebilir, ancak bu kokuyu bulmak için ambergristen elde edilen amberin alkolünü kullanan lüks parfüm şirketleri tarafından çok arzu edilir. Tüm mavi balinalar eşit yaratılmamıştır, fakat saf beyaz türler parfüm endüstrisi için çok değerlidir. Ambergris ayrıca gri, kahverengi ve siyah olabilir.
Amberin kalitesi ise oksidasyondan etkilenmesindendir, bu da büyük bir balina bağırsağındaki devasa kütlenin denizde uzun süre dalgalandığında meydana geldiğinde oluşur. Yüksek bir fiyat karşılığında ambergris avı için can atıyorsanız, ne yazık ki o kadar da basit değildir.
Amberbalıkları korunan değerli yapışkan sıvıya veya balina yağına (bir zamanlar gaz lambalarını yakmak için kullanılırdı) erişmeye yönelik her türlü müdahale yasa dışıdır. Tek umut, şansınız varsa ve plaj devriyesi için müsait saat diliminde, değerli bir ambergris bloğuna rastlayabileceğiniz bir plajda ya da denizde bulunmaktır.
Fatime ABİK
