Christopher Nolan’ın gişe rekorları kıran bilim kurgu filmi Interstellar’da beyninizi yakan bir an vardır. Cooper (Matthew McConaughey) ve Brand (Anne Hathaway) dünyadan %130 daha fazla yerçekimine sahip bir gezegen olan Miller gezegenini keşfediyorlar.
Burada zaman genişlemesi gerçekleşiyor, yani bu gezegende geçen bir saat, Dünya’da 7 yıla tekabül ediyor.
Her saniye ise Dünya’daki bir güne tekabül ediyor, böylece Cooper’ın çocukları ondan daha çok yaşlanıyor.
Başa çıkmak için oldukça korkutucu bir kavram —Hans Zimmer’ın güçlü müziği eşliğinde McConaughey’in çığlık atması da yardımcı olmuyor— ama şaşırtıcı olduğu şüphesiz. İlginç bir şekilde, Dünya’da sadece bir kişi bu olgu ile doğrudan yüzleşti. Sergei Krikalev, zaman yolculuğu yapmış tek insan.
BU ZAMAN YOLCULUĞU YAPAN JEDİ KİM?
Sergei Krikalev, Rus kozmonot ve makine mühendisidir. Dünya’nın yörüngesi etrafında 803 gün geçirerek rekor kırmıştır. Krikalev uzun bir süre Dünya’nın yerçekimi merkezinden uzak kaldığı için, zaman genişlemesi onu kendi yaşıtlarından 0.02 saniye daha genç kalmasını sağladı.
‘‘Einstein’in görelilik kuramı olmasa, GPS sistemimiz çalışmazdı.’’ – Ron Mallet
Dünya’nın yerçekiminden uzak kalmak buraya kıyasla saatlerin daha hızlı dönmesini sağlıyor. Dolayısıyla, her astronot bunu yaşıyor ve Krikalev aralarında bunu en fazla yaşamış kişi.
0.02 saniye Dünya’yı 100 yıl sonra ziyaret edip, yapay zekâya sahip liderlerimize ‘‘Merhaba’’ diyebilmek için yeterli değil ama yine de inanılmaz bir keşif.
Krikalev, aynı zamanda dünyanın en prolifik zaman yolcusu unvanına sahip.
ZAMAN YOLCULUĞUNUN NASIL GERÇEKLEŞTİĞİNE DAİR ACI ÇEKTİRMEYECEK BİR AÇIKLAMA
Einstein’in görelilik kuramı iki temel prensibe bağlı:
- İki nesne birbirine doğru sabit hızda hareket etse bile fizik yasaları değişmez. Bir diğer deyişle, temel bir niceliktir.
- Işık kaynağına ne kadar uzakta olsalar da ışık hızı herkese aynıdır.
Astrofizikçi Ron Mallet şunları söylemiştir, ‘‘Einstein’ın genel görelilik kuramı olmasa, GPS sistemimiz çalışmazdı.’’ Buna ek olarak, ‘‘Bu durum Einstein’ın [teorilerinin] doğru olduğunu gösterir.’’
Zaman yolculuğunun yapılabilmesi için mühendislerin ışık hızında (299338 km/s) hareket edebilen bir uzay gemisi inşa etmeli. Maalesef ki bu teknolojiye sahip olmamıza daha çok var.
Üzücü bir gerçek.
Şimdi uzman bir fizikçi olduğunuzu varsayalım ve konumuza devam edelim.
NEDEN ZAMAN YOLCULUĞU BİR GÜN GERÇEK OLACAK?
‘‘Bizim gibi fiziğe inanan insanlar geçmiş, şimdi ve gelecek arasındaki farkın sadece inadına kalıcı bir yanılsama olduğunu biliyor. Bir diğer deyişle, zaman bir yanılsamadır.’’ – Einstein
Interstellar’da olduğu gibi bir zaman akışı hissedemezsiniz; her şey normal gelir, bu sırada dünyanın geri kalanı sizin etrafınızda hızlanır. Einstein’ın kuramındaki ‘‘görelilik’’ budur.
Popüler bir zaman yolculuğu kuramı da kara delikleri ele alıyor. Bu kurama göre bir uzay gemisinin kara deliğin etrafında sürekli tur atması gerekiyor. Stephen Hawking, 2010 yılında Daily Mail’de şunları yazdı, ‘‘Kara deliktekiler etrafında döne döne kara delikten uzakta olanların geçirdiği zamanın yarısını geçirirler. Böylece, gemi ve gemi ekibi zaman yolculuğu yapmış olurlar.’’
SON DÜŞÜNCELER
Krikalev’in zaman genişlemesi yaşamasının ve rekor kırmasının sebebi Sovyetler Birliği’nin onu 311 gün boyunca uzayda unutmuş olmasıdır. Krikalev uzaydayken Soğuk Savaş bitmişti, dolayısıyla onu uzaya gönderen ülke artık yoktu.
Krikalev, görevin normal süresinden iki kat daha fazla zaman harcadı. Bu durum, onu uzay yolculuğundan caydırmadı ve 2007 yılına kadar çalışmaya devam etti.
‘‘Kimin yanınızda olduğuna bağlı olarak uzay eğlenceli olabilir.’’ – Sergei Krikalev
Bir Reddit kullanıcısı, zaman yolculuğu için açılan bir forumda Krikalev’in başarılarına karşı duyduğu hayal kırıklığını belirtti: ‘‘Bu zaman yolculuğu değil ki.’’
Kesinlikle bu durum Marty McFly ve Doc Brown’un saatte 141,68 km hızla Delorean’la ya da Bill ve Ted’in telefon kulübesi ‘‘Rufus’’ ile zaman yolculuğu yapması kadar havalı değil. Ama bütün Star Trek hayranları için oldukça etkileyici.
Eren Güneysu
