IQ testleri, adayları değerlendirmek için eğitim ve meslek kuruluşları tarafından yaygın olarak kullanılmaktadır. IQ testleri aynı zamanda zekayı etkileyen birçok faktörü belirlemeye çalışan psikolojik çalışmaların da gözdesidir. Bütün testler gibi, IQ testlerini de birden çok kez uygulayarak IQ puanının yükseltilebileceğini düşünmek mantıklı görünüyor. IQ puanını pratik yaparak yükseltmek mümkün müdür ve bu, IQ testi için ne anlama gelmektedir?
5 zeka uzmanına “Pratik yaparak IQ puanınızı yükseltebilir misiniz?” diye sorduk ve karışık cevaplar aldık.
IQ Puanı Nedir?
IQ’nün açılımı “’Intelligence quotient’tır. Bir bireyin bütün nüfusa göre bilişsel yeteneğini gösteren standart br puandır. IQ puanları, IQ testleriyle hesaplanır.
IQ testleri, “IQ” teriminin ilk kez 1900’lerin başında ortaya çıkmasından bu yana değişikliğe uğramıştır ve günümüzde de değişmeye devam etmektedir. IQ testleri bilgiyi öğrenme ve akılda tutma, soyut akıl yürütme ve görsel-uzaysal algı gibi farklı yetenekleri değerlendirir. Çevrimiçi ve ücretsiz olarak erişilebilen birçok “IQ testi” olmasına rağmen, en güvenilir sonuçlara bir saatten fazla süren ve profesyonel olarak denetlenen resmi testlerden ulaşılır.
İnsanlar Pratik Yaparak IQ Puanlarını Yükseltebilir Mi?
Uzmanlar, pratik yaparak IQ puanının yükseltilip yükseltilemeyeceği konusunda ikiye ayrıldı. Cincinnati Üniversitesi’nde zeka ve davranış bilimleri uzmanı Dr. Ian Silver, telefon uygulamaları veya çevrimiçi kurslar gibi yöntemlerin genel olarak IQ puanını veya zekayı arttırmayacağını söylüyor.
Masaryk Üniversitesi psikoloji uzmanı Dr. Hynek’e göre, IQ testini birçok kez çözmek IQ puanını iyileştirebilir: “IQ testleri çözmek, kişiyi daha iyi bir ‘test katılımcısı’ yapacağı için bu tür testlerde alınan puanları arttırır ancak kişinin gerçek zekası üzerindeki etkisinin az olacaktır.”
5 uzman da IQ puanı ve zeka arasında net bir ayrım yaptı.
İlginç şekilde, Dr. Cigler “bazı tür” zekaların öğrenme ve uygulamayla bağlantısı olduğuna dikkat çekti. Cigler, “Bu tür becerilerin eğitimi, özellikle genç yaşta, gelişime daha iyi katkı sağlayabilir. Gerçi bu ilişki bu kadar basit değil” dedi.
IQ, İyi Bir Zeka Ölçüsü Müdür?
Uzmanlar IQ puanlarının pratikle iyileştirilebileceğini söylüyor. Bu da IQ testlerinin anlamsız olduğu anlamına geliyor.
Rotterdam Üniversitesi’nden Profesör Dimitri Van der Linden durumun böyle olmadığını söylüyor: “Kişi pratikle ve hatta kopya çekerek bile IQ puanını yükseltebilir, fakat genel olarak baktığımızda IQ testleri iyi bir gösterge olmaya devam ediyor.”
Profesör Dimitri Van der Linden’ın fikri, birçok psikoloji uzmanının fikrini de yansıtıyor. Yedi uzman, Bağımsız teyit platformu Metafact’in “IQ puanları genel zeka için iyi bir gösterge midir?” sorusuna “evet” cevabı vermiştir. IQ puanı, zeka göstergesi olmasının yanı sıra, akademik başarı ve gelir gibi faktörler için iyi bir göstergedir.
IQ testlerine olan genel desteğe rağmen, birçok uzman dikkat edilmesi gerekenleri vurguladı. Bir önemli husus IQ testlerinin tüm zeka türlerini değerlendirmemesidir. Örneğin bu testler yaratıcı, duygusal veya sosyal zekayı dikkate almamaktadırlar.
Cornell Üniversitesi’nde eğitim ve zeka uzmanı Profesör Robert Sternberg’e göre, bu testler hayatımızdaki önemli sorunları çözmede kullandığımız becerilerimizi ölçmezler.
Bu alandaki esas sorun ise “zeka” kavramının bir tanımının olmamasıdır. Farklı yöntemlerle değerlendirilebilecek ve farklı görevlerde başarılı olma yeteneğimiz üzerinde farklı etkileri olabilecek birçok zeka türü bulunmaktadır.
Sonuç:
Pratikle IQ puanını yükseltebilmek mümkündür. Buna rağmen; IQ testi, hafıza ve akıl yürütme gibi bazı zeka türlerinin iyi bir göstergesi olmaya devam ediyor.
Bu makale, “IQ puanınızı pratikle iyileştirebilir misiniz?” sorusunu yanıtlayan 5 uzmanın cevaplarına dayanarak yazılmıştır.
Bu uzman yanıtı, bilgi kontrol platformu Metafact.io ile ortaklaşa yayınlanmıştır.
GAMZE BIÇAKCI
