Bir fitness delisinin egzersiz yapma zorunluluğunun arkasındaki bilim tam olarak nedir? Kelly McGonigal’in The Joy of Movement adlı kitabında, bilimin ve diğer insanların deneyimlerinin hikayelerinin derinliklerine inerek, sadece egzersiz yapmakla kalmayıp, insan olmanın ne anlama geldiğine dair gerçekten şaşırtıcı bazı gerçekleri ortaya çıkarıyor.
McGonigal’in kitabından, egzersizin neden hayatın en keyifli uğraşlarından biri olduğunu gösteren, fiziksel aktivitenin biyokimyanızı nasıl etkilediği ve mutluluğunuza nasıl katkıda bulunduğu hakkında tuhaf ama büyüleyici gerçeklere değiniyor. İşte, sizi daha mutlu edecek 4 garip ve harika egzersiz ve ardındaki bilim. Keyifli okumalar dileriz.
Başkasının Terini Koklamak Modunuzu Yükseltebilir
Havanın pozitif enerjiyle dolu gibi göründüğü bir grup egzersiz seansının veya sıcak bir yoga dersinin büyüsüne hiç hayret ettiniz mi? Bu olgunun arkasında birkaç neden var, ancak bunlardan birinin terle ilgisi var. Normal terden farklı kokan “mutlu ter” diye bir şey var. Bu yeterince çılgınca değilmiş gibi, başka birinin “mutlu” terini koklamak ruh halinizi yükseltebilir.
Başkalarının pis kokularını koklamak kulağa iğrenç gelebilir, ancak o yüksek enerjili egzersiz derslerinde kelimenin tam anlamıyla mutluluk içinde nefes alıyorsunuz. Ve diğer taraftan, grup antrenmanında ne kadar terledikleri konusunda utanan insanlardan biriyseniz, grubu daha neşeli hale getirdiğinize artık yürekten inanabilirsiniz!
Kaslarınızı Kasmak Vücudunuza Umut Pompalar
Kaslar, bir endokrin organ olarak işlev görebilir ve kasıldığında 35’e kadar farklı protein salgılayabilir. Miyokinler olarak bilinen bu proteinler, kas gücünü iyileştirebilir, kan şekerini stabilize edebilir, iltihabı yatıştırabilir ve hatta zihinsel sağlığı iyileştirebilir. Egzersiz miyokinleri, bu tür biyolojik direnci teşvik ettikleri için araştırma makalelerinde “umut molekülleri” olarak adlandırılıyor.
Böyle bir miyokin, irisin olarak bilinir. En çok yağ yakma özellikleriyle ünlü olmasına rağmen, yaşlanma karşıtı ve kanser karşıtı özellikler de dahil olmak üzere birçok başka fayda sağlar.
Ancak irisinin zihinsel sağlık üzerinde de güçlü bir etkisi vardır. Depresyonu hafifletebilecek, motivasyonu artırabilecek ve bilişsel yetenekleri artıran beynin ödül sistemini geliştirir. Her harekette irisin seviyeleri artsa da güçlü bir kardiyo egzersizi kanınızdaki miktarı %35 oranında artırabilir. Bu yüzden bir dahaki sefere kaldırıma çıktığınızda, her adımda kaslarınızın vücudunuzu umutla beslediğini bilin!
Egzersiz Yapmak Beyin Vızıltısına Veya Zevke Neden Olabilir
“Koşucunun zirvesi” olarak da bilinen bu doğal beyin vızıltısı yalnızca koşuculara özgü değildir. Yüksek, orta düzeyde fiziksel aktivite sırasında beynin saldığı üç nörokimyasalın karışımından gelir:
- Motivasyon ve zevkle bağlantılı olan dopamin
- Endorfinler, rahatsızlığı en aza indirmek ve zevki en üst düzeye çıkarmakla ilişkili bir başka iyi hissetme hormonu
- Anksiyeteyi hafifleten, memnuniyet ve ruh halini artıran endokannabinoidler
Endokannabinoidler özellikle ilginçtir. Bu moleküller, kenevirbitkilerinde bulunan kannabinoidlere benzer. Egzersiz sırasında sistemi doldururlar ve beyindeki ruh halini artıran ve dopamini artıran reseptörlerle bağlantı kurarlar. Koşu, endokannabinoidleri hızla artırabilse de düzenli, herhangi bir orta düzeyde fiziksel aktivitenin bu etkiyi üretebileceği düşünülmektedir. Ne kadar çok egzersiz yaparsanız, endokannabinoid reseptörleriniz o kadar hassas hale gelir.
Başka bir deyişle, egzersiz yaptıkça daha zevkli hale gelir!
Belirli Yöntemlerde Hareket Etmek İmajınızı İyileştirir
Nasıl hareket ettiğiniz, kendinizi nasıl gördüğünüzü olumlu yönde değiştirebilir. Benlik imajındaki bu artış, propriosepsiyon veya beyninizin kendi hareketlerini algılama yeteneği sayesinde gerçekleşir. Egzersizde, propriyosepsiyon, benlik saygısını desteklemek için son derece güçlü bir araç olabilir. Örneğin, zarif hareketlerle dans ederseniz, beyniniz sizin güzel ve zarif olduğunuzu algılayacaktır. Ağırlık kaldırdığınız bir antrenmandan sonra, beyniniz güçlü olduğunuzu hissedecektir.
“Güç pozları” kavramından ya da süpermen gibi ayakta durmanın sizi daha güvende hissettirdiğini tespit eden Harvard çalışmasından farklı değil. Bu tür hareketler, olumsuz bir benlik imajıyla mücadele etmenize bile yardımcı olabilir. Kelly McGonigal’in dediği gibi:
“Kafanızda ‘çok yaşlı, çok garip, çok büyük, çok kırık, çok zayıf’ diyen bir ses varsa, hareketten kaynaklanan fiziksel duyumlar zorlayıcı bir karşı sav sağlayabilir. Yeni duyumlar eski anıları ve hikayeleri geride bıraktıkça, kendimiz hakkındaki derin inançlara bile doğrudan, fiziksel deneyimlerle meydan okunabilir.”
Hareket size kendiniz hakkında daha olumlu bir bakış açısı sunduğunda, kendinizi hayatın zorluklarına ve engellerine karşı daha donanımlı bulursunuz. Egzersizin zihinsel faydalarının hayatımın diğer bölümlerine taşındığını her zaman biliyordum, ama nasıl olduğunu anlamadım. Şimdi en azından bir kısmının beynin hareketler ve yetenekler arasında yaptığı pozitif çağrışımlar olduğunu biliyorum.
Son Olarak
Egzersiz yapmanın sizin için iyi olduğunu zaten biliyordunuz, ancak arkasındaki bilime bir göz atmak, egzersizin yalnızca fiziksel sağlığınız için değil, zihinsel sağlığınız için de ne kadar önemli olduğunu anlamanızı sağlıyor. Egzersizin öz bakımın zirvesi olduğunu bile iddia edebilirsiniz.
Kelly McGonigal’in the Joy of Movement’ta ifade ettiği gibi:
“En temel düzeyde, faydalı hareket, beyninizin ve vücudunuzun sizi hayata katılmaya nasıl teşvik ettiğidir. Hareket etmeye istekliysen, kasların sana umut verecek, beyniniz zevki yönetecek ve tüm fizyolojiniz, devam etmek için ihtiyacınız olan enerjiyi, amacı ve cesareti bulmanıza yardımcı olacak şekilde ayarlanacaktır.”
İş başındaki tüm bu biyolojik güçler, insanların hareket etmek için doğduğunun altını çiziyor. Kaslarımız, uzuvlarımız ve beynimiz, hayata olumlu bir bakış, zorluklarla mücadele etme becerisi ve hoş bir küçük vızıltı ile azmimizi ödüllendirmek için birlikte çalışıyorlar!
Feride İrem Yılmaz
Yorumlar 2