Çin şu anda dünyadaki en geniş ve etkileyici yüksek hızlı demiryolu ağlarından birine sahip ve bu konuda hızlanmaya devam ediyor. Bu ağlar ülkenin her bir köşesine ulaştıktan sonra ise Pekin, gözlerini daha da öteye dikecek gibi görünüyor. Alınan bilgilere göre Çin; Çin’den Sibirya’ya, denizin altından geçip Alaska’ya ve oradan da Kanada’nın kayalık zirvelerinden Amerika’ya kadar uzanan 13.000 kilometrelik bir hızlı tren inşa etmek istiyor.
İnşa edildikten sonra Çin, uluslararası hızlı trenlerini ABD’nin her bir köşesine uzatabilir. Böyle bir teklifin bedeli ise 200 milyar dolar oldu. Bu o kadar yüksek bir meblağ ki muhtemelen Jeff Bezos’un beğenileri bile bu fiyata ulaşamadı.
2014 yılında, Beijing Times adlı gazetede ÇİN-RUSYA-AMERİKA-KANADA hatlarına sahip bir tren yolu yapılacağı yazılmıştı. Bu hat, dört ulusun tümüne yayılarak onları bir ticaret ve turizm merkezi yapacaktı. Bering Boğazı boyunca uzanacak bu tünel, Manş Tüneli’nden dört kat daha büyük bir sualtı tüneli olacaktı ve daha yüksek bir teknoloji gerektiriyordu.
O sırada Çinli mühendisler, bu hattın mevcut teknolojiyle mümkün olabileceğini ve hattın başlatılması konusunda Rusya ile zaten görüşmelerde olduklarını iddia ettiler.
Kulağa ne kadar uzak gelse de, bu hat aslında hayata geçirilebilir.
2018’de Çin; bir liman şehri olan Ningbo’dan Zhoushan’a kadar uzanan dünyanın ilk sualtı hızlı treninin yapımını onayladı. Neredeyse tamamen yeni inşa edilmiş olan demiryolunun 77 kilometrelik bir bölümünü kapsayan yeni rotada 16,2 kilometrelik bir su altı bölümü yer alacak. Tren; yüksek hızlarda ilerleyecek manyetik raylara sahip bir Maglev treni olacak. Bu iddialı proje için inşaatlar devam ediyor.
Bu tünel, Manş Tüneli’nden daha küçük olmasına rağmen, içinden geçen bir hızlı trenin eklenmesi inşaata yeni zorluklar getiriyor. Şu ana kadar Çin-Rusya-Kanada-Amerika hattındaki ilerleme hakkında çok az şey biliniyor. Bazıları ise Ningbo-Zhoushan hattının çok daha büyük bir proje için bir tür deneme çalışması olabileceğini öne sürüyor.
Amerika ise bu konuda biraz daha geride kalmış olabilir. 2020’de ABD Hükümeti, Alaska’dan Alberta’ya kadar uzanan ve Amerika ile Kanada’yı birbirine bağlayan 2.570 kilometrelik devasa bir demiryolu hattını onayladı. 22 milyar dolara mal olan hat, şimdiye kadar diğer ülkelerin gerisinde kalan ABD demiryolu ağı için büyük bir sıçrama oldu. Ancak Çin’in hızla genişleyen hızlı tren ağı, ünlü Japon ağları ve bu tür girişimleriyle öne çıkan diğer uluslarla birlikte, demiryolu yenilikleri söz konusu olduğunda Amerika biraz daha geri planda kalıyor.
Söz konusu hat ne kadar etkileyici olsa da şimdilik askıya alınmış gibi görünüyor. Eleştirmenler, uçuş ve kargo gemilerinin ticaret için daha ucuz bir seçenek olduğunu belirterek, teklifin ekonomik açıdan gereksiz olduğunu söylüyorlar. Haklı olsalar da olmasalar da, dünya süper güçleri arasındaki gerilimler, dünya tarihinin en pahalı ve en büyük projesi olacak böyle bir işbirliğinin boş bir hayalden biraz daha fazlası olabileceği anlamına geliyor.
Eylül Ustaoğlu
