Uzay araçları hakkında düşündüğünüzde “ufacık, minicik” gibi sıfatlar, muhtemelen aklınıza gelen ilk kelimeler değildir. Fakat, 2021 yılı itibariyle tarihte uzaya fırlatılmış en büyük roket, yaklaşık 111 metre uzunluğunda olan Saturn V isimli rokettir. Bu uzunluk bir futbol sahasından biraz daha fazladır.
Bu yılın başlarında SpaceX’in ürettiği Starship isimli uzay aracı ise 120 metrelik uzunluğuyla şu ana kadar üretilen en uzun roket olmasına rağmen henüz uzaya fırlatılmamıştır.
Bunu, insanların geleceğe dair umutlarıyla karşılaştırdığınızda, durumun ne kadar içler acısı olduğunu fark edebilirsiniz.
Eğer Star Trek’in ütopik geleceğine inanıyorsanız, 2200’lerin ortalarında Satürn V’in yedi katı uzunluğundaki gemilerde dolaşacağız. Peki şu anda içinde bulunduğumuz durumdan Star Trek’in ütopik geleceğine nasıl ulaşacağız?
Belki de bu sorunun cevabına Çin sahiptir. Çin Ulusal Doğa Bilimleri Vakfı’na sunulan bir araştırma önerisi, uzunluğu bir kilometreyi geçen büyük uzay gemilerinin nasıl yapılabileceğine dair araştırmalar için yeterli fona sahip.
Bu proje, “Gelecekte; uzay araştırmalarında, evrenin gizemlerini keşfetmekte ve yörüngede uzun süreli yaşamakta kullanılabilecek çok önemli bir stratejik uzay ekipmanı” olarak nitelendirilmektedir. Dünyadaki en uzun insan yapımı bina olan Burc Halife ile karşılaştırıldığında sadece 828 metre uzunluğa sahip olan bina, bu roketin yanında boyut açısından bir bebek gibi kalmaktadır.
Bu projeyi “tamamıyla gerçekleştirilebilir” şeklinde tanımlayan, havacılık mühendisliği profesörü ve eski NASA baş teknoloji uzmanı Mason Peck, bu proje hakkında “oldukça uygulanabilir.” ifadelerini kullandı.
LiveScience adlı internet sitesine verdiği röportajda “Buradaki sorunları üstesinden gelinemeyecek engeller olarak değil, ölçekle ilgili problemler olarak tanımlayabilirim.” İfadelerini kullanan Peck, “Bu problemlerin en büyüğü, büyük ihtimalle maliyet olacaktır.” şeklinde sözlerine ekleme yaptı.
Kabul edlildiği takdirde projeye ayrılacak bütçe yaklaşık 15 milyon yuan yani yaklaşık 2.3 milyon dolar olacak. Bu miktar projenin boyutu ve kapsamı göz önüne alındığında fazla bir miktar değil. Konuya açıklık getirmesi için şöyle bir örnek verilebilir.
En geniş noktasında sadece 110 metre uzunluğunda olan Uluslararası Uzay Ajansı bu tutarın yaklaşık 50.000 katına mal oldu.
LiveScience’a konuşan bir başka havacılık mühendisi Micheal Lembeck ise bu proje hakkında “Tekneloji seviyemiz göz önüne alındığında; gerçeklikten uzak, yapılamaz, düşünülmesi komik, fantastik.” açıklamasını yaptı.
Ardından sözlerine şöyle devam etti “Uzay istasyonu yıllık 3 milyar dolara mal olan bir girişimdir. Bunu daha büyük tesisler için çarparsanız, kısa sürede oldukça büyük, pahalı bir girişim haline gelir.”
Diğer yandan ISS (Uluslararası Uzay İstasyonu) 30 yıl önce inşa edildi. “3D yazıcılar gibi yeni teknolojiler bu maliyeti azaltmaya yardımcı olabilir ve gerçekten iyimser olanlar için çok daha cazip bir seçenek var o da aydan kaynak toplamak. (bu planın çalışması için doğal olarak bir iki tane ay kolonosi gerekli, bu da bu planı uzun vadede gerçekleştirilebilecek bir plan haline getirmekte.)” diyerek Peck sözlerini sonlandırdı.
Ancak, bazı zorluklar kolayca karşılanacak türden değillerdir. Bir kilometre uzunluğundaki bir uzay aracı zorlu bir dengeleme eylemlerine sahip olabilir. Mesela, Dünya yüzeyinden çok fazla yüksekte olmak herhangi bir yolcunun tehlikeli seviyede radyasyon b⊗mbardımanına maruz kalma riskini taşımaktadır.
Ya da çok alçak seviyede atmosferdeki sürtünme kuvveti gemiyi yörünge dışına fırlatabilir. Ayrıca, geminin ne için kullanıldığına bağlı olarak, devam eden bakım ücretleri büyüyebilir, bu da projeyi gerçekleştirilemez hale getirebilir.
“Buradaki çabanın seviyesi istenilen sonuçlarla kıyaslandığında oldukça az.” Şeklinde açıklama yapan Lembeck, bu kadar küçük bir bütçeyle amaçlanan şeyin, sadece böyle bir çabanın en erken aşamalarını keşfetmek için yapılabilecek küçük bir akademik çalışma olduğunu belirtti.
Proje devam ederse, projeye sağlanan finansman 5 yıl boyunca devam edecek. Ne yazık ki proje başarılı olsa bile bu bin metrelik uzay gemilerini gökyüzünde görmemizin ne kadar süreceğini söylemek mümkün değil. Kim bilir belki de 2245 yılına kadar beklememiz gerekiyordur.
Metin YILDIZ
