Kaliforniyalı genç siyah ayılarda (Urus Americanus) gizemli bir biyolojik hastalık, onları evcil bir köpek gibi davranmalarına sebep oluyor. Bu sayede insanlarla vahşi bir şekilden ziyade dostça iletişim kurabiliyorlar. Evet kulağa çok sevimli gelse de bu durum ayıların vahşi doğada hayatta kalma şansını oldukça azaltıyor. Ortalama 1 yaşında olan ayılar, bir tür enfeksiyoz ensefalitten (vırusler, bakteriler, mantarlar ve parazitlerin neden olabileceği beyin dokusunun iltihaplanması) mustarip gibi görünüyorlar.
Ancak veteriner hekimler bu problemin neyden kaynaklı olduğundan ve popülasyon arasında ne kadar hızlı yayıldığından tam olarak emin değiller. Semptomlar arasında belirgin bir baş eğme, uyuşuk hareketler, kas titremeleri, nöbetler, daire çizerek yürümek ve ciddi derece zayıflığın yanı sıra insanlara karşı şaşırtıcı bir yakınlıkları bulunuyor. Enfekte ayıların kurtarılmasında rol oynayan BEAR League’in (Bear Education Aversion Response) yönetici direktörü Ann Bryant, “Enfekte ayılar, insanlara barışçıl, arkadaş canlısı ve saldırgan olmayan bir şekilde yaklaştıkları için dikkatimizi çekiyor.” dedi. “Davranışları bir ayıya değil, köpeğe benziyor.”
Kaliforniya Balık ve Yaban Hayatı Departmanı’na (CDFW) göre, son bir yıl içinde dört ayıda bu hastalık tespit edilmiş. Bu durum, ilk kez 2014’te tespit edildiğinden bu yana en yüksek vaka sayısı olarak rapor edildi. CDFW’ye göre Kaliforniya’daki siyah ayı nüfusu 1982’de 10.000 ila 15.000 ayıdan bugün 30.000 ila 40.000 ayıya yükseldi. Bu artışa dayanarak yetkililer bu hastalığın, popülasyon da ki yayılımının ciddi olmadığını düşünüyor.
Korkusuz Gençler
Ensefalit vakaları nadir olsa da semptomlar enfekte ayıları tespit etmeyi oldukça kolaylaştırdı. Bryant, “Şahsen kurtardığım ilk ayıya, Mart 2018’de ensefalit teşhisi kondu.” dedi. “Bir okulda sınıflardan birine girdi ve çocukların arasına oturup, evcil bir köpek gibi davrandı.” 2019’da enfekte olmuş başka bir ayı, bir kayakçının kameralarına yakalandı. Genç adam onunla oynadıktan ve ona sandviç yedirdikten sonra ayı tespit edildi ve güvenli bir yere alındı. Fakat arkadaşça davranışlar, insanlar ve ayıların bir arada bulunmasının güvenli olduğu anlamına gelmez.
Bryant, “Evcil gibi davranıp insanlara yaklaşan ayılar kolayca ortaya bir tehlike çıkarabilir.” dedi. “İnsanların bu ayıları doğalarından ayırıp, evcilleştirmeye çalışmasından da rahatsız olurum.” Bryant, böyle bir şey yapmak yerine, ensefalit semptomları gösteren ayılar görüldüğünde, CDFW’ye bildirilmesi gerektiğini.” söyledi. Bu iki özel ayı şu anda beyin iltihabını kontrol altında tutmak için sürekli tıbbi bakım almaları gerek kurtarma merkezlerinde yaşıyorlar, ancak diğer ayıların çoğu o kadar şanslı değil. Amerika’da yayımlanan günlük bir gazeteye (the Sacramento Bee) göre şubat ayında, bir arazide park haline bulunan kamyonun arkasında yatarken keşfedilen enfekte ayı, büyük ölçüde zayıf ve pire kaplıydı. Kötü fiziksel durumu nedeniyle ayıya ötenazi uygulandı. Maalesef bu durum, kendilerine bakamayan ve anneleri tarafından terkedilen pek çok enfekte ayının başına geldi.
Artışta mı?
CDFW’nin haberine göre, Nevada Vahşi Yaşam Departmanı’na (NDOW) bağlı veteriner hekimler, ensefalitleri ilk olarak 2014 yılında Kaliforniya sınırındaki Tahoe Gölü çevresindeki ayılarda keşfetti. O zamandan beri CDFW, Kaliforniya’da sekiz vaka raporladı. Fakat gerçek sayı daha yüksek olabilir. Teyit edilen vakaların çoğu, son bir yıl içinde rapor edildi. Yine de bu durum vaka sayılarında artış olduğu anlamına gelmez.
Bryant, “Benim görüşüm vaka sayılarında artış olmadığı yönünde. Ayrıca nihayetinde artık daha fazla çalışma yapılıyor, bu durumun daha çok farkındayız.” dedi. Bryant ayrıca bu enfeksıyonun, ayılar arasında bulaşıcı olmadığını söyledi. Bu, nüfusun geri kalanı için umut verici, fakat araştırmacılar bu enfeksıyona neyin sebep olduğu konusunda hala emin değiller. Bryant, “Ayılarımıza yönelik bu tehdidin en kötü yanı, buna neyin neden olduğunu kesin olarak bilmememizdir” dedi. “Bilinmezlik, rahatsız edicidir.”
Kaynağı Bilinmiyor
Enfekte ayılar CDFW’nin Vahşi Yaşam Araştırma Laboratuvarı’na götürülür ve burada tedavi edilebilirler veya daha büyük olasılıkla kötü fiziksel durumları nedeniyle ötenazi yapılabilirler. CDFW’nin Vahşi Yaşam Araştırma Laboratuvarı’nın uzman yaban hayatı veterineri Brandon Munk’ın verdiği röportajda, “Ölen veya ötenazi yapılan ayılarda, ölüm nedenini belirlemek için otopsi yapılır.” dedi. “Dokuların değerlendirilmesi, bir hayvanın ensefalit olup olmadığını doğrulayabilir.”
Veterinerler hastalığı kolayca tanımlayabilse de ensefalit nedenini belirlemekte hala zorlanıyorlar. Munk, “Semptomlara neden olan şey muhtemelen beyin iltihabıdır” dedi. “Bunun ötesinde bir durum varsa, buna sebep olabilecek bir mekanizma bilmiyoruz.” Ensefalit nedeni olarak potansiyel patojenler tanımlanmıştır, ancak şimdiye kadar hiçbiri doğrulanmadı.
Munk, “Siyah ayılardan beş yeni virüs tespit ettik ve bunların bazıları ensefalitlerin olası nedenleri olarak daha da takip ediliyor.” dedi. “Protozoan parazitinin neden olup olmadığını daha fazla değerlendirmek için bir araştırma laboratuvarıyla da çalışıyoruz.” Bununla birlikte, ensefalitten sorumlu birden fazla patojen olmasının da mümkün olduğunu belirten Munk, şöyle devam etti, “Ensefalitten sorumlu birden fazla patojen vardır.” Belki bir gün evi, işi, aileyi bırakmış; Kaliforniya ormanlarında gezerken size fırlatmanız için ağzında bir sopayla gelen ayı görürseniz, CDFW’ye bildirmeyi unutmayın!
Çeviren: Mustafa Kemal KARABULUT
Bunlar da ilginizi çekebilir
Dünyanın En Büyük Işıldayan Köpekbalığı Türleri Bulundu
6 Bacak, 2 Kuyrukla Doğan Köpek Yavrusu, ‘Mucize’ Olarak Adlandırıldı
