2021 itibariyle Çin, yaklaşık 40.500 kilometrelik yüksek hızlı demiryolu hattı ile dünyanın açık ara en hızlı tren ağına sahip. Hemen arkasından en hızlı tren hattı ile İspanya ve Japonya izledi. Her iki ülke de 3.000 kilometreden fazla hızlı demiryolu ağına sahip. Türkiye yüksek hızlı tren hattı sıralamasında 7.sırada yer alıyor. Listede ilk 10’a giremeyen ABD 11. sırada olup 12. sırada ise Suudi Arabistan var.
İşte, ülkelere göre 2021’de dünya çapında faaliyette olan yüksek hızlı demiryolu hatlarının uzunluğu kilometre cinsinden:
1- Çin 40.474km
Çin’in yüksek hızlı demiryolu ağı, dünyadaki en uzun demiryolu ağıdır. Aralık 2018 itibariyle, ülkenin 33 il düzeyindeki idari bölümünün 29’unu kapsıyor ve toplam uzunluğu 40.500 kilometre ve ticari hizmette dünyanın yüksek hızlı tren yollarının yaklaşık üçte ikisini oluşturuyor.
2- İspanya 3.661km
İspanya, 3.600 km’den fazla yüksek hızlı demiryolu hattı ile dünyanın en büyük ikinci yüksek hızlı demiryolu ağına sahiptir.
Renfe, İspanya’daki trenlerin ana operatörüdür. Renfe ayrıca İspanya’da bölgesel trenler, Trenhotel hizmeti ve banliyö Cercanías hizmetleri gibi çeşitli diğer tren hizmetlerini de işletmektedir.
(Trenhotel: Renfe tarafından geliştirilen Talgo yatırılabilen tren teknolojisini ve yataklı vagonları kullanan, uzun mesafeli, yüksek kaliteli bir gece tren hizmetidir.)
(Cercanías Madrid, İspanya’nın başkenti Madrid’e hizmet veren bir banliyö demiryolu ağıdır.)
3- Japonya 3.081km
İlk yüksek hızlı raylı sistem 1964 yılında Japonya’da faaliyete geçti ve Shinkansen veya “hızlı tren” olarak biliniyor. Bugün Japonya, üç ana ada boyunca uzanan ve geliştirilmekte olan üç hat ile 22 büyük şehrine hizmet veren dokuz yüksek hızlı demiryolu hattı ağına sahiptir.
Sadece hafta içi günde 420.000’den fazla yolcu taşıyan, dünyanın en yoğun yüksek hızlı demiryolu hizmetidir. Trenleri saatte 320 km’ye (200 mil/sa) kadar çıkabiliyor ve demiryolu, 50 yılı aşkın bir süredir faaliyette bulunuyor. Ayrıca Shinkansen, kazalar nedeniyle hiçbir yolcu ölümü veya yaralanması yaşanmamasıyla övünüyor.
4- Fransa: 2.735km
Yüksek hızlı tren hattı ile süregelen bir sonraki ülke Fransa.
İlk Fransız yüksek hızlı tren hattı 1981’de Paris ve Lyon banliyöleri arasında açıldı. LGV Sud-Est o zamanlar Avrupa’daki tek yüksek hızlı demiryolu hattıydı. Haziran 2021 itibariyle, Fransız yüksek hızlı demiryolu ağı 2.735 km’lik Lignes à grande vitesse (LGV)’den oluşmaktadır.
LGV Sud-Est Fransa Paris ve Lyon bölgelerini birbirine bağlayan hatta bulunan bir yüksek hızlı trendir. Fransa’nın ilk yüksek hızlı demiryolu hattı ve ilk trenidir.
5- Almanya: 1.571km
Almayna, Yüksek hızlı tren hattı ile 5. sırada yer alıyor. Almanya’daki ilk yüksek hızlı demiryolunun inşaatı, Fransız LGV’lerinden kısa bir süre sonra başladı. Ancak, bu yarışmada Almanya önemli gecikmeler yaşadı. Bu nedenle Alman Şehirlerarası Ekspres (ICE) trenleri, TGV ağının kurulmasından on yıl sonra konuşlandırıldı.
6- Finlandiya: 1.120km
Finlandiya’da yüksek hızlı demiryolu ağının bazı bölümleri 200 km/sa hıza ulaşabilmektedir. Finlandiya ulusal demiryolu şirketi VR, yatırılabilen Alstom Pendolino trenlerini işletiyor.
7- Türkiye: 1.052km
Türkiye Devlet Demiryolları (TCDD) 2003 yılında yüksek hızlı tren hatları inşa etmeye başladı. TCDD, yüksek hızlı hizmetini şu anda Ankara-İstanbul hızlı treni ve Ankara-Konya hızlı treni olmak üzere iki hatta çalışan Yüksek Hızlı Tren (YHT) olarak markalaştırdı.
13 Mart 2009’da Ankara-İstanbul yüksek hızlı demiryolunun ilk etabı Ankara- Eskişehir arasında hizmete girdi. 25 Temmuz 2014 tarihinde Ankara-İstanbul hızlı tren seferleri İstanbul’un Anadolu yakasındaki Pendik tren istasyonuna [ve 13 Mart 2019’da İstanbul’un Avrupa yakasındaki Halkalı tren istasyonuna ulaşmaya başlamıştır. İstanbul Boğazı’nın altından Marmaray demiryolu tünelinden geçiyor.
23 Ağustos 2011’de Ankara-Konya hızlı tren hattındaki YHT seferleri açıldı.
Türkiye’de yüksek hızlı demiryolu, halen yapım aşamasında veya planlama aşamasında olan yeni hatlarla gelişmektedir. 2023 yılına kadar Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, Türkiye’nin yüksek hızlı raylı sisteminin 10.000 kilometreye çıkmasını bekliyor.
8- İtalya: 921km
İtalya’daki yüksek hızlı tren, ülkenin büyük şehirlerinin çoğunu birbirine bağlayan iki hattan oluşur. İlk hat, Milano, Bologna, Floransa, Roma ve Napoli üzerinden Torino’yu Salerno’ya bağlar.
İkinci hat, Torino’dan Venedik’e Milano üzerinden çalışır. Trenler, 300 km/sa (190 mph) maksimum hızda çalıştırılır.
9- Güney Kore: 873km
Güney Kore’de yüksek hızlı demiryolu hizmeti, 1992 yılında Seul’den Busan’a yüksek hızlı bir hattın inşasıyla başladı. Ayrıca, Güney Kore Japonya’nın Shinkansen’inden ilham aldı. İlk ticari yüksek hızlı tren hizmeti 1 Nisan 2004’te başlatıldı.
Şu anda Güney Kore iki yüksek hızlı demiryolu operatörüne ev sahipliği yapıyor: Korea Train eXpress (KTX) ve Super Rapid Train (SRT).
10- İsveç: 860km
İsveç’te birçok tren saatte 200 km hızla hareket eder. Şu anda bu hıza ulaşan tren çeşitleri arasında uzun mesafeler için X2 devirmeli trenler, Regina geniş gövdeli trenler, X40 çift katlı bölgesel trenler, Arlanda Airport Express X3, MTRX trenleri, flixtrains ve Stadler KISS’ten ilham alan çift katlı trenler yer alıyor.
Bölgesel trenler Gecikme durumunda hem X2 hem de X3’ün 205 km/s’de çalışmasına izin verildiğinden, teknik olarak yüksek hızlı trenler olarak kabul edilebilirler. X2, Stockholm dahil İsveç’teki birçok şehir hattında çalışır. Göteborg ve Malmö, Arlanda Ekspres trenleri, Stockholm ve Stockholm -Arlanda Havalimanı’nı birbirine bağlar.
