Bir kafadanbacaklının yeni zeka testi, biz insanlara hayvan zekasını küçümsemememiz gerektiğini göstermektedir. Mürekkep balığı, marshmallow testinin (Zevki Erteleme Testinin) yeni bir versiyonuna tabi tutuldu.
Sonuç, küçük tuhaf beyinlerinde bildiğimizden daha fazla şey olduğunu gösteriyor.
Araştırmacılara göre, mürekkep balıklarının öğrenme ve uyum sağlama yeteneklerinin, deniz dünyası içinde yaşadıkları kıyasıya avla ya da avlan mücadelelerinin avantajı olarak evrimleşebilecektir.
Marshmallow testi veya Stanford marshmallow deneyi oldukça basittir. Bir odaya çocukla birlikte marshmallow getirilir. Çocuk 15 dakika boyunca marshmallow yemeyi başaramazsa, ikinci marshmallowu alıp, ikisini yemesi istenilir.
Bu deney, haz geciktirme yeteneğini, gelecek planlama gibi bilişsel yeteneklerini göstermekle birlikte, başlangıçta insan zihninin nasıl geliştiği hakkında daha iyi bir sonuç almayı; özellikle de bir insanın kaç yaşında hazzını erteleyecek kadar akıllı olabileceğini incelemek için yapılmaktadır.
Çok basit olduğu için hayvanlar için de yapılabilir.
Elbette bir hayvana, beklediği takdirde daha iyi bir ödül alacaklarını söyleyemezsiniz. Ancak önündeki yemeği hemen yemediklerinde daha iyi yiyeceklerin verileceğini anlamaları için onları eğitebilirsiniz.
Bazı maymungiller, tutarsız da olsa, köpeklerle birlikte hazzı erteleyebilmektedirler. Kargagiller de marshmallow testini geçmiştir. Aynı zamanda mürekkep balığı da geçen yıl marshmallow testinin bir versiyonunu geçti.
Bilim insanları;
Sıradan mürekkep balıklarına (Sepia officinalis), sabahları sevdikleri yiyecek olan yengeci bir defaya mahsus olarak vermeyip akşam yemeklerinde daha çok sevdiği yiyecek olan karidesi vereceklerini öğrettiler.
Cambridge Üniversitesi’nden davranışsal ekolojist olan Alexandra Schnell’in liderliğindeki bir araştırma ekibinin yeni bir makalelerinde, avın bulunmasına yanıt olarak yiyecek arama davranışındaki bu değişikliğin kendi kendini kontrol etme becerisi tarafından yönetilip yönetilmediğini belirlemek zor olduğunu belirttiler. Bu yüzden altı sıradan mürekkep balığı için başka bir test hazırladılar.
Mürekkep balığını görebilmeleri için şeffaf kapıları olan iki kapalı odaya özel bir tanka yerleştirdiler. Odaların içerisinde yiyecekler vardı. Birinde daha az tercih edilen bir parça çiğ kral karidesi, diğerinde ise çok daha cezbedici olan canlı çim karidesi. Kapıların üzerinde mürekkep balığının tanımak üzere eğitildiği semboller de vardı.
Daire, kapının hemen açılacağı anlamına geliyordu. Üçgen, kapının 10 ila 130 saniye arasındaki bir zaman aralığından sonra açılacağı anlamına geliyordu. Kare ise sadece kontrol durumunda kullanılan, kapının süresiz olarak kapalı olduğu anlamına geliyordu.
Test koşulu olarak, karides açık kapının arkasına yerleştirilirken, canlı karidese gecikmeden sonra erişebilirdi. Mürekkep balığı eğer karides için giderse, karides hemen çıkarılırdı. Bu arada, kontrol grubunda, karides, açılmayan kare sembollü kapının arkasında erişilemez durumundaydı.
Araştırmacılar, test koşulundaki tüm mürekkep balıklarının tercih ettikleri yiyecekleri olan canlı karidesi beklemeye karar verdiklerini, fakat erişemedikleri kontrol grubunda bunu yapma zahmetine girmediklerini keşfettiler.
Schnell, “Bu çalışmadaki mürekkep balıklarının tümü, 50-130 saniyeye kadar daha iyi bir ödülü ve tolere edilen gecikmeleri beklemeyi başardı; bu, şempanzeler, kargalar ve papağanlar gibi büyük beyinli omurgalılarda gördüklerimizle karşılaştırılabilir.” dedi.
Deneyin bir diğer kısmı;
Altı mürekkep balığının öğrenmede ne kadar iyi olduğunu test etmekti. Bir gri ve bir beyaz kare olmak üzere iki farklı görsel ipucu gösterildi. Birine yaklaştıklarında diğeri tanktan çıkarılacaktı; doğru seçimi yaparlarsa, yiyecekle ödüllendirileceklerdi.
Bir kareyi bir ödülle ilişkilendirmeyi öğrendikten sonra araştırmacılar ipuçlarını değiştirip diğer kareyi ödül işareti haline getirdiler.
İlginç bir şekilde, bu değişime en hızlı şekilde uyum sağlamayı öğrenen mürekkep balığı aynı şekilde karides ödülünü de uzun süre bekleyen mürekkep balıklarıydı.
Görünüşe göre mürekkep balığı kendi kendini kontrol edebiliyor evet ama net olmayan şey nedeniydi.
Papağanlar, maymungiller ve kargalar gibi türlerde; gecikmiş haz, araç kullanımı ile (önceden planlama gerektirdiği için), bariz nedenlerden dolayı yiyecek saklama, sosyal yeterlilik ile (toplum yanlısı davranışları – herkesin emin olduğu yiyecek – sosyal türlere yarar sağlamadığı için) gibi birçok faktörlerle ilişkilendirilmiştir. Mürekkep balığı bildiğimiz kadarıyla araç kullanamaz, yiyecekleri önbelleğe almaz, özellikle de sosyal bir canlı değillerdir.
Araştırmacılar, bu hazzı erteleme yeteneğinin mürekkep balıklarının yiyeceklerini arama yöntemiyle bir ilgisi olabileceğini düşünüyor. “Mürekkep balığı, zamanın çoğunu kamufle olarak, oturarak ve bekleyerek, kısa süreli yiyecek arama süresiyle noktalıyor.” dedi.
“Yiyecek aradıklarında kamuflajı bırakırlar, bu yüzden okyanusta onları yemek isteyen her avcıya maruz kalırlar.
Gecikmiş tatminin bir yan ürünü olarak evrimleşmiş olabileceği, böylece mürekkepbalığının daha iyi yiyecek kalitesini seçmeyi bekleyerek yiyecek aramayı en uygun hale getirebileceğini düşünüyoruz.”
Bu çok farklı türlerin farklı yaşam tarzlarının nasıl benzer davranışlar ve zihinsel becerilerle sonuçlanabileceğini gösteren büyüleyici bir örnektir. Ekip, ilerdeki araştırmalarının mürekkep balıklarını gerçekte gelecek için planlama yapıp yapamayacağını belirlemek için çalışmaları olacağını belirtti.
Ekibin araştırması, Proceedings of the Royal Society B’de yayınlanmıştır.
Fatime ABİK
Bunlar da ilginizi çekebilir
Dünyanın En Büyük Işıldayan Köpekbalığı Türleri Bulundu
Beta Balığı Soru ve Cevapları | Beta Balıkları Hakkında Her Şey
