En sevdiğiniz şarkıyı dinlerken muhtemelen fark etmiyorsunuz fakat müzik insan beyni üzerinde inanılmaz derecede güçlü bir etkiye sahip. Şarkı söylemenin, bir enstrüman çaImanın ve ya müzik dinlemenin beyinde konuşma alanını, hareketi, bilinci, hafıza ve duygu alanını yöneten sayısız alanı ( çoğu zaman aynı anda) aktive ettiği gösterilmiştir.
Ayrıca araştırma sonuçları müziğin beyindeki gri madde oranını fiziksel olarak artırabileceğini, bunun da beynin kendini onarmasında yardım edebileceğini göstermiştir.
Beynin normal fonksiyonlarını göstermediği durumlarda müziğin beyne olan etkisi daha da merak uyandıran bir durum olmuştur. Örneğin; araştırmalar Alzheimer hastaları için müziğin bir tepkiyi tetikleyebileceğini ya da hastaların k∂ybettikleri anıları hatırlamasında yardımcı olabileceği gösterilmiştir. Daha da fazlası beyin h∂sarı geçirmiş ve konuşma yeteneğini k∂ybetmiş insanların müziğe eşlik edebildiği gözlemlenmiştir.
Araştırmacılar, müziğin beyin üzerindeki güçlü etkisi göze alındığında feIç, Parkinson ve ya beyin h∂sarı gibi bir çok nörolojik durumun müzikle tedavi edilip edilemeyeceğini araştırıyorlar. Bununla ilgili son zamanlarda yapılan bir araştırma nörolojik müzik tedavisidir.
Nörolojik müzik tedavisini, hastaların semptomlarını yönetmelerine ve günlük yaşamlarında daha iyi işlev görmelerine yardımcı olmayı amaçladığı için fizyoterapi ve konuşma terapisine benzetebiliriz.
Terapi seanslarında hastaların işlevsel becerilerini yeniden kazanabilmesi amacıyla müzikal ve ya ritmik egzersizler kullanılır. Örneğin bir tr∂vma ya da k∂z∂dan sonra yürümeyi yeniden öğrenen hastalar müziğin ritmiyle yeniden yürüyebilirler.
Konuşma, Yürüme, Düşünme
Müzik terapisi bu güne kadar feIçten kurtulanların konuşmalarını düzeltmelerinde, yürümelerini iyileştirmede, ve fiziksel hareket gelişiminde diğer standart tedavilere göre umut vaat eden bir çalışma olmuştur.
Araştırmacılar müzik terapisinin, Parkinson hastalığı ve diğer hareket bοzuklukluklarında kullanılabilirliğini araştırmıştır. Bu alandaki çoğu çalışma beynin bir vuruşla bilinçsizce senkronize olma yeteneğini kullanan ritmik alıştırma egzersizleri adı verilen bir teknik kullanmıştır.
Müzik terapisi diğer terapilerle kıyaslandığında; nörolojik müzik tepkisinin Parkinson hastalarında yürümeyi iyileştirdiği ve donma anlarını (geçici, istemsiz hareket edememe) azalttığı bildirilmiştir.
Çalışmalar, müzik terapisinin tr∂vmatik beyin h∂sarı geçirmiş ve ya Hushington hastalığı (Erken y∂şlanma hastalığı ya da progeria) olan bireylerde bilişsel sorunları tedavi edip edemeyeceği sorusuna yanıt aramıştır.
Bu tedavide müzik terapisi beynin h∂sar görmüş olabilecek alanlarını (örneğin prefrontal korteks: beynin planlama, karar verme, problem çözme durumlarından sorumlu alanı ) uyarmaya odaklanır.
Bu, hastanın birlikte çaIdıkları müzikte bir değişiklik duyduğunda (temponun daha hızlı ve daha yavaş olması gibi) iki müzik aleti arasında geçiş yapması gibi bir isteği içerebilir.
Bir araştırma çalışması, bu tür aktivitelerin tr∂vmatik beyin h∂sarı olan hastalarda konsantrasyonu ve dikkati geliştirdiğini, bu durumun hastaların duygu durum bοzukluklarının, kaygı bοzukluklarının, anksiyete ve depresyon için iyileşmede olumlu bir etki yarattığını göstermiştir.
Beyin ve Müzik
Nörolojik müzik tedavisinin işe y∂rama nedeninin, müziğin beynin bir çok farklı bölümünü aynı anda aktive edip stimüle edebilmesi olduğunu düşündürmektedir. Nörolojik rahatsızlıkları olan hastalarda soruna neden olan şey beynin bir alanının zarar görmesinden ziyade beyin bağlantılarındaki problemlerden kaynaklanır.
Araştırmalar müziğin beyinde benzersiz şekilde yeni bağlantılar oluşturabileceğini kanıtlıyor. Müzik dinlemek aynı zamanda nöron onarımını, sesli kitap dinlemek gibi diğer aktivitelerden daha iyi geliştirir. Bu da beynin daha iyi çalıştığını ve yeni bağlantılar kurduğu anlamına gelebilir.
Müziğin beyinde uzun süreli etkileri olduğuna inanılıyor. Öyle ki bir müzisyenin beyninin diğer insanlardan daha fazla bağlantıya sahip olması müziğin zamanla h∂sarlı bağlantıları onarabileceğini düşündürüyor. Bu durumda nörolojik rahatsızlıkları olan bireyler için önemli bir durum teşkil ediyor.
Müzik tedavisinin diğer tedavilere göre daha başarılı olmasının nedeni beyinde bir çok alanı aynı anda aktive ediyor olması olabilir. Pek çok nörolojik durumun beyindeki nörolojik bağlantıları etkilediği ele alındığında; müziğin birden çok alanı aktifleştirme yeteneği, bu hastaların belirli semptomların üstesinden gelmesine yardımcı olabilir.
Nörolojik müzik tedavisinin sağlık bilimlerinde yaygın olarak kullanılmasından önce daha fazla araştırma yapılması gerekse bile çalışmaların erken sonuçları bu terapinin ne kadar umut verici olduğunu gösteriyor. Demans ve Alzheimer gibi y∂şa bağlı hastalıkları olan insanlara yardım etmek için kullanılıp kullanılamayacağını görmek için de araştırmalar devam etmektedir.
Sümeyye Yılmaz
