Dünyadaki en hızlı hayvanın hangisi olduğunu kime sorarsanız sorun muhtemelen çita diyecektir. Ama kedigillere bu kadar odaklanmak, çitadan üç kat belki de daha hızlı giden diğer türlerin üzerinden ilgiyi çalıyor. Peki, kim bu hayvanlar aleminin gözden kaçmış hızlıları ?
Açık olmak gerekirse, çita (Acinonyx jubatus) inkar edilemez derecede hızlıdır ve karadaki en hızlı hayvan olduğu doğrudur. 64 mil/saat (103 km/s) olarak belgelenmiş en yüksek hızları ile çita, dünyanın en hızlı kara hayvanı unvanını almak için yarış atları gibi diğer hızlı hayvanları kolayca geride bırakır.
Smithsonian Ulusal Hayvanat Bahçesi ve Koruma Biyolojisi Enstitüsü’nün bazı tahminlerine göre, en yüksek hızları yaklaşık 70 mil/saat (113 km/s) ‘ tir .
Londra’daki Royal Veterinary College’da evrimsel biyomekanik profesörü olan John Hutchinson, bacak uzunluğu, kas boyutu ve uzun bir adım kombinasyonunun, çitaya, karada koşmak için ideal bir vücut sağladığını söyledi. Ayrıca, balinalardan sineklere, 474 kara ve deniz türüne dayanan bir 2017 modeli, hızın boyutla yakından ilişkili olduğunu gösterdi.
Optimum seviyeye ulaşana kadar hız, boyutla birlikte artar. Daha büyük hayvanlar daha yavaştır çünkü hızlanmak için daha fazla enerjiye ihtiyaç duyarlar. Hutchinson, bir çitanın, hız için en uygun orta boyuta sahip olduğunu belirtti.
Şu var ki, çitalar, sadece kısa mesafelerde karada en hızlı hayvanlardır. Bunun nedeni, uzun mesafeler için yüksek hızlarda av peşinde koşmamalarıdır. Nature dergisinde, 2013 yılındaki bir araştırmaya göre, çitaların avlanma stratejileri daha çok hızlanmak ve hızlı manevra yapmakla ilgilidir.
Hutchinson: “Çitalar, çoğu kedi gibi, av peşinde koşmaz.” Başka hiçbir kara türü 70 mil / saat, hatta 64 mil / saat hıza ulaşamaz, ancak, “Built for Speed: A Year in the Life of Pronghorn (Harvard University Press, 2003) kitabına göre, Pronghorn antilopu’nun (Antilocapra americana) saatte 60 mil (97 km/s) hıza ulaştığı ve bunu saatte 45 mil (72 km/s) hızı sürdürebildiği tahmin edilmektedir.
Deniz ve kuş hayvanlarını da dahil ettiğimizde rekabet gerçekten kızışıyor. Guinness Dünya Rekorları‘na göre, Bayağı Doğanları’nın (Falco peregrinus) dalış hızı 200 mil/saat (322 km/s) üzerinde kaydedildi. Gerçekte, bilim insanları bu kadar yüksek bir hızı resmi olarak belgelememiş olsalar da, bu kuşlar 350 mil/saat (563 km/s) hızla dalabilirler.
Hutchinson: “Oldukça fazla kuş türü çitalardan daha hızlı gidebilir.” Ulusal Aubudon Topluluğuna göre, Ebabil kuşlarının (Apus apus) saatte 69 mil/saat (111 km/sa) uçtuğu ölçülmüştür ve Beyaz Boğazlı İğne Kuyruğu’nun (Hirundapus caudacutus) 105 mil/saat (169 km/sa) hıza ulaştığı tahmin edilmektedir.
Tabiki okyanuslar da elit bir ‘’en hızlılar’’ listesine sahip. Britannica’ya göre Siyah Marlinler (Istiompax indica) 80 mil / saat (129 km/s) hıza ve ReefQuest Center for Shark Research verilerine göre, sırasıyla, Kılıç Balığı (Xiphias gladius) ile Sailfish (Istiophorus) 60 mil/ saat (97 km/s) hıza ve 68 mil / saat (109 km/s) hıza ulaşabiliyor.
Böylece çita, gezegendeki en hızlı hayvanlar arasındaki yerini hak ederken, ilgi odağının gereğinden fazlasını çalıyor. Bunun bir nedeni olarak, Hutchinson, çoğu hayvanın hızının etraflıca çalışılmamış olduğunu söyledi.
‘’Yarış atlarının, çitaların, tazıların ve develerin hızları dikkatlice ve tekrar tekrar ölçülüyor, hatta araştırmacılar, bu hayvanların tam efor sarf ettiğini bile doğruladı, ama diğer çoğu hayvanın hızı sadece gözlemlerden ve tahminlerden ibaret. Tahminler bize bu hayvanların ne kadar hızlı hareket ettikleri hakkında bir fikir veriyor ancak ayrıntılarla ilgilenen bilim insanları için iyi birer veri değiller. ’’dedi.
HİLAL YANIKEL
