Tüm zamanların en büyük 10 kar fırtınası: Dünyamızda tüm tahminleri aşan, rekorları kıran ve toplu afetlere neden olan, nadir görülen kar fırtınaları vardır. Bu fırtınalar, rüzgar, sıcaklık ve yağışın basit bir kombinasyonundan ziyade temel patlamalar gibi görünen en kötü hava olayıdır. Bir kar fırtınasının şiddetini değerlendirmek için kullanabileceğimiz birkaç ölçü vardır ve bu sadece kar hacmi değildir.
2004 yılında Fujita Ölçeği ve Saffir-Simpson Ölçeği’nin kasırgaları sınıflandırması ve oranlaması gibi, kar fırtınalarını karakterize etmek için oluşturulan Kuzeydoğu Kar Yağışı Etki Ölçeği (NESIS), çeşitli faktörleri hesaba katar ve genellikle fırtınanın şiddetini gösteren 1’den 10 a kadar tek bir sayı üretir. (kaynak:Science Daily) Bu ölçümler sonucunda tüm zamanların en büyük 10 kar fırtınası karşınızda.
10: Tipi— Kuzeydoğu Amerika Birleşik Devletleri (1888)
Fırtına şiddet faktörleri açısından her şeye sahipti. Muazzam miktarda kara, dondurucu soğukluklara, korkunç kar sürüklenmelerine neden olan uluyan rüzgarlara ve New England’dan Chesapeake Körfezi’ne kadar tüm kuzeydoğu Amerika Birleşik Devletleri’ni kapsayan geniş bir etki alanına sahipti. Denizde kaybolan 100 kişi dahil olmak üzere fırtına sırasında 400’den fazla kişi hayatını kaybetti.
Fırtına Mart ayı başlarında vurdu ve ciddi bir yağmur fırtınası olarak başladı. Pazar gecesinden Pazartesi sabahına kadar sıcaklık giderek düştü ve yağmur kara dönüştü. Sonunda, New York City 56 santimetre, New York’taki Saratoga Springs 1,5 metre ve Connecticut’taki New Haven 1,14 metre kar aldı ve şehri kapattı. Karların erimesi ise sellere neden oldu. Long Island’da 15,2 ila 18,3 metre kadar yüksek kar sürüklenmeleri ve 128,7 kph kadar hızlı rüzgar esintileri rapor edildi.
9: Yüzyılın Fırtınası — Doğu Amerika Birleşik Devletleri (1993)
1993’te, Mart ayı başlarında bir fırtına Amerika Birleşik Devletleri’nin doğu kıyılarında yükseldi ve kayıtlı tarihteki diğer tüm fırtınalardan daha geniş bir alana kar ve rüzgar saldı. Kanada’nın doğusundan Alabama’ya yoğun kar yağışı kaydedildi.
Birçok büyük şehir dahil olmak üzere tüm ABD nüfusunun kabaca yarısı etkilendi. 279 Amerikalı hayatını kaybetti. Bu fırtına genellikle 1888’deki Tipi ile karşılaştırılır ancak daha geniş bir alana yayılmasına rağmen birçok alanda o kadar şiddetli değildi ve çok fazla kar yağmadı.
Vermont’taki Burlington’da – 24,4 santigrat derece gibi düşük bir sıcaklık kaydedilirken, Florida’daki Daytona Beach -0,56 santigrat derece gibi düşük bir sıcaklıkla etkileri hissetti. Kar yağışı toplamları kuzeyde daha da arttı. Örnek vermek gerekirse Syracuse 1.02 metreden fazla kar aldı ve Appalachians, Catskills’deki dağlık alanlar kaydedilen 1,27 metre ile en fazla karı gördü. Rüzgar hızları birçok yerde 112.7 kph’yi ve birkaç yerde 161 kph’yi aştı. NESIS ölçeğinde 13.2 değerini aldı.
8: New York Tipisi (2006)
Bu fırtına diğer büyük kar fırtınalarından daha küçük bir alanı kaplıyordu ve şiddetli rüzgarları yoktu. Aslında, bir kar fırtınasının bilimsel tanımı 56,3 km üzerinde sürekli rüzgar hızları ve 152,4 metre altında görünürlük gerektirdiğinden, teknik olarak bir kar fırtınası değildi ancak bu fırtına vurduğu tek yer için dikkate değerdi. New York Central Park Hayvanat Bahçesi’ndeki meteoroloji istasyonu, fırtınadan toplam 68,3 santimetre kar kaydetti ve bu New York’ta kaydedilen tarihteki en büyük kar yağışına eşittir.
7: Lhunze – Tibet ( 2008 )
Tibet, Everest Dağı da dahil olmak üzere dünyanın en yüksek dağlarından bazıları ile tanınır. Çok soğuk kışlar geçirilmesine rağmen iklim genellikle çok kuraktır. Bu nedenle Ekim 2008’de Lhunze İlçesini vuran kar fırtınası vatandaşları şok etti.
Çinli yetkililer, ortalama kar derinliğinin 1,5 metre olduğunu bildirdi. Bazı köylerde 36 saat boyunca sürekli kar yağışı gözlendi ve 1,52 ila 1,83 metre kar düştü. Kar miktarı o kadar büyüktü ki birçok bina çöktü ve 7 can ile sonuçlandı. Fırtınanın ekonomik etkileri özellikle sertti. Birçok yerli sığır sürülerinin büyük bir bölümünü katletmeye, satmaya zorlandı ve fırtına sonrasında onları tamamen kaybetti.
6: Shasta Dağı- Kaliforniya ( 1959 )
Shasta dağı Ski Bowl’da kaydedilen 4.8 metre kar, Kuzey Amerika’daki tek bir fırtınadan gelen en büyük kar yağışıdır. İşin tuhafı, fırtınanın yerel halk üzerinde pek bir etkisi olmadı. Öncelikle, Shasta Dağı bölgesinin sakinleri büyük kar fırtınalarına alışkındı.
Bu yüzden sabanların ıslak, yoğun karı temizlemesini beklerken bazı gecikmeler bir yana, bu onları fazla etkilemedi. Ayrıca, karın büyük bir kısmı Weed ve Shasta Dağı şehir topluluklarından uzaklaşarak nüfussuz dağlık alanları kapladı.
5: Doğu Kanada Tipisi – Quebec ve Ontario – Kanada ( 1971 )
Bu Mart Nor’easter (Atlantik Okyanusu’ndan esen güçlü bir fırtına), Doğu Kanada’da klasik kar fırtınası koşulları yarattı. Montreal’de 45,7 santimetre ve başka bir yerde 61 santimetreden fazla kar yağdı. Kar yağışının yanı sıra, fırtına karı havaya savuran ve görüşü engelleyen şiddetli rüzgarlar üretti. Bu oluşumlar ve dondurucu sıcaklıkla birleştiğinde 20’den fazla kişi hayatına veda etti.
Her ne kadar birçok Kanadalı kış patlamasını adım adım atlatsa da – Cornwall, Ontario sakinleri fırtınaya rağmen çalışmaya gelmeye teşvik edilmişti – bu kar fırtınası Kanada tarihinde neredeyse hiç duyulmamış bir olaya neden oldu. Bir Montreal Canadiens hokey oyununun iptal edildi. 1918’deki grip salgınından bu yana ilk kez Montreal Forumu’ndaki bir oyun ertelenmişti.
4: İran Tipisi – İran ve Azerbaycan ( 1972 )
Kayıtlara geçen en oIumcuI kar fırtınası Şubat 1972’de İran’ı vurdu. 4.000’den fazla insanı canından etti ve 200 köyü yerle bir etti. Beş gün süren fırtına kuzeybatı, orta ve güney İran’ın bazı bölgelerinde yaklaşık olarak Yunanistan büyüklüğünde 8 metre kar bıraktı.
Bu kadar çok insanın ölmesinin çeşitli nedenleri vardı. Grip virüsünün bayram ettiği bir yıl olmasına rağmen tıbbi destek alamamaları bir yana günlük kar olayları arasındaki sıcaklık farkları yaklaşık – 25 santigrat dereceye düştü ve insanlar yemek, tatlı su ve ısılarını tüketti. Bu oIumIer arasında ise çarpıcı bir detay da Sheklab adlı bir köy, 100 kişilik nüfusunun her bir üyesini vahşi fırtınada kaybetmesiydi.
3: Devasa Kar Yağışı – New England ( 1717 )
Devasa Kar Yağışı 1717 yılının Şubat ayının sonlarında ve Mart ayının başlarında hızla art arda vuran dört fırtınadan oluşan bir seriydi. Sömürge New England’da kayıt tutma şaibeli olduğu için etkilerin yaygınlığından kimse emin değildir. Yoğun kar yağışı Philadelphia kadar uzakta kaydedildi ancak Boston en sert darbeyi aldı.
Büyük Kar başladığında zeminde 1,5 metre kar olduğuna dair raporlar vardı. Bu toplama 91,4 veya 122 santimetre daha eklendi. Sürüklenmelerin 7,6 metreye ulaştığı, tüm evleri gömdüğü veya insanları ikinci kat pencerelerinden çıkmaya zorladığı bildirildi. Yollar bir hafta veya daha uzun süre kapalıydı ve New York ile Boston arasında seyahat etmek imkansızlaştı.
2: Buffalo Tipisi ( 1977 )
Ortalama 72.4 km / saat ve 120.7 km / saat hıza sahip ılımlı bir kar yağışı ve sert rüzgarlar, herhangi bir zamanda kötü bir fırtına oluşturabilirdi . Üstüne alışılmadık derecede soğuk ve karlı bir kış zaten birkaç fit dolu kar bırakmıştı.
Bu yeterince kötü değilmiş gibi, yakınlardaki Erie Gölü’nün donmuş yüzeyinin çoğunu kar kapladı ve rüzgarın sürüklenip esmesi için daha fazla karın oluşmasına neden oldu. Tüm bunların sonucunda ise yollar karla kapatıldı, yoğun bir soğuk getirdi ve insanları işte ya da daha da kötüsü arabalarında mahsur bıraktı. Koşullar Batı New York ve Güney Ontario’da 29 kişinin hayatını kaybetmesine yol açtı.
Buffalo şehri genellikle diğer yakın şehirlerden daha az kar yağışı almasına ve birçok kuzey bölgesinden daha sıcak kış sıcaklıklarına sahip olmasına rağmen, bu fırtınayla Amerika Birleşik Devletleri’nin kar fırtınası başkenti olarak ününü pekiştirdi. Bu yağışla Buffalo bir sezondaki en fazla kar rekorunu 5,06 metre ile elinde tutuyor.
1: Kar Büyücüsü- Atlanta ( 2014 )
Bazen bir kar olayı, zamanlama ve etkilenen bölgenin sakinlerinin tarafından karşılanma konusundaki beceri eksikliği nedeniyle yıkıcıdır. 28 Ocak 2014’te, doğu sahilinin çoğu için şaşırtıcı bir şekilde, Atlanta Metrosu bölgesi donma sıcaklıklarıyla birleşen 6,6 santimetre ıslak karın baskısı altında tamamen buruştu.
Atlanta’nın devasa eyaletler arası sistemi sebebiyle yollar buzlanmaya başladığında okulların açılması ve toplu halde işten çıkan insanlarla dolmaya başladı. Bir milyondan fazla sürücü ve 100 okul otobüsü eyaletler arası yollarda 24 saatten fazla mahsur kaldı. İnsanlar arabalarını bırakıp evlerine ya da açık kalan yerel işletmelere yürüyerek gittiler. Sekiz yüz okul çocuğu spor salonlarında uyudu ve daha da fazla insan o gece arabalarında uyudu.
Tüm bu tipiler arasında 1972’deki İran tipisi en kötü kar fırtınası olarak anılmaya devam ederken 1921 Colorado’da bulunan Silver gölündeki 2 metrelik yağış günlük kar yağışı rekorunu elinde tutuyor.
Ayşe Nur ESEN
