Modern dönem başkanlığı, bir bireyin tüm dünyada sahip olabileceği en güçlü konumlardan biridir. Başkanlar bir ülkenin sembolik figürleri olarak hizmet eder. Rolleri, hükümete liderlik etmekten yasaları yürütme yetkileri aracılığıyla yönetmeye kadar birçok yönü kapsar. Başkanın üstlenmesi gereken çok sayıda işlev göz önüne alındığında, başkanlık makamı muazzam bir sıkı çalışma ve benzersiz bir sorumluluk duygusu gerektirir.
Amerikalı yazar ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi John Steinbeck, bir keresinde Başkanın rolünü şöyle tanımlamış:
“Başkan’a bir insanın yapabileceğinden daha fazla iş, bir adamın alması gerekenden daha fazla sorumluluk, bir adamın kaldırabileceğinden daha fazla baskı veriyoruz.”
Bu sorumluluklardan bazıları, görev süreleri sona erdiğinde bile başkana aittir. Eski başkanlar günlük yaşama geri dönemezler. Bunun yerine, Eski Başkanlar Yasası (1958) tarafından belirlenen bir dizi politika ve standarda uymaları gerekiyor.
İŞİN AVANTAJLARI VE KURALLARI
1958 Eski Başkanlar Yasası’ndan önce, eski Amerikan başkanları görev süreleri sona erdiğinde kendi başlarına bırakılırdı. Washington gibi bazı eski başkanlar kendi özel işlerinin peşinden koşarken, Roosevelt gibi diğerleri emeklilik zamanlarını yazı yazarak geçirdiler. Ancak, bazı eski başkanlar başkanlıktan sonra yaptığı işlerde başarılı olamadı ve hayatları mali mücadelelerle geçti.
Politika yapıcılar, bu liderlerin eski bir başkan olarak oynadıkları sembolik rol göz önüne alındığında, yeni hükümetler tarafından görmezden gelinemeyeceklerini düşündüler. Bu nedenle, Eski Başkanlar Yasası, bir başkanın görev süresi sona erdiğinde mali destek, güvenlik ve ikamet gibi avantajlar sağlamak için kavramsallaştırıldı.. Ama bu yasa çeşitli avantajların yanı sıra, eski başkanların titizlikle uyması gereken birkaç katı kuralı da beraberinde getirdi.
GÜVENLİK DANIŞMANI
Mevcut başkanın ulusal güvenlik konularında doğrudan söz hakkı olsa da, eski başkanların da sınırlı ama önemli bir rolü var. Genel olarak, eski başkanlar, görevdeki geçmiş deneyimleri göz önüne alındığında, ulusal güvenlik konularında mükemmel siyasi tavsiyelerde bulunabilecek kişiler olarak görülüyor.
Bu nedenle, eski cumhurbaşkanlarına, ülkenin karşı karşıya kalabileceği mevcut tehditler ve sorunlar hakkında iyi bilgi sahibi olmaları için genellikle ulusal güvenlik brifingleri verilir. Yani belirli konularda özet olarak bilgilendirilirler. Gerektiğinde mevcut başkan herhangi bir tavsiye için eski başkanlara ulaşabilir.
Benzer şekilde, eski cumhurbaşkanları da mevcut başkana ulaşabilir ve aktif olarak tavsiye verebilir. Bu şekilde başkanlık bir anlamda ömür boyu sürecek bir iş haline geliyor. Eski başkanların rolü azalmış olabilir ama yine de Amerikan başkanlarının mirasının bir p∂rç∂sı olarak törensel figürler olmanın yanı sıra, gelecekteki başkanlar için de yol gösterici olmaya devam ediyorlar.
BAŞKAN İÇİN BİR ANIT
Başkanlığın mirası, bu eski başkanların halka verebileceği bilgileri de içerir. 1986 Başkanlık Kütüphaneleri Yasası tarafından tavsiye edilen bu bilgiyi aktarmanın bir yolu, eski bir başkanın resmi bir başkanlık kütüphanesi oluşturmak için sahip olabileceği başkanlık belgelerini ve diğer tarihi materyalleri bağışlamaktır.
Bu başkanlık kütüphaneleri, halkın bir başkanın görev süresinin mahrem ayrıntılarına erişebilmesi için yapılmıştır. Bu kütüphanelerdeki belgelerdeki ayrıntılar, başkanlık ofisinin nasıl çalıştığına dair benzersiz bilgiler sağlayacaktır.
Bazen eski başkanlar, başkanlık kütüphanelerinin binasına gömülmek istediklerine karar verirler. Başkanlık kütüphanesi bir anlamda eski başkanın mirasına bir anıt haline gelir. Halk için geride bıraktıkları her şeyin fiziksel bir tezahürü olarak nitelendirilebilir.
Resmi belgelerin yanı sıra, eski başkanlar görevdeyken tüm eski bağlantılarını halka açıklamak zorundadırlar. Bu bağlantılar, başkanın ofisinden yapılan bütün resmi iletişimleri içerir. 1978 Başkanlık Kayıtları Yasası, Richard Nixon’ın Watergate skandalına karıştığının halka açıklanmasından sonra bu kuralı uygulamaya koymuştur.
Genel olarak, iletişimin her bir p∂rç∂sının arşivlenmesi ve başkanlığın ardından beş yıl içinde kullanıma sunulması gerekir. Başkanlık Kayıtları Yasası, yakın zamanda bir başkanın yapmış olabileceği e-postalar aracılığıyla yapılan her türlü elektronik iletimi de kapsamaktadır.
TEHLİKELİ YOLLAR
2017’de eski başkan George W. Bush, Jay Leno Show’da halka, eski Amerikan başkanlarının şaşırtıcı bir şekilde açık yollarda seyahat etmelerine izin verilmediğini açıkladı. Merhum John F. Kennedy‘nin 1963’te talihsiz bir şekilde öIdürüImesinden sonra, başkanların güvenlik ekipleri ek önlemler getirmek için revize edildi.
Bu önlemlerden biri, hem mevcut hem de eski Amerikan başkanlarının hiçbir zaman açık yollarda araç kullanamayacaklarıydı. Şu anki Amerikan başkanı Joe Biden, bir keresinde başkanlığının dezavantajlarından birinin, 1967 Corvette’ini açık yollarda özgürce kullanamaması olduğunu belirtti.
GİZLİ SERVİS VE DAİMİ GÜVENLİK
Başkanlar birçok güvenlik riskiyle karşı karşıya kalır. Rollerinin doğası gereği, eski başkanlar da her zaman yaşamları için bir tehditle karşı karşıyadır. Bu nedenle, hükümet genellikle eski başkanları için kalıcı bir gizli servis ekibi görevlendirir. Eski başkanların bu güvenlik ekibini kabul etme veya reddetme seçenekleri vardır ancak genellikle kabul edilir.
Buna ek olarak, eski başkanlar bu güvenliğin ne kadar kapsamlı olmasını istedikleri ve koruyucu ayrıntılarıyla ilgili herhangi bir kişisel tercihlerinin olup olmadığı gibi güvenlik ayrıntılarının niteliğine karar verme seçeneğine de sahiptir. Tarihsel olarak, eski başkanların arasında yalnızca Richard Nixon, başkanlığının sona ermesinden sonra Gizli Servis Ekibinin kullanılmasını reddetmiştir. Çoğu zaman, bu güvenlik eski başkanın ailelerini ve yakın arkadaşlarını da korumayı içerir.
BİR KEZ BAŞKAN OLDUYSAN, HER ZAMAN BAŞKANSIN
Eski bir başkanın uyması gereken kurallar listesi çok uzundur. Ancak, bu kuralların eski bir başkanın başkanlık sonrası rolüyle el ele gittiğini anlamak önemlidir.
Amerika Birleşik Devletleri’nde, bir başkan, resmi görev süresi sona ermiş olsa bile, her zaman bir başkan olarak kalır. Amerikan demokrasisinin mirası için her zaman çok önemli ve toplumun gelecekteki değiştirecek kişiler ve fikir yaratıcıları için rehberlik kaynakları olarak kabul edilirler. Bu nedenle, eski başkanın Amerikan siyasetindeki rolünün büyüklüğüyle karşılaştırıldığında, birkaç kurala uymak çok da büyük bir rahatsızlığa sebep olmasa gerek.
Gamze Nur Çalışkan
