2018 yılında geçmişi 1886 yılına -132 yıl öncesine- dayanan bir şişe içinde mesaj Batı Avustralya sahilinin kumlarına yarı gömülü halde bulundu. İçinde yazanlara göre, Hint Okyanusu açıklarında bir gemiden atıldığı yerden 950 kilometre (590 mil) uzakta bulunmadan önce bir asırdan uzun süre boyunca oradan oraya sürüklendi. Sahile giden Tonya Illman, 2018 yılının Ocak ayında, Wedge Adası’nda kıyı şeridinden 50 metre uzakta bulunan “yüksek su” işareti yakınlarında içinde rulo haline getirilmiş bir mesaj olan eski cin şişesini buldu.
Mantar tıpası eksik olmasına rağmen şaşırtıcı bir şekilde hem şişe hem de içindekiler büyük ölçüde sağlamdı. Bu mesajın içeriği, klişe hikayelerdeki gibi ıssız bir adada mahsur kalmış yoksul bir kimsesizin yardım çığlığı değil, okyanus akıntılarını haritalamak için 1864’ten 1933’e kadar süren bir Alman deneyinin parçasıydı.
Bu süre zarfında, Alman gemilerinden binlerce şişe denize atıldı. Her birinde tarih, şişenin atıldığı geminin tam koordinatlarını, geminin adını, ana limanını ve seyahat ettiği güzergahı içeren bir kağıt parçası bulunuyordu.
Notun diğer tarafında ise, şişeyi bulan kişinin; şişenin nerede ve ne zaman bulunduğunu yazacağı, ardından notu ya Hamburg’daki Alman Deniz Gözlemevi’ne ya da en yakın Alman Konsolosluğuna göndereceği bir anket vardı.
Kaptanın kaleminin mürekkebi silik bir haldeydi, bu yüzden Tonya’nın kocası Kym Illman araştırmaya başladı ve yazının tarihini (12 Haziran 1886), koordinatları, rotayı (Cardiff’ten Makassar’a) ve geminin adını (Paula adında bir tekne veya yelkenli) içeren bir kısmını okumayı başardı.
Bu şişe;
- 12 Haziran 1886’da 32° 49’ Güney Enleminde ve Greenwich’in Doğusundan 105° 25’ boylamında
- Nereden: Tekne
- Gemi: Paula
- Ev(liman): Elsfleth
- Kaptan: D (okunamıyor)
- Geminin Cardiff’ten Macassar’a olan seyahati sırasında denize atıldı.
Bulan kişinin şişedeki kağıdı, arkasındaki boşlukları doldurduktan sonra aynı acenteye gönderilmek üzere Hamburg’daki Alman Deniz Gözlemevi’ne ya da en yakın Alman Konsolosluğuna ulaştırması rica olunur.
Çift, onay için mesajı ve şişeyi Batı Avustralya Müzesi’ne götürdüler. Oradaki uzmanlar, şişe ve kağıdın doğru zaman dilimine ait olduğunu ve Paula’nın 1886’da belirtilen rotayı izlediğini doğruladı. Ancak en çarpıcı şey ise, onay BA Müzesi Almanya’daki araştırmacılarla temasa geçene kadar gelmedi.
“İlginç bir şekilde, Almanya’daki bir arşiv araştırması Paula’nın orijinal meteoroloji günlüğünü buldu; kaptan tarafından 12 Haziran 1886’ya ait bir giriş yapılmış ve denize atılan bir drift şişesi kaydedilmiş. BA Müzesi’nde bir deniz arkeolojisi küratörü olan Ross Anderson, 2018’de, “Tarih ve koordinatlar, şişedeki mesaj ile tam olarak uyuşuyor.” dedi.
“Kaptan tarafından imzalanan şişedeki mesajın el yazısı ve Paula’nın meteoroloji günlüğündeki el yazısının karşılaştırması, el yazısının bitişik yazı stili, eğik yazı tipi, boşluk, vurgular, büyük harf kullanımı ve numaralandırma stili açısından aynı olduğunu gösteriyor. “1886 yılı için iade edilen orijinal metin kaynaklarının karşılaştırılması da mesajın tipinin, yazısının ve baskı düzeninin Ocak ayında Wedge Adası’nda bulunanla aynı olduğunu doğruluyor.”
Bu şişe, deneyin bir parçası olarak Alman gemilerinden atılan binlerce şişeden sadece 663’üncü. Aynı zamanda bu keşif, bugüne kadarki en eski rekor. Önceki rekor süresi 108 yıl 138 gündü ve İngiltere’den çıkan benzer bir deneyin parçasıydı. Illman’lar şişelerini sergilemek üzere Batı Avustralya Müzesi’ne cömertçe ödünç verdiler. Müzenin bu konudaki raporuna ise buradan online olarak ulaşabilirsiniz.
Bu makalenin orijinal versiyonu 2018’de yayınlanmıştır.
Beyza Başpınar
