Fizikçilerin Nikola Tesla ’ya ait asırlık bir buluşun herkesin tahmin ettiğinden daha iyi çalıştığını kanıtlamalarından yalnızca 2 ay sonra bu icada birkaç yüz milyon yıl önce ulaşıldığı ortaya çıktı. Okyanuslara hükmeden köpekbalıklarının bağırsaklarının üç boyutlu görüntüleri, bağırsaklarının Tesla Vanası gibi çalıştıklarını gösteriyor. Köpekbalıklarının iç organları, bir insanın okyanusa tek yönlü yolculuğuyla veya daha farklı bir öIümle ilgisi olup olmadığını öğrenmek için sık sık incelenmektedir.
Köpekbalığı öIdükten sonra bu incelemeleri yapmak çok daha uygun olmasına rağmen bu durum zoologlara köpekbalığı hayattayken bağırsakların nasıl çalıştığını görmek için çok az fırsat bırakır. Washington Üniversitesi’nden Profesör Adam Summers yaptığı açıklamada, “Bağırsaklar çok katmanlı ve o kadar karmaşıktır ki incelenirken dokunun yapısı bozulur” dedi.
California Şehir Üniversitesi’nden Dr Samantha Leigh, köpekbalıklarının iç organlarının çizimlerinden de öteye geçmeye çalıştı ve sonuçlarını Proceedings Royal Society B akademik dergisinde yayınladı. “Köpekbalıklarının sarmal bağırsaklarına bakmak için bazı modern teknolojilerin kullanılmasının zamanı geldi de geçiyor bile” dedi Leigh. “Bu dokuları dijital olarak taramak için yeni bir yöntem geliştirdik ve artık kesmeye gerek duymadan yumuşak dokulara çok detaylı bir şekilde bakabiliyoruz.”
Bu yöntem bilgisayarlı tomogrofi taramaları gerektiriyordu ve bir köpekbalığını hastaneye taşımak biraz zor olabilirdi. Neyse ki Summers’ın laboratuvarı birçok hayvanın iç organlarını görüntülemek için bir adet tomografi cihazına sahip.
Leigh ve Summers, köpekbalıklarının spiral şeklindeki bağırsaklarının köpek balıklarına besinleri temizlemek için daha fazla zaman vererek ve bunu yapmak için daha az enerji sarf ederek yiyeceklerin hareketini yavaşlattığı sonucuna vardı. Birçok apex yırtıcı hayvanı gibi, bazı köpekbalıkları da çok büyük öğünler tüketir ancak atıştırmalıkları arasında zaman farkı olabilir.
Aradan geçen bu zamanı iyi kullanan bir sindirim sistemi; köpekbalıklarının yalnızca besin zincirinin tepesine çıkmak için savaşmalarına değil, aynı zamanda birçok zorlu rakibi ortadan kaldıran ve kitlesel yok oluşlardan kurtulmalarına yardımcı olan bir kazançtır. Benzer yapılar beslenmeden bağımsız olarak 22 çeşit köpekbalığı, batoidealar ve vatozlarda bulundu. Bu da bu yapının kıkırdaklı balıkların köklerine kadar uzandığını göstermektedir.
Bağırsaklardaki spiraller herhangi bir ani manevra sırasında yemeğin içeride kalmasına yardımcı olurken, yiyecekleri gitmesi gereken yöne zorlamak için yerçekimi ve ritmik bağırsak kas kasılmalarını kullanır. Bunlar, sıvıları iterken bir yandan da hareketlerini engelleyen Tesla’nın vanasına benzer şekilde çalışır.
Tesla’nın diğer icatları gibi bu da ilk patentlendiğinde büyük ölçüde göz ardı edildi. Ne de olsa Tesla mühendislikteki muazzam başarılarının yanı sıra birçok büyük başarısızlığa da sahipti. Ancak Tesla’nın statüsü arttı ve çalkantılı akışlardan yararlanarak çevrimiçi bir kült takibi elde etti. Bu keşfe Tesla’nın vanasının gözden kaçan özellikleri olabileceği önerisi eşlik etti ve köpekbalıklarının bizden çok ileride olduğu görüldü.
Bağırsaklar, kirlerin giderilmesini en üst düzeye çıkaran atık su arıtma mekanizmaları gibi, Tesla vanalarının yeni kullanımları için bir ilham kaynağı olabilir. “Özellikle çene dışındaki köpekbalığı parçalarına ve insanlarla etkileşime girmeyen türlerine daha dikkatli bakmamız ve incelememiz gerekiyor” dedi Summer.
Eylül Ustaoğlu
