Uyku apnesi, nefes almanın tekrar eden bir şekilde durup yeniden başladığı potansiyel olarak ciddi bir uyku bozukluğudur. Eğer yüksek sesli bir şekilde horluyorsanız ve iyi bir gece uykusu sonrasında bile kendinizi yorgun hissediyorsanız uyku apneniz olabilir.
Belirtiler | Sebepleri | Risk Faktörleri | Komplikasyonlar | Teşhis | Tedavi | Ameliyat | Yaşam tarzı ve doktor tedavisi dışında yapılabilecekler | Doktor randevunuza hazırlık
Uyku apnesinin başlıca türleri şu şekildedir:
- Boğaz kaslarının zayıflaması durumunda meydana gelen tıkayıcı (obstrüktif) uyku apnesi.
- Beynin, nefes alış verişi kontrol eden kaslara düzgün şekilde sinyal gönderemediği durumlarda ortaya çıkan merkezi (santral) uyku apnesi.
- Bir kişinin aynı anda hem tıkayıcı uyku apnesi hem de merkezi uyku apnesi sorunu yaşadığı durumlarda ortaya çıkan, tedavinin bir yan etkisi olarak ortaya çıkan uyku apnesi olarak da bilinen karışık uyku apnesi sendromu.
Eğer uyku apneniz olduğunu düşünüyorsanız doktorunuza görünün. Tedavi, hastalık dolayısı ile ortaya çıkan belirtilerinizi hafifletebilir ve kalp problemlerini ve diğer komplikasyonları önlemede yardımcı olabilir.
Belirtiler
Tıkayıcı ve merkezi uyku apnesinin belirtileri, bazı durumlarda hangi türe sahip olduğunuzun belirlenmesini zorlaştıracak şekilde birbirine karışabilir. Tıkayıcı ve merkezi uyku apnesinin en yaygın belirtileri şunlardır:
- Yüksek sesle horlama
- Uyku sırasında solunumunuzun durması – Ki bunun bunun başkası tarafından fark edilmesi gerekmektedir.
- Uyku sırasında nefes nefese kalmak.
- Dudaklarınız kuru bir şekilde uyanmak.
- Sabahları başınızın ağrıması
- Uyumakta ve uykuya dalmakta zorluk çekmek (insomnia)
- Gündüz aşırı uyku hali (hipersomnia)
- Dikkat dağınıklığı
- Çabuk öfkelenme ve asabiyet.
Ne Zaman Doktora Gidilmeli?
Yüksek sesle horlamak potensiyel olarak ciddi bir soruna işaret edebilir. Ancak uyku apnesi olan herkes horlama problemi yaşamamaktadır. Eğer uyku apnesinin belirtilerini taşıyorsanız doktorunuza başvurun. Doktorunuza, üzerinizde bitkinlik, uyku ve sinirlilik hali bırakan herhangi bir uyku sorunu hakkında danışın.
Sebepleri
Tıkayıcı Uyku Apnesi
Tıkayıcı uyku apnesi, boğazınızın arkasındaki kaslar zayıfladığında meydana gelmektedir. Bu kaslar, arka damağı (yumuşak damak), arka damağa bağlı olan üçgen biçimindeki dokuyu (küçük dil), bademcikleri, boğazın yan duvarlarını ve dili desteklemektedir.
Kaslarınız zayıfladığında, siz nefes alırken solunum yolunuz daralır ya da tamamen kapanır. Yeteri kadar hava alamazsınız, ki bu da kanınızdaki oksijen seviyesini düşürebilir. Beyniniz nefes alamadığınızın farkına varır ve solunum yolunuzu yeniden açabilmeniz için sizi uykunuzdan kısa bir süreliğine uyandırır. Genellikle bu uyanıklık hali o kadar kısadır ki uyku sırasında ya da uyandıktan sonra bunu hatırlamazsınız. Horlama, boğulma ya da uyku sırasında güçlükle nefes alma durumlarından herhangi birini yaşayabilirsiniz. Bu sorunlar, tüm gece boyunca derin, rahat bir uykuya dalma yetinize zarar verecek şekilde her bir saatte kendilerini beşten otuz defaya kadar tekrar edebilir.
Merkezi Uyku Apnesi
Daha az görülen uyku apnesinin bu türü, beyninizin, nefes alma kaslarınıza sinyaller iletemediği durumlarda meydana gelir. Bu, kısa bir süreliğine, nefes almak için hiçbir çaba sarf edemeyeceğiniz anlamına gelir. Bu durumda nefes darlığı çekerek uyanabilir, uykuya dalmakta ya da uyanık kalmakta sıkıntı çekebilirsiniz.
Risk Faktörleri
Uyku apnesi herhangi bir kişide, hatta çocuklarda bile görülebilir. Ancak belirli faktörler uyku apnesi riskinizi artırabilir.
Tıkayıcı Uyku Apnesi
Uyku apnesinin bu türünün riskini artıran faktörler şunlardır:
- Fazla kilo: Obezite problemi, uyku apnesi riskini büyük ölçüde artırmaktadır. Üst solunum yolunuzun etrafındaki yağ birikimleri rahat bir şekilde nefes almanızı engelleyebilir.
- Boyun çevresi: Normal insanlara göre daha kalın bir boğaza sahip olan insanlar, daha dar bir boğaza sahip olabilirler.
- Daralmış solunum yolu: Genetiksel olarak dar bir boğaza sahip olabilirsiniz. Bademcikler ve lenf bezleri de genişleyebilir ve özellikle çocuklarda solunum yolunu tıkayabilir.
- Erkek olmak: Erkeklerin, kadınlara oranla, ikiden üç kata kadar daha fazla uyku apnesi rahatsızlığına yakalanma ihtimali vardır.
- Belirli bir yaşın üzerinde olmak: Uyku apnesi, belirli bir yaşa gelmiş yetişkinlerde önemli ölçüde daha fazla meydana gelir.
- Aile öyküsü: Uyku apnesi rahatsızlığı olan aile bireylerine sahip olmak, bu hastalığa yakalanma riskinizi artırabilir.
- Alkol, sakinleştirici ya da uyuşturucu kullanımı: Bu maddeler boğaz kaslarınızı zayıflatabilir, ki bu da tıkayıcı uyku apnesini daha kötü hale getirebilir.
- Sigara kullanmak: Sigara kullanan kişiler, daha önce sigara kullanmamış kişilerden üç kat daha fazla tıkayıcı uyku apnesine yakalanma riskine sahiptirler. Sigara içmek, üst solunum yolundaki iltihap ve ödem miktarını artırabilir.
- Burun tıkanıklığı: Eğer burnunuzdan nefes almakta zorlanıyorsanız – anatomik ya da alerjik bir durumdan kaynaklanıp kaynaklanmadığı fark etmeksizin – tıkayıcı uyku apnesine yakalanma şansınız daha yüksektir.
- Sağlık durumu: Konjestif kalp yetmezliği, yüksek tansiyon, tip 2 diyabet ve Parkinson hastalığı, tıkayıcı uyku apnesi riskini artırabilecek durumlardan bazılarıdır. Ayrıca, Polistik Over Sendromu, hormonal bozukluklar, daha önce geçirilmiş felç ve astım gibi akciğer hasatlıkları da tıkayıcı uyku apnesi riskini artırabilir.
Merkezi Uyku Apnesi
Uyku apnesinin bu türü için risk faktörleri şunlardır:
- Belirli bir yaşın üstünde olmak: Orta yaşlı ya da daha büyük insanlar, daha yüksek oranda merkezi uyku apnesine yakalanma riskine sahiptirler.
- Erkek olmak: Merkezi uyku apnesi, erkeklerde kadınlarda olduğundan daha yaygındır.
- Kalp hastalıkları: Konjestif kalp rahatsızlığı olan kişilerde merkezi uyku apnesinin görülme riski daha fazladır.
- Narkotik ağrı kesici ilaçlar: Opioid ilaçlar, özellikle de metadon gibi uzun süre etkisini gösterenler, kullanmak merkezi uyku apnesi riskini artırır.
- Felç: Daha önce felç geçirmiş olmak, merkezi uyku apnesi ya da tedavinin bir yan etkisi olarak ortaya çıkan merkezi uyku apnesi riskini artırır.
Komplikasyonlar
Uyku apnesi ciddi bir sağlık sorunudur. Bu hastalık ile ortaya çıkabilecek komplikasyonlar şu şekildedir:
- Gün içinde aşırı yorgunluk: Uyku sırasında bu hastalık ile meydana gelen sürekli uyanışlar, gün içi aşırı uyuşukluk ve sinirlilik halini olası kılarak normal ve dinlendirici bir uykuyu imkansız hale getirmektedir.
Konsantre olmada zorluk çekebilir ve kendinizi işteyken, televizyon izlerken ya da araba sürerken bile uykuya dalar bir halde bulabilirsiniz. Uyku apnesi olan insanların yüksek oranda motorlu taşıt ya da iş yeri kazası yaşama riski vardır.
Ayrıca, kendinizi fevri, huysuz ya da depresif hissedebilirsiniz. Uyku apnesi olan çocuklar ya da ergenler, okulda kötü performans gösterebilir ya da davranışsal problemler yaşayabilirler.
- Yüksek tansiyon ya da kalp problemleri:Uyku apnesinin yaşandığı sırada kandaki oksijen seviyesinde aniden meydana gelen düşüşler tansiyonu artırır ve kardiyovasküker sistemi zorlar. Tıkayıcı uyku apnesine sahip olmak, yüksek tansiyon (hipertansiyon) sorunu yaşama riskinizi artırır.
Tıkayıcı uyku apnesi; tekrar eden kalp krizleri, felç, atriyal fibrilasyon gibi anormal kalp atım sorunları yaşama riskinizi de artırabilir. Eğer bir kalp rahatsızlığınız varsa, kanınızda birden fazla kez meydana gelen düşük oksijen sorunu (kanda oksijen eksikliği ve hipoksemi sorunu) düzensiz kalp atışlarından kaynaklanan ani bir ölüme yol açabilir.
- Tip 2 diyabet: Uyku apnenizin olması, insülin direnci geliştirme ve tip 2 diyabet hastalığına yakalanma riskinizi artırır.
- Metabolik sendrom: Yüksek tansiyon, anormal kolesterol seviyelerini, yüksek kan şekerini ve artan bel çevresi sorununu da içeren bu hastalık, yüksek oranda kalp hastalığına yakalanma riski ile doğrudan bağlantılıdır.
- İlaçlar ve ameliyatlar ile ortaya çıkan komplikasyonlar: Tıkayıcı uyku apnesi, belirli ilaçlar ve genel anestezi ile yakından bir ilişki içerisindedir. Uyku apnesi olan insanların büyük ameliyatlar sonrasında komplikasyon göstermeleri daha olası olabilir çünkü bu kişiler, özellikle sakinleştirici ilaç verilip sırt üstü yatırıldıklarında nefes problemleri yaşamaya eğilimlilerdir.
Bu yüzden, ameliyat olmadan önce doktorunuza uyku apnenizden ve bu hastalığa yönelik aldığıız tedaviden bahsedin.
- Karaciğer problemleri: Uyku apnesi olan insanların, karaciğer fonksiyonu testlerinde anormal sonuçlara sahip olması daha olasıdır ve bu tür insanların karaciğerlerinin skarlaşma (alkolik olmayan yağlı karaciğer hastalığı) belirtisi göstermesi daha muhtemeldir.
- Uyku mahrumu partnerler: Yüksek sesle horlamak sizin yanınızda uyuyan herhangi birinin iyi bir uykuya dalmasını engelleyebilir. Aynı şekilde bir partnerin uyumak için başka bir odaya geçmek zorunda kalması, hatta başka bir kata gitmesi yaygın olmayan bir şey değildir.
Teşhis
Doktorunuz, gösterdiğiniz belirtilerden ve mümkünse sizinle aynı yatağı paylaşan birinin ya da evde yaşayan başka birinin yardımıyla verebileceğiniz uyku geçmişi kayıtlarınız üzerinden bir değerlendirme yapabilir. Böyle bir durumda, bir uyku bozukluğu merkezine yönlendirilmeniz olasıdır. Orada, bir uyku uzmanı ileriki değerlendirmeler için ihtiyacınız olan şeyleri belirlemenize yardımcı olabilir.
Değerlendirme, genel olarak, bir uyku merkezinde gece boyunca uykunuzun ve diğer vücut fonksiyonlarınızın izlenmesi ile yapılmaktadır. Evde uykunuzun test edilmesi de ayrıca bir seçenek olabilir. Uyku apnesini tespit etmek için yapılan testler şunlardır:
- Noktürnal polisomnografi: Bu test sırasında, siz uyuyorken kalp, akciğer ve beyin hareketlerinizi, nefes alma şeklinizi, kol ve bacak hareketlerinizi ve de kanınızdaki oksijen seviyesini takip eden bir alete bağlanırsınız.
- Evde yapılan uyku testleri: Doktorunuz, uyku apnesinin teşhisi için size eve götürmeye uygun bir test cihazı verebilir. Bu test cihazı genellikle kalp atış hızınızı, kanınızdaki oksijen seviyesini, hava akımı ve nefes alma şeklinizi ölçer.
Eğer test sonuçlarınız anormal çıkarsa, doktorunuz başka bir testi gerek görmeden size terapi ile tedavi yöntemini tavsiye edebilir. Ancak yine de taşınabilir ölçüm cihazları, uyku apnesinin tüm çeşitlerini tespit etmemektedir; bu yüzden, ilk test sonuçlarınız normal olsa bile doktorunuz polisomnografi testini uygun görebilir.
Eğer tıkayıcı uyku apneniz varsa, doktorunuz boğazınızdaki ya da burnunuzdaki tıkanmanın açılması için sizi bir kulak burun boğaz doktoruna yönlendirebilir. Ayrıca, merkezi uyku apnesinin nedenlerini tespit etmek için bir kalp doktoru (kardiyolog) ya da sinir sistemi alanında uzman bir doktor (nörolog) tarafından yapılacak bir değerlendirme de gerekli görülebilir.
Tedavi
Uyku apnesinin ilk evreleri için doktorunuz kilo vermek ya da sigarayı bırakmak gibi yaşam tarzınız üzerinde yapabileceğiniz değişikler önerebilir. Eğer nazal herhangi bir alerjiniz varsa doktorunuz alerjinize yönelik bir tedavi uygulayacaktır. Eğer bu önlemler belirtilerinizi geçirmediyse ya da orta şiddetli bir uyku apneniz varsa diğer bazı tedavilerin de uygulanması mümkündür. Belirli cihazlar, tıkanmış solunum yolunuzu açabilir. Ancak diğer durumlarda ise ameliyat tek çözüm yolu olabilir.
Tedavi Yöntemleri
- Sürekli pozitif hava yolu basıncı (SPHB): Eğer orta şiddetli bir uyku apneniz varsa uykuda olduğunuz sırada size bir maske yoluyla hava basıncı veren bir makineden faydalanabilirsiniz. SPHB ile verilen hava basıncı, ortamdaki normal hava basıncından biraz daha büyüktür ve uyku apnesini ve de horlamayı engelleyerek üst solunum yolu geçişlerinizi açmak için tam olarak yeterlidir.
SPHB, uyku apnesini tedavi etmenin en yaygın ve güvenilir yolu olmasına rağmen bazı insanlar bu yöntemi elverişsiz ya da rahatsız edici bulabilmektedir. Hatta bazı insanlar cihazı kullanmayı bırakabilmektedirler, ancak yapılan denemeler ile çoğu insan rahat ve güvenli bir uyum elde edebilmek için maske üzerindeki kemerlerin gerilimini kendi yüzlerine göre ayarlamayı öğrenebilmektedirler. Ayrıca, size uygun olanını bulmak için bir maske tipinden daha fazlasını denemeniz gerekebilir. Eğer problem yaşıyorsanız SPHB makinesini kullanmayı bırakmayın ve doktorunuza görünerek konforunuzu artırabilmek için hangi değişikliklerin yapılabileceğine göz atın.
Tüm bunların yanı sıra, tedaviye rağmen hala horlamaya devam ediyorsanız ya da yeniden horlamaya başladıysanız doktorunuzla iletişime geçin. Ayrıca, eğer kilonuzda bir değişim olduysa SPHB makinesinin baskı ayarlarının yeniden ayarlanması gerekebilir.
- Diğer hava yolu basınç cihazları: SPHB makinesi kullanmak sizin için problem olmaya devam ediyorsa, siz uyurken otomatik olarak baskıyı ayarlayan hava yolu basınç makinesinin farklı bir çeşidini (otomatik SPHB) kullanabilirsiniz. İki dereceli pozitif hava yolu basıncını (İDPHB) sağlayan cihazlar da ayrıca bir seçenek olabilir. Bu makine siz nefes alırken daha fazla basınç, nefes verirken ise daha az basınç verir.
- Oral (ağız yoluyla uygulanan) olarak uygulanan aparatlar:Uyku apnesinin tedavisinde diğer bir seçenek ise boğazınızdaki tıkanıklığı açmak için tasarlanan oral aparatlardır. SPHB oral aparatlardan yüksek bir oranda daha etkilidir; ancak bu aparatların kullanılması daha kolay olabilmektedir. Oral aparatlardan bazıları boğazınızdaki tıkanıklığı açmak için çenenizi ileri getirecek bir biçimde tasarlanmıştır, ki bunlar bazen horlama sorununu ve hafif tıkayıcı uyku apnesini dindirebilmektedir.
Aynı şekilde, dişçinizin verebileceği pek çok diğer aparat da bir seçenek olabilir. Sizin için uygun olan tedavi aparatını bulmadan önce birçok farklı aparatı denemeniz gerekebilir. Size uygun olan aparatı bulduğunuzda, ilk bir yıl boyunca düzenli olarak dişçinize görünmeniz ve ardından aparatını hala uygun şekilde çalışıyor olduğundan emin olmak ve belirtilerinizin yeniden değerlendirilmesi amacıyla düzenli aralıklarla diş doktorunuza görünmeniz gerekmektedir.
- Uyku apnesiyle ilişkili olarak ortaya çıkan sağlık sorunlarının tedavisi: Merkezi uyku apnesinin muhtemel sebepleri arasında kalp ya da nöromüsküler bozuklar bulunabilir ve bu hastalıkları tedavi etmek faydalı olabilir.
- Takviye oksijen: Eğer merkezi uyku apneniz varsa uykuda olduğunuz sırada takviye oksijen almak faydalı olabilir. Akciğerlerinize oksijen taşıyan cihazlar ile çeşitli oksijen formlarını takviye olarak mümkündür.
- Uyarlanabilir yardımcı ventilasyon (adaptif servo vantilatör, ASV): Tedavi yöntemi olarak son zamanlarda kabul görmüş bu hava akımı cihazı, normal nefes alma şeklinizi öğrenir ve elde edilen bilgileri yerleşik bir bilgisayarın içine depolar. Bu cihaz, siz uykuya daldıktan sonra nefesinizi düzene sokmak için baskı uygular ve nefes almanızdaki duraksamaları engeller.
ASV’nin, bazı insanlarda karışık uyku apnesini tedavi etmede diğer pozitif hava yolu basınç cihazlarından daha başarılı olduğu görülmektedir. Ancak bu yöntem, baskın merkezi uyku apnesi ya da ileri seviye kalp rahatsızlığı olan kişiler de uygulanması faydalı olan bir seçenek olmayabilir. Televizyon reklamlarında, muhtemel olarak uyku apnesine yönelik farklı tedavi yöntemleri okuyabilir, duyabilir ya da görebilirsiniz. Bu tedavilerden herhangi birini denemeden önce doktorunuza başvurunuz.
Ameliyat
Ameliyat, genel olarak diğer tedaviler başarısız olduğunda başvurulan bir yoldur. Genel anlamda, ameliyat düşünülmeden önce diğer tedavi seçeneklerinin en az üç ay denenmesi önerilmektedir. Ancak, ciddi anlamda çene yapısı sorunları olan insanlar için ameliyat, uygulanacak ilk yöntem olarak iyi bir seçenek olabilir.
Tedavi olarak uygulanan ameliyat yöntemleri şunlardır:
- Doku çıkarılması: Bu işlem (uvulopalatofaringoplasti) sırasında doktorunuz, ağzınızın arkasından ve boğazınızın en üst kısmından doku çıkarır. Aynı zamanda, bademcikleriniz ve lenf bezleriniz de genellikle doku beraberinde çıkarılır.
Bu ameliyat, boğaz yapılarının titreşmesini ve horlamaya yol açmasını önlemede başarılı bir yol olabilir. Ancak yine de bu tedavi yöntemi, SPHB’den daha az etkilidir ve tıkayıcı uyku apnesi için güvenilir bir tedavi olarak değerlendirilmemektedir.
SPHB ya da aletler yoluyla yapılan tedavilere tolerans gösteremiyorsanız radyofrekans enerjisi (radyofrekans ablasyonu) ile boğazınızın arkasından doku çıkarılması da bir tedavi seçeneği olarak düşünülebilir.
- Doku küçültülmesi: Diğer bir tedavi seçeneği ise radyofrekans ablasyonu yöntemi kullanılarak ağzınızın ve boğazınızın arkasındaki dokunun küçültülmesidir. Bu işlem, hafiften orta dereceliye kadar olan uyku apnesi türlerinde uygulanabilir. Bu tedavi yöntemi üzerine yapılan bir araştırma, doku küçültülmesi ameliyatının doku çıkarılması ameliyatınınkine benzer ama daha az cerrahi risk barındıran etkilere sahip olduğunu ortaya çıkarmıştır.
- Çenenin yeniden konumlandırılması: Bu işlemde çeneniz, yüz kemiklerinizin geri kalanından daha öne doğru taşınır. Bu, tıkanma ihtimalini daha aza indirerek dil ve yumuşak damak arasındaki boşluğu genişletmektedir. Bu işlem, maksillomandibular ilerleme olarak da bilinmektedir.
- İmplantlar: Genellikle polyester ya da plastikten yapılan yumuşak çubuklar, siz lokal anestezi aldıktan sonra cerrahi müdahale ile yumuşak dokuya yerleştirilir. Bu tedaviye ek olarak implantların ne kadar iyi iş gördüğüne yönelik daha fazla incelemeye gerek duyulmaktadır.
- Sinir uyarımı: Bu işlem, doku hareketlerini kontrol eden sinire (hipoglossus – dil altı -siniri) bir uyarıcı yerleştirilmesi operasyonudur. Artırılmış uyarılma, dilin solunum yolunu açıkta bırakacak bir pozisyonda tutulmasına yardımcı olur. Ancak yine de bu tedavi yöntemi için daha fazla araştırma yapılmasına ihtiyaç duyulmaktadır.
- Yeni bir hava geçiş yolu oluşturma (soluk borusu ameliyatı): Bu tür bir ameliyatı, diğer tedavi yöntemleri başarısız olduysa ve ciddi, hayati risk içeren uyku apneniz varsa olmanız gerekebilir. Bu işlemde cerrahınız boynunuzda bir delik açar ve nefes almanıza yarayacak olan metal ya da plastik bir boruyu açılan boşluğa yerleştirir.
Gün içerisinde boruyu boynunuzdaki boruyu sarılı tutmanız gerekmektedir. Ancak gece, boğazınızdaki tıkalı hava geçiş yolunu atlayarak havanın akciğerlerinizden girip çıkabilmesi için sargıyı çıkarmanız gerekmektedir.
Diğer bazı tür ameliyatlar horlamayı azaltmanıza yardımcı olabilir ve hava geçiş yollarını temizleyerek ya da genişleterek uyku apnesinin tedavine katkıda bulunabilir:
- Şişmiş bademcik ya da lenf bezlerinin çıkarılması.
- Kilo kaybına yardımcı (bariatrik, obeziteye yönelik) ameliyatlar.
Yaşam tarzı ve doktor tedavisi dışında yapılabilecekler
Bazı durumlarda, kişisel özen, tıkayıcı uyku apnesi ve muhtemel bir biçimde merkezi uyku apnesi ile baş etmenize yardımcı olacak bir yol olabilmektedir. Bu tüyolar uyku apnesi ile baş etmenize yardımcı olabilir:
- Aşırı kilolardan kurtulun: Küçük bir kilo kaybı bile boğazınızdaki darlığı rahatlatmanızda yardımcı olabilir. Bazı durumlarda, sağlıklı bir kiloya düştüğünüz taktirde uyku apnesi sorununuz ortadan kalkmakta ancak yeniden aşırı kilo aldığınızda ise kendini tekrar etmektedir.
- Egzersiz yapın: Düzenli egzersiz yapmak, kilo kaybı olmasa bile tıkayıcı uyku apnesinin belirtilerini yatıştırmada yardımcı olabilmektedir. Haftanın pek çok gününde, tempolu yürüyüş gibi 30 dakikalık orta şiddete aktiviteler yapmaya çalışmanız uyku apnenizi yatıştırmanızda fayda sağlayabilir.
- Alkol, sakinleştiriciler gibi belirli ilaçlar ve uyku haplarını kullanmaktan kaçının: Bu ilaçlar, nefes almanıza müdahale ederek boğazınızın arkasındaki kasları zayıflatır.
- Sırtüstü yatarak uyumak yerine yana dönerek ya da yüzüstü yatarak uyuyun: Sırtüstü uyumak, dilinizin ve yumuşak damağınızın boğazınızın arkasına yaslanmasına ve solunum yolunuzun tıkanmasına sebep olabilir. Uykuda olduğunuz sırada sırtüstü dönmenizi engellemek için pijamanızın arkasına bir tenis topu takmayı deneyin. Ayrıca, uykunuz sırasında sırtüstü döndüğünüzde size titreşim veren ticari cihazlar da mevcuttur.
- Sigara içmeyin: Eğer bir sigara içicisiyseniz, içmeyi bırakmanıza yardımcı olacak imkanlar aramanızda fayda vardır.
Doktor randevunuza hazırlık
Eğer siz ya da partneriniz uyku apneniz olduğundan şüpheleniyorsanız aile hekiminize başvurun. Bazı durumlarda, doktorunuz tarafından direkt olarak bir uyku uzmanına yönlendirilebilirsiniz.
Aşağıda doktor randevunuza hazırlanmanızda size yardımcı olacak birkaç bilgi vardır:
Yapabileceğiniz bazı şeyler
Randevunuza oluştururken beslenme şeklinizi düzeltmek ya da uyku günlüğü tutmak gibi önceden yapmanız gereken şeyler olup olmadığını sorun.
Aşağıda sıralı şeylerin listesini yapın:
- Doktorunuzdan randevu aldığınız sorununuzla alakalı olarak gözükmeyen herhangi birini ve başlama tarihlerini de içeren belirtileriniz.
- (varsa) uyku bozukluğu geçmişinizi içeren bir aile hikayenizi de içeren önemli kişisel bilgileriniz.
- Dozlarını da içermekle beraber aldığınız tüm ilaçlar, vitaminler ya da takviye ilaçlar.
- Doktorunuza sormak istediğiniz sorular.
Mümkünse, aldığınız bilgileri hatırlamanıza yardımcı olmaları için yanınızda bir aile üyenizi ya da arkadaşınızı götürün. Çünkü yatağınızı paylaştığınız kişi, belirtilerinizi sizin yapabileceğinizden daha iyi ve kesin bir şekilde fark edebilir.
Aşağıda, doktorunuza uyku apnesi ile alakalı sorabileceğiniz bazı sorular bulunmaktadır:
- Belirtilerimin en olası sebebi nedir?
- Hangi testleri yaptırmalıyım? Bu testler özel bir hazırlık gerektiriyor mu?
- Hastalığımın durumu geçici mi yoksa uzun süreli mi?
- Hangi tedavi yöntemleri benim için uygun?
- Hangi tedavi yönteminin benim için en iyisi olduğunu düşünüyorsunuz?
- Başka sağlık sorunlarım da var. Tüm bunları bir arada nasıl götürebilirim?
- Bir uzmana görünmeli miyim?
- İnceleyebileceğim broşürler ya da basılmış diğer yazılı materyaller var mı? Hastalığım konusunda hangi internet sitesine göz atmamı tavsiye edersiniz?
Doktorunuzun sorabileceği bazı sorular
Doktorunuz muhtemelen size şu soruları soracaktır:
- Belirtileriniz sürekli mi yoksa arada bir mi kendini gösteriyor?
- Belirtilerinizin ciddiyeti nedir?
- Aynı yatağı paylaştığınız kişi ya da uyumanıza şahit olan bir kişi belirtilerinizi nasıl tanımlıyor?
- Uyku sırasında nefes almayı bırakıp bırakmadığınızı biliyor musunuz? Eğer bırakıyorsanız, bu durum bir gecede kaç defa oluyor?
- Belirtilerinizi geçirmenize yardımcı olan herhangi bir şey var mı?
- Uyuduğunuz pozisyon ya da alkol tüketimi gibi belirtilerinizi daha kötü hale getiren herhangi bir şey var mı?
Şu anda yapabileceğiniz bazı şeyler
- Sağınıza ya da solunuza dönerek uyuyun.
- Uyumadan önce 4 ya da 6 saat önce alkol almayın.
- Uykunuzu getiren ilaçlar almayın.
- Kendinizi uykulu hissediyorsanız araba kullanmaktan kaçının.
Çeviri: Nurettin TÜREMİŞ
Bunlar da ilginizi çekebilir
Uykusuzluk (insomnia) Nedir – Belirtiler, Tipler, Nedenler ve Daha Fazlası
Yorumlar 3