Sağlık anksiyetesi, halk arasında hastalık hastası ve hipokondri olarak bilinir. Ciddi tıbbi duruma sahip olma konusunda takıntılı ve mantıksız bir endişedir. Ayrıca hastalık kaygısı olarak da adlandırılır ve başlarda hipokondri olarak adlandırılırdı. Bu durum kişinin fiziksel hastalık belirtilerinin hayal gücüyle şekillenir ya da diğer durumlarda, bir kişinin hasta olmadığına dair tıbbi profesyoneller tarafından sağlanan güvenceye rağmen, küçük veya normal vücut sezişlerini ciddi hastalık belirtileri olarak yanlış yorumlamasıdır.
Sağlığınızla ilgili endişe ile sağlık anksiyetesi arasındaki fark nedir?
Eğer vücudunuz hasta olduğunuza dair sinyaller gönderiyorsa endişelenmeniz normaldir. Sağlık anksiyetesi bir ciddi hastalığın semptomuna veya semptomlarına sahip olduğunuza dair olan daimi inancınızla şekillenir. Endişe ile o kadar tüketilebilirsiniz ki sıkıntı etkisiz hale gelir. Eğer sağlığınız için endişeleniyorsanız yapacağınız makul şey bir doktorla görüşmektir. Sağlık anksiyetesi sizde var ise, tıbbi testlerin negatif sonuçlanması ve doktorunuzun sağlıklı olduğunuzu garantilemesinde bile siz gerçek veya hayali semptomlar yüzünden fazla stresli hissedersiniz. Bu durum kişinin sağlığı için duyduğu normal endişeyi aşar.
Aşağıdakileri yapmak, yetenekleri de dahil olmak üzere bir kişinin yaşam kalitesine müdahale etme potansiyeline sahiptir:
- profesyonel ortamda çalışmak
- günlük temel işlev
- anlamlı ilişkiler yaratmak ve yürütmek
İnsanların sağlık anksiyetesini artıran sebepler nelerdir?
Uzmanlar sağlık anksiyetesinin asıl nedeninden emin değiller ancak aşağıdaki faktörlerin dahil olduğunu düşünüyorlar;
- Vücut hisleri, hastalıkları veya bunların her ikisi hakkında yetersiz bir anlayışa sahipsiniz.
- Ciddi bir hastalığın vücut hislerine sebep olduğunu düşünebilirsiniz.
- Bu gerçekten ciddi bir hastalığın olduğuna dair kanıt aramana sebep olur.
- Kendilerinin veya sizin sağlığınızdan aşırı derecede etkilenen aile üyesi veya üyelerine sahipsinizdir.
- Çocukluğunuzda gerçekten ciddi bir hastalıkla alakalı deneyimler yaşamışsınızdır.
- Yani bir yetişkin olarak deneyimlediğiniz fiziksel hisler sizi korkutuyor.
- Sağlık anksiyetesi erken veya orta yetişkinlikte ortaya çıkar ve yaşla birlikte kötüleşebilir.
- Yaşlı insanlar için sağlık kaygısı hafıza problemlerinin artması korkusuna odaklanabilir.
Sağlık anksiyetesi için diğer risk faktörleri şunlardır;
- stresli olay veya durum
- ciddi olmayan bi hastalığın ciddileşme olasılığı
- çocukken istismara uğramak
- çocuklukta ciddi bir hastalığa veya ciddi bir hastalığı olan ebeveynin olması
- endişeli bir kişiliğe sahip olmak
- internet üzerinden sağlığını çok fazla test etmek
Sağlık anksiyetesi belirtileri nasıl teşhis edilir?
Sağlık anksiyetesi artık Amerikan Psikoloji Derneği Ruhsal Bozuklukların Teşhis ve İstatistik El Kitabına dahil edilmemiştir. Daha önce hipokondriyazis (daha çok hipokondri olarak bilinir) olarak adlandırılırdı. Şimdiki hipokondri teşhisi koyulan insanlar bunun yerine şu şekilde sınıflandırılabilir;
- Anksiyete bozukluk hastalığı, eğer kişinin fiziksel belirtileri yoksa ya da sadece hafif belirtileri varsa
- Somatik semptom bozukluğu, özellikle kişinin kendisi için üzücü olarak algılanan belirtileri olduğunda veya birden fazla belirti varsa
- Sağlık anksiyete bozukluk teşhislerine varmak için doktorunuz endişelendiğiniz herhangi sağlık durumuna imkan vermemek için fiziksel bir muayene yapacaktır.
Eğer sağlıklıysanız, doktorunuz sizi akıl sağlığı doktoruna sevk edebilir. Muhtemelen şu şekilde ilerleyeceklerdir;
- Belirtileriniz, stresli durumlarınız, aile geçmişiniz, endişeleriniz ve hayatınızı etkileyen konularla ilgili soruları içeren psikolojik bir değerlendirme yapmak
- Sizden psikolojik bir öz değerlendirme veya anket doldurmanızı istemek
- Uyuşturucu, alkol veya diğer maddeleri kullanımınız hakkında soru sormak
Amerikan Psikiyatri Birliği’ne göre, sağlık anksiyetesi bozukluğu şu şekilde belirlenmiştir:
- ciddi bir hastalığa sahip olmak ya da uğraşmak
- fiziksel belirtilerin olmaması ya da çok az belirtilere sahip olmak
- Mevcut bir tıbbi durumla ilgili aşırı meşguliyet veya tıbbi bir durumla ilgili aile öyküsü
- sağlıkla alakalı mantıksız davranışlar sergilemek
- vücudu sağlık için defalarca taratmak
- İnternette hastalık belirtileri olduğunu düşündüğünüz şeyi kontrol etmek
- ciddi hastalık tespitlerinden kaçmak için doktor randevularından kaçınmak
- En az altı aydır bir hastalıkla meşgul olma (Endişelendiğiniz hastalık bu süre içinde değişebilir.)
Sağlık anksiyetesi nasıl tedavi edilir?
Sağlık anksiyetesi tedavisinde belirtilerinin artmasına ve günlük yaşamdaki fonksiyon yeteneğine odaklanır. Tipik olarak tedavi, bazen ilaçların eklenmesiyle psikoterapiyi içerir.
Psikoterapi
Sağlık anksiyetesi tedavisinde en yaygın tedavidir (özellikle bilişsel davranışçı terapisi) Bilişsel davranışçı terapisi sağlık anksiyetesi tedavisinde çok etkili olabilir çünkü hastalığı yönetmeye yardım edebilen beceriler, öğretir. Bireysel veya grup şeklinde bu terapiye katılabilirsiniz. Bilişsel davranışçı terapisinin faydalarının bazıları şunlardır:
- Sizin sağlık anksiyetesi endişelerinizi ve inançlarınızı belirlemek
- Faydasız düşünceleri değişerek vücut hislerine bakmanın diğer yollarını öğrenmek
- Endişelerinizin sizi ve davranışlarınızı nasıl etkilediğinin bilincine varmak
- Vücut hislerinize ve belirtilerinize farklı şekilde yanıt vermek
- Anksiyete ve stresle daha iyi başa çıkmayı öğrenmek
- Fiziksel hisler nedeniyle durumlardan ve faaliyetlerden kaçınmayı bırakmayı öğrenmek
- Vücudunuzu hastalık belirtileri açısından incelemekten ve sağlıklı olduğunuza dair tekrar tekrar güvence aramaktan kaçınmak
- Evde, işte veya okulda, sosyal ortamlarda ve başkalarıyla ilişkilerde işleyişinizi artırmak
- Depresyon veya bipolar bozukluk gibi diğer akıl sağlığı bozukluklarından muzdarip olup olmadığınızı kontrol etmek
Diğer psikoterapi türleri de bazen sağlık anksiyetesini tedavi etmek için kullanılır. Bu, davranışsal stres yönetimi ve maruz kalma terapisini içerebilir. Eğer belirtileriniz şiddetliyse, doktorunuz diğer tedavilerinize ek olarak ilaç önerebilir.
İlaç
Sağlık anksiyetesi yalnızca psikoterapi ile düzeliyorsa, genellikle durumunuzu tedavi etmek için kullanılacak olan tek şey budur. Bazı insanlar psikoterapiye cevap vermezler ama bu sizin için geçerliyse doktorunuz ilaç önerebilir. Selektif serotonin gerialım inhibitörü gibi antidepresanlar bu koşullarda sıkça kullanılır. Anksiyetenize ek olarak bir ruh hali veya anksiyete bozukluğunuz varsa, bu durumları tedavi etmek için kullanılan ilaçlar da yardımcı olabilir. Sağlık aksiyetesi için bazı ilaçlar yan etkileriyle birlikte gelir. Tedavi seçeneklerinizi doktorunuzla tam anlamıyla gözden geçirmeniz önemlidir
Sağlık anksiyetesinin bakış açısı nedir?
Sağlık anksiyetesi ya da kaygısı, zamanla şiddeti değişebilen uzun süreli bir tıbbi durumdur. Çoğu insanda, yaşla veya stres zamanlarında kötüleşiyor gibi görünür. Fakat yardım ararsanız ve tedavi planınıza sadık kalırsanız, günlük işleyişinizi artırmak ve endişelerinizi azaltmak için sağlık kaygısı belirtilerinizi azaltmak mümkündür.
Şeyma YILDIZ
Bu Anksiyete Bozuklukları da ilginizi çekebilir;
Panik Bozukluk: beklenmedik zamanlarda tekrarlayan panik ataklar ve, bazı insanlar için, bir sonraki panik atak ne zaman olacak diye korku yaşama durumu.
Fobi: belirli bir obje, durum veya faaliyete karşı duyulan ciddi korku
Sosyal Anksiyete Bozukluğu: sosyal durumlarda başkaları tarafından yargılanma korkusu
Obsesif Kompulsif Bozukluk: sürekli tekrarlayan mantıksız düşüncelerden dolayı belirli ve tekrarlı davranışlar sergileme durumu
Ayrılma Kaygısı Bozukluğu: evinden ve sevdiklerinden ayrı kalma korkusu
Hastalık Kaygısı Bozukluğu: bireyin sağlığı hakkında duyduğu endişe (Hastalık hastası, Hipokondri veya Hipokondriyazis olarak da bilinir)
Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB): travmatik bir olay sonucunda gelişen anksiyete
