Okyanus akıntılarının hızının önemli oranda değiştiğine dair bilim insanları uyarılar yapıyor. Bilim insanları okyanusların hızla ısındığını ve deniz seviyelerinin yükseldiğini zaten biliyorlardı. Şimdilerde ise uydu gözlemleri sayesinde, okyanus yüzey akımlarının hızlarının zaman içinde nasıl değiştiğine dair otuz yıllık veriye sahipler.
23 Nisan’da Nature Climate Change dergisinde yayınlanan araştırma, okyanus akıntılarının okyanusun büyük kısımlarında nasıl daha güçlü bir hale geldiğine dair bulgularını detaylandırıyor.
Okyanus Girdapları Nedir?
Okyanusa kuşbakışı bakarsanız, suda bazı büyüleyici dairesel hareketler görürsünüz. Buna “okyanus girdapları” denir. Okyanusa Van Gogh’un Yıldızlı Gece tablosunu anımsatan sanatsal bir tat verirler.
Girdaplar, 10 ila 100 kilometre arasında bir yere yayılır. Okyanusların her yerinde bulunurlar. Özellikle bazı bölgeler ise girdaplar açısından zengindir.
Bunlar arasında; Kuzey Atlantik’teki Körfez Akıntısı, Kuzey Pasifik’teki Kuroshio Akıntısı, Antarktika’yı çevreleyen Güney Okyanusu ve Kayıp Balık Nemo filmiyle meşhur olan Doğu Avustralya Akıntısı yer almaktadır.
Okyanus girdapları, okyanus sirkülasyonunun ayrılmaz bir parçasıdır. Sıcak ve soğuk suları bir yerden diğerine taşırlar. Isı, karbon, tuz ve besinleri karıştırırlar. Okyanus koşullarını hem bölgesel hem de küresel olarak etkilerler.
Uydular Sürekli Okyanusu İzliyor
Okyanus yüzeyindeki hareketi izlememizin bir yolu, Dünya’nın etrafında dönen özel ve güçlü uyduları kullanmaktır. Bu uydular, bizden binlerce kilometre uzak olmalarına rağmen deniz yüzeyinin yüksekliğindeki birkaç santimetre değişikliği bile tespit edebilmektedirler.
Ardından, veri analizi yoluyla deniz yüzeyi yüksekliğindeki değişikliği alıp okyanus akış hızlarına çevirebiliriz. Bu bize o kyanus girdabının ne kadar “güçlü” olduğunu söyleyebilir.
Çalışma ekibi, uydu gözlemlerini dikkatlice analiz ederek okyanus girdaplarının dağılımında ve gücünde daha önce hiç keşfedilmemiş net değişiklikler keşfetti.
Girdaplar Nasıl Değişiyor?
Bilim insanları; 1993’ten 2020’ye kadar olan mevcut verileri kullanarak, dünya genelinde girdapların gücündeki değişiklikleri analiz ettiler. Halihazırda girdaplar açısından zengin olan bölgelerin daha da zenginleştiğini gördüler. Ortalama olarak girdaplar, her on yılda bir %5 daha güçlü hale geliyor.
Okyanus ısısı alımı ve karbon depolaması için sıcak nokta olarak bilinen Güney Okyanusu, girdap aktivitesinde on yılda yüzde 5’lik büyük bir artışla ilk sırayı alıyordu.
Yakın zamana kadar bilim adamları, okyanus girdaplarındaki değişiklikleri yalnızca seyrek okyanus ölçümlerini veya sınırlı uydu kaydını kullanarak gözlemleyebiliyorlardı.
Şimdilerde kullanılan uydu kayıtları ise uzmanların girdapların uzun vadeli eğilimleri hakkında sağlam sonuçlar çıkarması için yeterli oldu.
Bu Neden Önemli?
Okyanus girdapları; okyanuslarda ısı, karbon, biyota ve besin maddelerinin karışımını ve taşınmasını düzenleyerek iklimde önemli bir rol oynar. Bu nedenle, bu araştırmanın gelecekteki iklim için geniş kapsamlı etkileri olacak.
Bilim adamları, Güney Okyanusu’ndaki girdapların okyanusun devrilme dolaşımını etkilediğini uzun zamandır biliyorlardı. Bu yüzden, girdaplarda gözlemlenen değişiklikler, okyanusun ısıyı ve karbonu aşağı çekme oranını etkileyebilir.
Ancak her geçen dün ısınan bir dünyanın iklim tahminlerinde girdaplar genellikle hesaba katılmaz. Nispeten küçük olduklarından dolayı gelecekteki iklimi tahmin etmek için kullanılan mevcut modellerde “görünmez” kalırlar.
Bu nedenle girdapların etkisi ya iklim tahminlerinde esas alınmaz ya da ciddi şekilde küçümsenir. Bu araştırma, okyanus girdaplarını gelecekteki iklim tahminlerine dahil etmenin ne kadar önemli olduğunu vurguluyor. Aksi takdirde iklim tahminlerine yönelik kritik bir detayı gözden kaçırabiliriz.
Eylül Ustaoğlu
Bunlar da ilginizi çekebilir
Yeni Bir Araştırma: Eskiden Dünya Tamamiyle Bir Su Dünyasıydı
Astrofizikçi 15 Yıl İçinde Asteroit Kuşağına Geçebileceğimizi Söylüyor
Kayıp Kıta Zelandiya’nın Sınırları Ayrıntılarıyla Ortaya Çıktı
Grönland’daki Kayalarda Keşfedilen Dünyanın İlk Zamanlarından Kalma Antik Magma
