Tablolar insanların ilgisini iki nedenle çeker. Birincisi, estetik olarak tatmin edicidirler, ve onlar hakkında tartışmadan, onlara hayranlık duymadan gözünüzü onlardan almanız hayli zordur. İkincisi ise taşıdıkları anlamlar, anlattıkları hikayeler ve çizilme sebepleridir.
Tablolar açıkça taraflı ve birçok şekilde yorumlansa da, bunlardan 6’sının aklınızı başınızdan alacak gizemli anlamlarını sizin için listeledik.
Tivadar Csontvary Kosztka Tarafından Çizilen Yaşlı Balıkçı (The Old Fisherman) – Tablo İçindeki İlüzyon
Yaşlı denizci isimli bu tablo, 1902’de Macaristanlı sanatçı Tivadar Csontvary Kosztkatarafından çizildi. İlk baktığımızda tablo gayet normal bir tablo diyebiliriz. Aslında, yaşlı adamın suratının yapısından dolayı ressamın simetrik figürleri çizmede çok da iyi olmadığını da düşünebilirdiniz.
Ancak tablonun sadece sağ tarafını bir ayna yardımıyla yansıtırsanız yaşlı, şeytani bir adamı kasvetli bir gökyüzü altında, fırtınalı bir denizin önünde otururken size uğursuz bir hava kattığını görürsünüz. Diğer tarafını aynayla yansıttığınızda ise dingin bir gökyüzü altında ellerini dua eder gibi kavuşturan yaşlı, sevimli bir adamı görürsünüz.
Sanatçı bunu her insanın iki tarafı olduğunu portrelemek için bilerek yaptı. İnsan doğasının iki kutupluluğunu bize yansıtmak istedi. Amacı, hepimizin bir iyi, bir kötü tarafı olduğunu bize göstermekti. Sol tarafı iyi insanı, sol tarafı kötü insanı portrelemekte.
Nelson Shanks Tarafından Çizilen Bill Clinton’ın Başkanlık Portresi – Sanat ile Açığa Çıkan Bir Skandal
2001’de Nelson Shanks, Amerikalı sanatçı ve ressam, 42. Amerika Birleşik Devletleri başkanı Bill Clinton’ı resmetmekle görevlendirildi.
Portre Bill Clinton’ı bir şömine rafına yaslanır bir şekilde, yakınındaki garip görünümlü bir gölgeyle birlikte yansıtıyor. Ulusal Portre Galerisinde tüm azametiyle asılı bu tablo, birçok insanın bu gölgenin tam olarak neyin gölgesi olduğunu sormasına da neden oldu. Birkaç yıl sonra Nelson Shanks bu gölgenin sahibinin Monica Lewinsky olduğunu açıkladı. Monica Lewinsky başkanın eski metresiydi. Bu, Shanks’ın Bill Clinton’ın skandal geçmişini akıllarda bırakma yoluydu.
Shanks’a göre başkan bir yalancı ve aldatıcıydı. Bu yüzden başkanı portrelemenin onu bir hayli zorladığını belirtti. Portreyi onun bu yönünü göstermek için bir araç olarak kullanmıştı.
Venüs, Aşk Tanrısı, Folly ve Zaman (Venus, Cupid, Folly and Time) – Kronik Bakteriyel Hastalığa Bir Gönderme
Agnolo Bronzino, Venus, Cupid, Folly and Time’ı 1545’te çizdi. Çoğu insana göre bu tablo kıskançlık ve şehveti işaretler, ancak daha yakından bir bakışla bunun aksini söyleyebiliriz. Tablonun asıl göstermek istediği ise frengi ve c¡nsel yollarla bulaşan diğer hastalıklardı.
Londra Ulusal Sanat Galerisinden sanat teorisyenleri tablonun sağ altındaki hasta görünüşlü adamın kıskançlığı, kalbinin kırıldığını ya da ayrılık sonrası ızdırap çektiğini göstermediğini söyler. Aslında bu adam kronik bakteriyel bir hastalıktan muzdaripti. Parmaklarının şişmiş ve kırmızı olduğu net bir şekilde görülüyor, tırnaklarından birisi kayιp, frengiye bağlı lokal saç dökülmesi gibi ipuçları frengiye birer işaretti. Hatta neredeyse tamamen erimiş diş etleri de cıva zehirIenmesini işaretlemekteydi.
Rönesans döneminde, c¡nsel yolarla bulaşan hastalığı olan insanlara en sık uygulanan tedavi cıva ile yapılırdı. Bu da adamın kayıp dişlerinin cıva tedavisinden dolayı olduğunu gösterebilir.
Hans Holbein the Younger Tarafından Çizilen Elçiler (The Ambassadors) – Ürkütücü Bi K∂fatası İlüzyonu
Bu özel tablo 1533’te Hans Holbein the Younger tarafından çizildi. İlk bakışta tablo tam anlamıyla çok hoş giyimli ama bir o kadar sıkıcı iki beyefendinin size baktığını resmediyor.
Kıyafetleri ve süslü takılarıyla sadece ayakta dikiliyorlar. Ancak tablonun alt ortasına bakarsanız çarpıtılmış bir perspektifle yerleştirilen bir k∂fatası görebilirsiniz. Önden bakıldığında biraz garip gelebilir, tabloyu eğdiğinizde ise şekil anlam kazanır ve düzgün bir k∂fatası gibi görünür.
Bir merdiven arasında asılı olan The Ambassadors’a bakarken yukarı ya da aşağı giden insanlar bu k∂fatasını gördüklerini söyler. Bu k∂fatası ölümün hatırlatıcısı olarak hizmet eder ve ölümün sizi tepenizden sürekli izlediğini ve kaçınılmaz olduğunu portreler.
Michelangelo Buonarrotti Tarafından Çizilen Adem’in Yaratılışı (The Creation of Adam) – Sanat İçinde Saklı Beyin Anatomisi
Michelangelo belki de Rönesans döneminin en meşhur sanatçılarından birisidir. Hala bir çok eseri beğenilir ve harika bir sanatçı olarak bilinir, ancak birçoğunun bilmediği şey Michelangelo’nun insan anatomisine merak duyan meraklı bir kafaya sahip olmasıdır.
O kadar ki, 17 yaşında kilise mezarlığından getirdiği cesetleri açıp incelemeye başladı. Bunu yapmasının sebebi anatomik çizimler yapmayı çok istiyordu. Özetle, insan anatomisine büyük bir merakı vardı.
2019 yılında iki Amerikan nörobilimci Michelangelo’nun the Creation of Adam isimli çalışmasında beyin imgesinin akıllıca bir yolla gizlendiğini buldu. Hatta sadece dış çevresi de değil; iç yapıda Tanrı tasvirinin boğazı ve çenesinde de akıllıca gizlenmiş bölümler vardı.
Birçok sanat teorisyeni Michelangelo’nun kilisenin bilimi hor görmesine karşı gelmek için eserlerine anatomik çizimleri kattığına inanır.
Jan Van Eyck Tarafından Çizilen Arnolfini’nin Evlenmesi
(The Arnolfini) Tablosu – Sanatının İçinde Gizlenen Ressam
Bir sonraki portre 1434 yılında jan Van Eyck tarafından derlendi. İtalyan tüccar Giovanni do Nicolao Arnolfini ve karısının Brugge’deki evlerindeki tasviri olduğuna inanılır. Şimdi bu yağlı tabloda neyin sıra dışı olduğunu merak ediyor olabilirsiniz. Çiftin arasına daha yakından baksaydınız ve duvarda asılı aynaya dikkat etseydiniz, üzerinde bir şey yazdığını fark ederdiniz.
Latince yazıtta “Jan Van Eyck 1434’te buradaydı.” Yazıyor. Aynı zamanda aynada iki kişinin seyirci olarak göründüğünü de fark edebiliriniz. Figürlerden birisi elini sallayan Jan Van Eyck’in ta kendisidir. Çoğu insan tüccarın elinin kalkık olmasını da buna bağlar.
Ressam Giovanni Do Nicolao Arnolfini tarafından tebrik edildiğini göstermek istedi, öyle ki, Jan Van Eyck tablolarına gizli ve esprili mesajlar saklamasıyla bilinir.
Peki siz ilk bakışta bu tablolardaki bu gizli anlamların ne kadarını bulabildiniz?
Enes Menteşoğlu
